Του Νίκου Τσούλια
Ποτέ δεν είχαμε τέτοια νηνεμία στην εκπαίδευση σε συνθήκες γενικής αποδόμησής της και συντηρητικής αναδιάρθρωσής της. Μια γενικευμένη αντιμεταρρύθμιση λαμβάνει χώρα σε όλα τα πεδία της εκπαίδευσης από τον κοινωνικό της ρόλο μέχρι την οργάνωση των σχολείων και τις αναθέσεις των εκπαιδευτικών, χωρίς να «κουνιέται φύλλο». Και προφανώς υπάρχουν λόγοι που εξηγούν αυτή την παραλυτική ηρεμία.
Πρώτος και «καλύτερος» λόγος είναι η ίδια η κρίση που έχει απονευρώσει όχι μόνο την οικονομία αλλά και την κοινωνία σχεδόν στο σύνολο των λειτουργιών της. Σε συνάρτηση με αυτό το λόγο – αλλά και ανεξάρτητα απ’ αυτόν – είναι η αντικειμενική και συνάμα υποκειμενική δυσκολία των κοινωνικών κινημάτων και του συνδικαλισμού να αρθρώσει έναν λόγο και μια δράση που θα συσπείρωναν έστω στοιχειωδώς τους εργαζόμενους. Χρησιμοποιείται πλέον η κρίση από τα συνδικάτα ως αιτία της αδράνειάς των σε τέτοιο βαθμό που απειλείται πλέον και η ίδια η καταστατική λειτουργία τους και η συμβατική υποχρέωσή τους. Αρκεί να εστιάσουμε κατ’ ολίγον σε τι κατάσταση βρίσκεται η ΓΣΕΕ, στο ότι η ΑΔΕΔΥ για δεύτερη συνεχόμενη τριετή θητεία δεν θα συγκροτήσει ούτε καν προεδρείο και στην απόλυτη καθήλωση του Δ.Σ. της ΟΛΜΕ.
Υπάρχουν προφανώς και άλλοι λόγοι, που προέρχονται από την πολιτική σκηνή και πιο συγκεκριμένα από τη στάση των κομμάτων. Ας δούμε σε μια γενική περιγραφή τη μαγική εικόνα. Το κόμμα του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. πλέει σε πελάη ευτυχίας. Βρίσκεται πρώτη φορά στην εξουσία και αυτή η κατάκτηση δεν αποτελεί ένα ιστορικό γι’ αυτόν γεγονός και μόνο αλλά και αυταξία και αυτοσκοπό για το δικό του σύμπαν. Ως εκ τούτου εκείνο που τον ενδιαφέρει είναι απλά και μόνο η με κάθε τρόπο διατήρηση της εξουσίας. Κανένας στα κομματικά του όργανα δεν προβάλλει την παραμικρή ένσταση στο τι σχέση έχει η πολιτική που εφαρμόζει το Υπουργείο Παιδείας με τις πάγιες θέσεις του και με τα μεγάλα προτάγματά του, με τα οποία εμφανιζόταν επί δεκαετίες στην ελληνική κοινωνία. Πώς μπορεί να θεωρούνται τα συμβαίνοντα ως φυσική εξέλιξη της πολιτικής του φυσιογνωμίας, όταν ο βασικός και μάλλον ο μοναδικός άξονας της εκπαιδευτικής πολιτικής του είναι η εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, που ήταν το κόκκινο πανί και ο μείζων ιδεολογικός αντίπαλος όλα τα προηγούμενα χρόνια; Απλώς επιδίδεται πλέον ο κομματικός μηχανισμός στο να βλέπει και να προβάλλει μόνο τα μικρά περιτυλίγματα των επιμέρους παρεμβάσεων περί έμφυλων ταυτοτήτων, περί αλλαγής του τρόπου βαθμολογίας στο Γυμνάσιο…
Η Ν.Δ. βλέπει με χαρά να εφαρμόζονται οι δεσμεύσεις του Μνημονίου και νιώθει μάλλον αλαφρωμένη γιατί δεν θα χρειαστεί να πάρει αυτό το πολιτικό βάρος η ίδια αν έλθει στην εξουσία. Τη βολεύει αυτή η εξυπηρέτηση που της κάνει ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και γι’ αυτό δεν εναντιώνεται σε τίποτα ουσιαστικό. Αυτή την αντίληψη την έχει υιοθετήσει και στο συνδικαλιστικό πεδίο, που η ΔΑΚΕ είναι αγκαλιά με την ομόλογη παράταξη του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. σε μια εντυπωσιακή «συμφωνία» να μην αντιδρά η ΟΛΜΕ σε τίποτα ουσιαστικό, παρά μόνο να προβάλλει αντιρρήσεις επί δευτερευόντων ζητημάτων όπως για την αναμοριοδότηση των σχολείων, για τη Θεματική Εβδομάδα κλπ.
Τα μοναδικά σημεία διαφωνίας και αντιπαράθεσης της Ν.Δ. στην εκπαιδευτική πολιτική του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ήταν η αριστεία, η διδασκαλία των Θρησκευτικών και η ιδιωτική εκπαίδευση. Στην «αριστεία» η Ν.Δ. κέρδισε κατά κράτος την ουσία και τις εντυπώσεις για τον απλό λόγο ότι καταδείχτηκε με πολύ εμφανή τρόπο ο λαϊκισμός του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. αλλά και γιατί η κοινωνία δεν θα μπορούσε ποτέ να απορρίπτει την ιδέα της αριστείας αφού κάθε οικογένεια ενθαρρύνει τα παιδιά της προς αυτή την κατεύθυνση. Στο ζήτημα των Θρησκευτικών η Ν.Δ. κερδίζει το αποτέλεσμα λόγω της δράσης της εκκλησίας και γι’ αυτό δεν πολυβγήκε στο κλαρί. Στην ιδιωτική εκπαίδευση η νίκη είναι με το μέρος του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και μόνο για τον απλό λόγο ότι έβαλε κάποια πλαίσια νομιμότητας σε έναν χώρο στον οποίο έχουμε σοβαρά προβλήματα παρανομιών.
Η «Δημοκρατική Συμπαράταξη» και το ΠΑ.ΣΟ.Κ. διαπίστωσαν ότι ανοίγουν ζητήματα που έχουν και το δική τους προσανατολισμό, όπως για παράδειγμα η εφαρμογή του Εθνικού Απολυτηρίου, χωρίς όμως να βλέπουν και το περιεχόμενο που προτείνει το Υπουργείο Παιδείας, αντέδρασαν στη γκροτέσκο αντιμετώπιση της αριστείας και κρατούν μια μάλλον κριτική στάση στα περισσότερα θέματα, όπως σε εκείνο των Θρησκευτικών για τα οποία θεωρούν ότι χρειάζεται ένας στοιχειώδης εκσυγχρονισμός στη θεσμική τους παρουσία στην εκπαίδευση. Παρόμοια στάση κρατάει και το «ΠΟΤΑΜΙ», το οποίο ανέδειξε και με πιο έντονο τρόπο το ζήτημα της αριστείας.
Το Κ.Κ.Ε. είναι μόνο του. Και ίσως να είναι η εκπαίδευση το πεδίο που είναι μόνο του όχι από επιλογή του αλλά γιατί όλα τα άλλα, πλην της Ν.Δ., κόμματα – και κυρίως ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. – άλλαξαν την πολιτική τους ατζέντα, όσον αφορά το μείζον διακύβευμα της «Δημόσιας και Δωρεάν Παιδείας». Εκτιμά ότι ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ως κόμμα του συστήματος αναλαμβάνει να εφαρμόσει τον σκληρό πυρήνα της εκπαιδευτικής πολιτικής του Ο.Ο.Σ.Α., της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του κεφαλαίου, και επιχειρεί να αντισταθεί με τη μαχητικότητα των κοινωνικών δυνάμεών του. Εδώ όμως παρουσιάζεται και ένα πρόβλημα που το έχει προκαλέσει το ίδιο το Κ.Κ.Ε. Έχει αποχωρίσει τις κοινωνικές του δυνάμεις οργανικά από το ευρύτερο συνδικαλιστικό κίνημα με την παράλληλη λειτουργία του ΠΑΜΕ, δεν δρα ενεργητικά στους κόλπους του θεσμικού συνδικαλισμού και αυτό υπονομεύει τη δράση του. Η πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει είναι η εξής. Τι να την κάνει την καθαρή αυτονομία της δράσης του όταν – και με τη δική του συμβολή, της απουσίας του – το ευρύτερο κίνημα, η ΟΛΜΕ για παράδειγμα, είναι σε πλήρη αδράνεια;
Οι συνθήκες μπορεί να είναι ευνοϊκές για το ΣΥ.ΡΙ.Ζ.Α. στην παρούσα πολιτική συγκυρία του, λόγω αυτής της παραλυτικής ηρεμίας αλλά ο λογαριασμός θα έλθει πολύ γρήγορα. Η εφαρμογή του μνημονίου και η αδιέξοδη οικονομική πολιτική του με την παράλληλη άκρως περιοριστική και πλήρως νεοφιλελεύθερη εκπαιδευτική πολιτική του οδηγούν νομοτελειακά στη διάλυση της εκπαίδευσης. Ήδη τη βιώνουν μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί και σύμπασα η ελληνική κοινωνία. Και προφανώς θα εκφραστεί και στις επερχόμενες εξελίξεις. Έχει στρώσει ήδη με πολύ πρόσφορο τρόπο το έδαφος στη Ν.Δ. και για το χώρο της παιδείας!
