Μόνιμες Στήλες

Το ποίημα «Cambay’s Water» συμπεριλήφθηκε στη συλλογή «Πούσι» (1947) και αφιερώνεται στον Π. Π. Παναγιώτου. Ακούστε την έξοχη μελοποίηση του Θάνου Μικρούτσικου («Γραμμές των Οριζόντων», 1991) σε εκτελέσεις Γιάννη Κούτρα, Βασίλη Παπακωνσταντίνου και Λαυρέντη Μαχαιρίτσα. Ακούστε εδώ μια διαφορετική μελοποίηση από τον Βαγγέλη Σαμαράκη. Στη μελοποιημένη εκδοχή του ποιήματος παραλείπεται η πέμπτη στροφή.

Το καλοκαίρι είναι περίοδος κατά την οποία οι περισσότεροι από μας καταπιανόμαστε στο μέτρο του εφικτού με τη λογοτεχνία, συνήθως διαβάζοντας μυθιστορήματα και νουβέλες. Μετά την προηγούμενη, λοιπόν, χριστουγεννιάτικη δημοσκόπηση, η οποία αφορούσε στην ποίηση, με την έναρξη του καλοκαιριούοι “Λωτοφάγοι” επανέρχονται ζητώντας σας και πάλι να καταθέσετε την άποψη και τις προτιμήσεις σας. Το ερώτημα σε αυτή τη δεύτερή μας δημοσκόπηση είναι:

Sed postquam Roma egressus est, fertur saepe eo tacitus respiciens postremo dixisse, “Urbem venalem et mature perituram, si emptorem invenerit!” ΣΑΛΛΟΥΣΤΙΟΣ, Bellum Iugurthinum, 35.10 Ήταν παράξενη η ώρα εκείνη γεμάτη αφιονισμένη τρυφηλότητα μια γλύκα που έσπερνε ηλεκτρικούς σπασμούς στο πλήθος η ώρα που ταπείνωσαν τον πονηρό Ιουγούρθα που τον διασύρανε σιδηροδέσμιο στην αγορά – η πλέμπα ξόρκιζε τις μύγες και ξεφάντωνε με του ρουφιάνου Βόκχου τη δροσάτη μπαμπεσιά καταβροχθίζοντας τις φρένες του εχθρού και μακαρίζοντας τον θρίαμβο του Μαρίου.

Η διαταραχή των οικογενειακών σχέσεων αποτελεί κεντρικό διακύβευμα στην Ηλέκτρα του Σοφοκλή, καθώς προβάλλει ως σύμπτωμα — και ως συνεκδοχή — της γενικότερης διαφθοράς του Οίκου των Ατρειδών. Ακόμη ευρύτερα, συμβολίζει την αταξία που προκαλεί σε συμπαντικό πια επίπεδο, δηλαδή στο επίπεδο της ηθικής τάξης των πραγμάτων, ο ατέρμονος κύκλος της βίας και της αλληλοσφαγής. Η διαταραχή των οικογενειακών σχέσεων, χειρίστη εκδήλωση της οποίας συνιστά η αλλοίωση των φυσικών (και φυσιολογικών!) δεσμών ανάμεσα στον γονιό και το παιδί, εκδηλώνεται τουλάχιστον σε τρία επίπεδα στο έργο: (α) στο επίπεδο των ανθρωπίνων σχέσεων, (β) στο επίπεδο των κοινωνικών ρόλων και (γ) στο επίπεδο του ψυχισμού και του ήθους των δύο παιδιών του Αγαμέμνονα, ιδιαίτερα της Ηλέκτρας.

Αναφερθείτε συνοπτικά στα πιο σημαντικά στοιχεία που ορίζουν τη σχέση της διονυσιακής λατρείας με τις απαρχές της τραγωδίας και του σατυρικού δράματος. Η φύση του Διονύσου: Από πολλές απόψεις ο Διόνυσος είναι κατεξοχήν θεατρικός θεός, εφόσον βασικά συστατικά της θεϊκής του υπόστασης αλλά και της λατρείας του αποτελούν: (α) η έκσταση (δηλαδή η έξοδος από τα στενά όρια του εαυτού και η πρόσβαση σε μια άλλη πραγματικότητα, μια πλατύτερη σφαίρα ύπαρξης):

To κείμενο αυτό θα περιστραφεί γύρω από τους τρεις κορυφαίους Κυπρίους ποιητές του ύστερου 19ου και του πρώτου μισού του 20ουαιώνα, τον Βασίλη Μιχαηλίδη, τον Δημήτρη Λιπέρτη και τον Παύλο Λιασίδη. Λέω «γύρω» από τους ποιητές αυτούς, γιατί αντί ενός βαρετού γραμματολογικού σχεδιάσματος γεμάτου τίτλους και ημερομηνίες και αντί για φιλολογικές αναλύσεις ποιημάτων που σίγουρα θα εκτιμηθούν περισσότερο αν ακουστούν χωρίς σχολαστικές επιβαρύνσεις, θα προτιμούσα να κάνω κάτι άλλο: να αναπτύξω κάποιες γενικότερες σκέψεις, αφενός για τη θέση των ποιητών μας στο πλαίσιο αυτό που ονομάζουμε, συμβατικά και χρηστικά, «Κυπριακή Λογοτεχνία», αφετέρου για τον ρόλο της διαλέκτου την περίοδο της ύστερης Τουρκοκρατίας και της Αγγλοκρατίας.Αν οι σκέψεις μου αυτές σας φανούν σκόρπιες, συγχωρέστε με: πέρα από τη δική μου αδυναμία, σε ένα βαθμό αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι τα ερωτήματα που θα αγγίξω είναι τα ίδια ακόμη ανοικτά (ή σκόρπια!).