Μόνιμες Στήλες

Ως θέατρο οι «Επτά επί Θήβας» παρουσιάζουν αρκετά τεχνοτροπικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την πρώιμη τραγωδία: δύο μόνο ομιλούντες ηθοποιοί (αντί των τριών, που καθιερώνονται αργότερα), ενισχυμένο χορικό στοιχείο, μη αξιοποίηση του σκηνικού οικοδομήματος, εντυπωσιακά σκηνικά ταμπλώ στατικότητα στη δράση και έμφαση στην πλαστική δύναμη του λόγου παρά στην έντονη και περιπετειώδη πλοκή

Του Νίκου Τσούλια Όταν στη δεκαετία του 1990 κάναμε συζητήσεις στην ΟΛΜΕ γύρω από το ζήτημα της μεγάλης ηλικίας για μερικές περιπτώσεις των εκπαιδευτικών και είχαμε πείσει την πολιτεία για την αντιμετώπιση του προβλήματος και είχε γίνει απόλυτα σωστή νομοθετική ρύθμιση, ποτέ δεν είχα φανταστεί ότι θα ερχόταν στιγμή που θα έχουμε γενίκευση των μεγάλων ηλικιών στην εκπαίδευση.

ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΝΟΜΙΜΟΦΡΟΣΥΝΗΣ Η κάθε λογής σύγκρουση βρίσκεται στην καρδιά της τραγωδίας. Αν στουςΕπτά κυριαρχεί το σχήμα Οίκος-Πόλις (και κατ᾽ επέκταση Άτομο-Κοινότητα), αλλού συγκρούονται: το μητρικό αίσθημα και η εκδικητική επιταγή (Μήδεια) ο θεϊκός και ο ανθρώπινος νόμος (Αντιγόνη) η ευθύνη προς τον πατέρα και προς τη μητέρα (Ορέστεια, Ηλέκτρες) η φυσική ροπή και η επιλογή της αφοσίωσης στο θείο (Ιππόλυτος) κ.ά.

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΟΤΙΒΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Κάθε θεατρικό (και γενικά λογοτεχνικό έργο) κινείται στη βάση μιας σειράς από μεγαθέματα και άλλα μοτίβα, τα οποία στη θεατρική σκηνή αποτυπώνονται με όργανο τόσο τον λόγο όσο και την οπτική διάσταση της παράστασης. Με τον όρο θέμα εννοούμε την κεντρική ιδέα (ή μια σειρά από τέτοιες ιδέες), που συνέχει και διέπει ένα ολόκληρο λογοτεχνικό έργο («έρωτας», «πόλεμος», «σύγκρουση των δύο φύλων» κλπ). Το θέμα είναι ο βασικός άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται η προβληματική του έργου.

Όπως διαπιστώνει ο αριστοφανικός Αισχύλος, οι Επτά είναι «δράμα γεμάτο Άρη» (δρᾶμα Ἄρεως μεστόν), δηλαδή έργο που πλημμυρίζει από το πνεύμα του πολέμου. Ο «Αισχύλος» περηφανεύεται ότι με τον τρόπο αυτό ενέπνευσε στους Αθηναίους θεατές πολεμική αρετή και θάρρος, για να εισπράξει όμως από τον στρεψόδικο «Ευριπίδη» την απάντηση: «Το αντίθετο ισχύει· τους Θηβαίους, δηλαδή τους εχθρούς της Αθήνας έκανες ανδρειότερους στον πόλεμο. Τύψεις πρέπει να νιώθεις»! Ο Ευριπίδης στρέφει τα λόγια του Αισχύλου εναντίον του, όπως ακριβώς ο αισχύλειος Ετεοκλής στους Επτά στρέφει ενάντια στους Αργείους εισβολείς τον συμβολισμό των ασπίδων τους!

ΠΕΡΙ ΤΙΝΟΣ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΕΠΤΑ ΕΠΙ ΘΗΒΑΣ Οι Επτά επί Θήβας του Αισχύλου αφηγούνται την αδελφοκτόνο διαμάχη μεταξύ των δύο γιων του Οιδίποδα, του Ετεοκλή και του Πολυνείκη, που ερίζουν για τον θρόνο της Θήβας. Οι Επτά είναι η ιστορία μιας πατρικής ἀρᾶς, που κατατρύχει τα παιδιά μέχρι θανάτου. Η ίδια η ἀρά είναι συνέπεια μιας παραβασίας που συνέβη στην αμέσως προηγούμενη γενιά: οι Επτά, δηλαδή, αποτελούν τον καταληκτικό σταθμό μιας πορείας προς την καταστροφή, που διαρκεί τρεις γενιές και εκτυλίσσεται διαδοχικά στα τρία έργα μιας τραγικής τριλογίας.