Μόνιμες Στήλες

ΠΡΙΝ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕΤΕ ΣΤΟ ΠΙΟ ΚΑΤΩ ΚΕΙΜΕΝΟ, ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Για τις «Φοίνισσες» του Ευριπίδη: (1) Εισαγωγικά Για τις «Φοίνισσες» του Ευριπίδη: (2) Η διαχείριση της πλοκής Για τις «Φοίνισσες» του Ευριπίδη: (3) Αφηγηματικές και μυθολογικές καινοτομίες ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΔΙΠΟΛΑ Στη θεματολογία τους, οι Φοίνισσες διαχειρίζονται κατά βάση τα ίδια ζητήματα, όπως και οι Επτά, οργανωμένα γύρω από τα ίδια τρία δίπολα:

Ο Ευριπίδης δεν είναι ο πρώτος που καταπιάνεται με τον μύθο της εκστρατείας των Επτά εναντίον της Θήβας. Ποιο είναι το στοιχείο που κάνει τις Φοίνισσες να ξεχωρίζουν από τις προγενέστερες δραματοποιήσεις του ιδίου μύθου; Δεν είναι άλλο, φυσικά, από τον τρόπο με τον οποίο ο Ευριπίδης διαχειρίζεται την πλοκή, δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο πλάθει καινούρια δραματική αφήγηση με πρώτη ύλη το παραδεδομένο μυθολογικό υλικό.

Στο εισαγωγικό αυτό κείμενο θα ασχοληθούμε κατά σειράν: με τη χρονολόγηση των Φοινισσών και τη σχέση ανάμεσα στις Φοίνισσες και το ιστορικό, πολιτικό και πνευματικό πλαίσιο της εποχής τους. Τέλος θα ασχοληθούμε και με το πρόβλημα της παρείσφρησης νόθων στίχων σε μικρούς ή μεγάλους αριθμούς στο πρωτότυπο κείμενο (interpolatio), το οποίο δεν είναι άσχετο με τη χρονολόγηση, αν όχι της πρώτης παράστασης του έργου μας, τουλάχιστον του κειμένου των Φοινισσών, όπως το έχουμε σήμερα στα χέρια μας.

Του Νίκου Τσούλια Όταν ένας λαός (όπως και ένας άνθρωπος) είναι στριμωγμένος, η νοοτροπία του και η ψυχολογία του ρέπουν προς τους «τόπους» του ανορθολογισμού και γίνεται απόλυτα ευάλωτος σε κάθε εύκολο κάλεσμα, σε κάθε παραμύθι. Ακούει την επιθυμία του και κάνει λήψη του ζητούμενουστο φαντασιακό του στερέωμα και την ίδια στιγμή την προβάλλει στην πραγματικότητα με περισσή ευκολία.

Του Νίκου Τσούλια Ο βιομηχανικός πολιτισμός με το φορντικό μοντέλο παραγωγής και με τον απόλυτο καταμερισμό εργασίας τόσο στη μακροκλίμακα της κοινωνίας όσο και στη μικροκλίμακα των εργασιακών χώρων έχει δημιουργήσει ένα πλέγμα επαγγελματικής δραστηριότητας που χαρακτηρίζει σε σημαντικό βαθμό την οργάνωση της δημόσιας ζωής της σύγχρονης περιόδου. Θα μπορούσαμε μάλιστα να ισχυριστούμε ότι ο πολίτης βιώνει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή του αλλά και ταυτόχρονα συγκροτεί μεγάλο μέρος της κοσμοαντίληψής του με βάση την επαγγελματική του ταυτότητα.

Του Νίκου Τσούλια Όταν κάποιος γονέας ερχόμενος στο λύκειο για να μάθει για την εκπαιδευτική πορεία του παιδιού του αιτιολογεί την έλλειψη θάρρους του παιδιού του – και τη μη ενεργή συμμετοχή του στο μάθημα – στη ντροπαλότητά του, τότε εμφανίζεσαι λίγο – πολύ διχασμένος. Να εξάρεις αυτή τη ντροπαλότητα ή να την εξορκίσεις; Στις σημερινές εποχές του ανταγωνισμού, του θράσους και της προβολής η ντροπαλότητα εμφανίζεται ως απομεινάρι κάποιων άλλων εποχών και ο μαθητής / η μαθήτρια – εκφραστής της είναι μάλλον ένοχος / ένοχη.