Του Νίκου Τσούλια
Μπορεί ένα κόμμα που χαρακτηρίζεται στο γενικό πεδίο της πολιτικής από δημαγωγία να έχει επιμέρους ορθολογικά πεδία αναφοράς; Σαφώς και δεν μπορεί να αποκλειστεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αλλά στην περίπτωση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. έχουμε μια φοβερά λαϊκίστικη θέση στην παιδεία από τις καταβολές του εκείνες του «Συνασπισμού». Πρόκειται για τη νεομυθολογία της «ελεύθερης πρόσβασης» στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, θέση που την προβάλλει εδώ και δεκαετίες χωρίς όμως ποτέ να αποσαφηνίσει την ουσία της όλης υπόθεσης.
Να λοιπόν που στις ημέρες μας θα εκφραστεί μια αντιεκπαιδευτική πολιτική στους καιρούς του γενικευμένου λαϊκισμού και μάλιστα θα κληθεί η ιστορία αυτή να αμβλύνει επικοινωνιακά τη νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα του κυβερνητικού ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και να εμφανιστεί επί του φαντασιακού πεδίου των εμπνευστών της γενικότερης μεταλλαγής του γλωσσικού μας κώδικα ως αχτίνα φωτός λαϊκότροπης πολιτικής. Ποιος τελικά είναι ο πυρήνας της νεομυθολογίας της «ελεύθερης πρόσβασης»; Η εισαγωγή των υποψηφίων στις Σχολές των τελευταίων επιλογών τους χωρίς πανελλαδικές εξετάσεις, δηλαδή η εφαρμογή μιας δήθεν καινοτομίας για κάτι που ισχύει ουσιαστικά και σήμερα! Στις περισσότερες Σχολές η ζήτηση υπολείπεται των προσφερόμενων θέσεων και οι υποψήφιοι εισάγονται ακόμα και με πολύ χαμηλή βαθμολογία. Ποια είναι η διαφορά; Ότι θα εισάγονται χωρίς να συμμετέχουν στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Και όμως αυτό το νέο στοιχείο μάλλον θα προκαλέσει προβλήματα παρά θα λύσει. Θα προσπαθήσω να τεκμηριώσω αυτή την άποψη σε επιμέρους άρθρα που θα ακολουθήσουν το παρόν κείμενο.
Yπάρχει μια αριστερή κρατούσα ιδεολογία που ταυτίζει τις εξετάσεις ως αντικοινωνική και αντιεκπαιδευτική αντίληψη και ως ταξικό φραγμό. Έχουμε το πολύ πρόσφατο παράδειγμα της αρνητικής κατάληξης της Τράπεζας Θεμάτων, η οποία έγινε και ένα μείζον εκπαιδευτικό ζήτημα από το λαϊκισμό του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Υπήρχε παλιότερα στην ιστορία των εκπαιδευτικών συστημάτων μια αντίληψη ότι αν διαμορφωθεί ένα σχολείο «ελευθεριάζον» με απομείωση των αξιολογικών λειτουργιών του, αυτό θα λειτουργήσει περίπου λυτρωτικά έναντι των μαθητών των λαϊκών κυρίως στρωμάτων γιατί θα αμβλυνθούν οι κοινωνικές ανισότητες. Καταδείχτηκε όμως πολύ νωρίς ότι είχαμε αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Και ο λόγος είναι απλός. Αν το σχολικό οικοσύστημα είναι χαλαρό και κατ’ επέκταση και ως έναν βαθμό υπολείπεται του στόχου του να δώσει επαρκεί εφόδια στους μαθητές, εκείνοι που κυρίως πλήττονταν ήταν οι μαθητές των υστερούντων οικονομικά κοινωνικών στρωμάτων αφού τα ελλειμματικά προσόντα τους δεν επικαλύπτονταν από την κοινωνική θέση όπως στις αντίθετες περιπτώσεις. Βέβαια θα ήταν και φοβερά περίεργο η ελαστικοποίηση του εξεταστικού συστήματος να επιλύει δύσκολα εκπαιδευτικά και κοινωνικά προβλήματα…
Μπορούμε να προοικονομήσουμε τις εξελίξεις από μια πιθανή δημαγωγική πρακτική ενός τεμαχισμένου συστήματος πρόσβασης αναφέροντας κάποιες «ανάλογες» εξελίξεις στο χώρο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης με βάση κυρίως την ανάπτυξη του διαδικτύου. Η χωρίς κανένα κανόνα μαζικοποίηση – γιατί κάτι τέτοιο δεν ήταν αντικειμενικά δυνατό – και η φιλελευθεροποίηση στο χώρο αυτό είχε ως αποτέλεσμα το σχήμα της δημοσιογραφίας και της αρθρογραφίας να χάσει την παλιά εικόνα του και κυρίως την εγκυρότητά του και την ποιότητά του. Σήμερα όποιος θέλει είναι παραγωγός είδησης – ειδικά όταν έχει το πλεονέκτημα της παραγωγής της σε «πραγματικό χρόνο» – και αρθρογραφεί επί κάθε ζητήματος. Έτσι μια από τις πιο βασικές δεξιότητες στην όλη διαχείριση του διαδικτύου είναι εκείνη της αξιολόγησης της εγκυρότητας, κάτι που δεν είναι και ιδιαίτερα εύκολο. Έχουμε μεν έναν φοβερό εκδημοκρατισμό της παραγωγής και της διαχείρισης της πληροφορίας αλλά γευόμαστε και μια πολύ μεγάλης έκτασης σκουπιδοπληροφόρηση, όπου λίγοι πολίτες μπορούν να αξιολογούν την αυθεντικότητα ή την εγκυρότητα των γραφόμενων.
Υπάρχει ένα κρίσιμο ερώτημα. Γιατί το Υπουργείο Παιδείας δεν θέτει πρώτα το περιεχόμενο και τους στόχους του εκπαιδευτικού συστήματος και στη συνέχεια να θέσει τον τρόπο επιλογής των υποψηφίων που είναι δευτερεύον και πάντως εξωτερικό στοιχείο της εκπαίδευσης; Ο λόγος είναι προφανής. Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. δεν έχει πρόταση για την εκπαίδευση και προσπαθεί να καλυφτεί πίσω από τα λεγόμενα «πιασάρικα» ζητήματα που συγκεντρώνουν εύκολη δημοσιότητα. Το Υπουργείο Παιδείας είναι συνεπές ως προς τη γενικότερη πολιτική της κυβέρνησης ΣΥ.ΡΙΖ.Α. – ΑΝ.ΕΛ. Υπηρετεί απόλυτα τη δημαγωγία και το λαϊκισμό! Δεν έχει γι’ αυτούς καμιά σημασία ούτε η αποσάθρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ούτε η αποδόμηση του λυκείου. Άλλωστε, όταν – και εάν εφαρμοστούν αυτές οι εκτρωματικές πολιτικές – φανούν τα αποτελέσματα, θα είναι εκτός κυβερνητικών ευθυνών και θα ασχολούνται με άλλα λαϊκίστικα ιδεολογήματα.
Τελικά, αυτό χρειάζονται σήμερα η νεολαία και η χώρα μας, έναν εκπαιδευτικό λαϊκισμό για να σοβατιστεί η νεοφιλελεύθερη και συντηρητική πολιτική του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. με δήθεν αριστερά επιχρίσματα;
Θα ακολουθήσουν δύο σχετικά και εξειδικευμένα άρθρα:
«Ελεύθερη πρόσβαση» και αποσάθρωση του πανεπιστημίου
«Ελεύθερη πρόσβαση» και αποδόμηση του λυκείου
