Κριτική θεώρηση

(Κρίσιμες όψεις της γνώσης) Του Νίκου Τσούλια Το ζήτημα της γνώσης θεωρώ πως είναι ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία του ανθρώπου όπου γης και όπου χρόνου. Γνώση για τι πράγμα; για ποιον; με ποιο σκοπό; Πώς παράγεται η γνώση και ποιος την προσδιορίζει; Η γνώση συνδέεται μόνο ή κυρίως με την επιστήμη; Η γνώση διαμορφώνει συνειδήσεις; νοηματοδοτεί τη ζωή μας; Η γνώση μάς απελευθερώνει από τα δεσμά των προκαταλήψεων και των φοβιών; είναι μια προμηθεϊκή λειτουργία; μάς οδηγεί στην τελείωση; Η θεσμοποίηση της γνώσης μέσα από την εκπαίδευση έχει μόνο θετικές πλευρές; Η γνώση αποκαλύπτει την αλήθεια; Η γνώση μας κάνει ευτυχισμένους;

Του Νίκου Τσούλια Σκηνή πρώτη. Αυγή Αμαλιάδας, ένα μικρό χωριό (το χωριό μου) σαν όλα τα χωριά της Ελλάδας, δεκαετία του 1970, σαν έμπαινε στο μεγάλο καφενείο ένας γραμματιζούμενος, συνήθως ο δάσκαλος, όλοι σηκώνονταν με περισσή προθυμία να καθίσει αν και υπήρχαν άδειες καρέκλες και σταματούσαν τις συζητήσεις για ακούσουν τον άνθρωπο των γραμμάτων στρεφόμενοι όλοι προς αυτόν και φωνάζοντας όλοι μαζί τον καφετζή συναγωνιζόμενοι για το ποιος θα πρωτοκεράσει. Ο γραμματιζούμενος είχε αξία, γιατί άνοιγε τα μάτια των παιδιών, γιατί είχε το φως της γνώσης, γιατί θα βοηθούσε τα παιδιά να γίνουν σπουδαίοι και να φύγουν από τις λάσπες.

Του Νίκου Τσούλια Σε εποχή κρίσης οι κοινωνίες εκφράζουν τα πιο αρνητικά χαρακτηριστικά τους και, αντί να επιδίδονται με συστηματικό τρόπο στην υπέρβασή της, βουλιάζουν στο λαϊκισμό και στις δήθεν εύκολες λύσεις. Τότε οι λαοί διαμορφώνουν το πολιτικό σκηνικό χωρίς ορθοκρισία και κριτική σκέψη αλλά με θυμό και με παρορμητισμό, με ηθικολογίες και με ανεξέλεγκτη βουλησιαρχική διάθεση.

Γ. Γραμματικάκης, Η κόμη της Βερενίκης Του Νίκου Τσούλια «Μα όταν εσύ, βασίλισσα, κοιτάζοντας τ’ αστέρια λατρεία στην Αφροδίτη θα προσφέρεις με λαμπάδες και με σπουδές μυρωδικών για με που ήμουν δική σου, χωρίς φειδώ τα δώρα σου να ‘ναι παρακαλώ. Τι θέλω εγώ στους ουρανούς; Μαλλί της Βερενίκης πάλι ας γίνω και ο Ωρίων ας πάει να λάμπει πλάι στον Υδροχόο».

Του Νίκου Τσούλια Για μια τόσο σημαντική λειτουργία του ανθρώπου, όπως είναι το διάβασμα, απαιτείται συστηματική έρευνα και μελέτη για το συνολικό τρόπο της εκπαίδευσής του. Και ενώ το διάβασμα είναι το πρώτο συστατικό στοιχείου κάθε σχολείου και κάθε εκπαιδευτικού συστήματος όπου γης και όπου χρόνου και ενώ επίσης αποτελεί (ή πρέπει να αποτελεί ) μια δια βίου όμορφη λειτουργία μας, δεν έχουμε ασχοληθεί για το πώς αρχικά οργανώνεται και διαμορφώνεται το όλο σκηνικό του διαβάσματος.

Του Νίκου Τσούλια Τα δύο μεγάλα κοινωνικά και πολιτιστικά ρεύματα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, που καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό και την ιστορικότητα αυτής της περιόδου, θεωρώ ότι είναι οκαταναλωτισμός και ο λαϊκισμός. Πρόκειται για δύο στοιχεία υποκουλτούρας, τα οποία υπερβαίνουν τόσο τα πολιτικά κόμματα και τις ιδεολογίες τους όσο και κάθε άλλο πολιτισμικό στοιχείο (ορθολογικό, μεταφυσικό, θρησκευτικό κ.λπ.).