Το φαινόμενο της σχολικής βίας αφορά την λεκτική, ψυχολογική ή και σωματική κακοποίηση που ασκείται από έναν μαθητή ή μία ομάδα μαθητών σε κάποιον άλλο μαθητή ή μαθητές (συνοπτικός ορισμός του Selosse, στο Μπεζέ, 1998). Στην Ελλάδα η έξαρση του φαινομένου από πολλούς αποδίδεται σαν αποτέλεσμα ή σαν αντίδραση στην οικονομική κρίση, καθώς υπάρχουν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες θεωρητικές προσεγγίσεις στηριγμένες σε έρευνες που έγιναν σε πανελλαδικό επίπεδο για τη βία στον χώρο του σχολείου ως αναπαράσταση της βίας της κοινωνίας (Τσίγκανου, 2004).
Η έξαρση του φαινομένου της σχολικής θυματοποίησης ή του σχολικού εκφοβισμού/bullyingτην τελευταία περίοδο στη χώρα μας, οδήγησε το Υπουργείο Παιδείας να δημιουργήσει το «Παρατηρητήριο για την πρόληψη της σχολικής βίας και του εκφοβισμού» (δ.τ. 14-11-2012).
Πολλοί ερευνητές του φαινομένου της βίας (Μπελογιάννη, 2009. Αρτινοπούλου, 2001. Γαλανάκη, 2010. Hong, Espelage, Grogan-Kaylor, & Allen-Meares, 2011), όπως εκδηλώνεται στον χώρο του σχολείου, προτείνουν να ενσωματωθούν στο ωρολόγιο πρόγραμμα, στα ήδη υπάρχοντα διδακτικά και γνωστικά αντικείμενα, δράσεις πρόληψης, αναγνώρισης και αντιμετώπισης των «συμπτωμάτων» εκδήλωσης του σχολικού εκφοβισμού.
Θεματικοί άξονες του σεμιναρίου
- Εννοιολογικές αποσαφηνίσεις
- Η επιθετικότητα ως σχολικό φαινόμενο
- Αιτίες που προκαλούν την εμφάνισή της
- Μορφές σχολικού εκφοβισμού
- Τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης/ σχέδια δράσης στο σχολείο
- Ο ρόλος των εκπαιδευτικών και της οικογένειας
Τα τελευταία χρόνια μελετάται με προσοχή η εξέλιξη της επιθετικότητας στον χώρο του σχολείου κυρίως, καθώς εντοπίζονται συχνότερα περιστατικά λεκτικής, σωματικής ή και συναισθηματικής επιθετικότητας. Μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης διεκδικεί ο διαδικτυακός εκφοβισμός, ο οποίος δεν εντοπίζεται εύκολα και προκαλεί μεγάλης έκτασης έκθεση του θύματος.
Μια συμπεριφορά, όμως, για να χαρακτηριστεί ως επιθετική θα πρέπει σε αυτή να συνυπάρχουν δύο βασικά στοιχεία: α. η προθετικότητα του θύτη, δηλαδή η σκόπιμη εκδήλωση της επιθετικής συμπεριφοράς και β. ο παρατεταμένος ψυχικός πόνος που προκαλείται στο θύμα. Αυτό που δημιουργεί έντονο προβληματισμό στην επιστημονική κοινότητα είναι γιατί τα παιδιά φέρονται επιθετικά και πώς η κοινωνικοποίηση και τα διάφορα πρότυπα ευνοούν ή ενισχύουν την εμφάνισή της.
Τον τελευταίο καιρό τα φαινόμενα της βίας στο σχολείο εμφανίζουν μια αυξητική τάση, με τους μαθητές να εκδηλώνουν επιθετική συμπεριφορά με θύματα τους συμμαθητές τους, τους εκπαιδευτικούς, ενώ και ο σχολικός χώρος αποτελεί σημείο εκτόνωσής τους.
Οι εκπαιδευτικοί επισημαίνουν ότι έχουν ανάγκη συστηματικής επιμόρφωσης, για να μπορέσουν να ανιχνεύουν εν τη γενέσει τους περιστατικά σχολικού εκφοβισμού και να σχεδιάζουν κατάλληλα προγράμματα παρέμβασης, ώστε να ενημερώσουν τους μαθητές τους και να τροποποιήσουν μη αποδεκτές συμπεριφορές με τον πλέον αποδεκτό και επιστημονικό τρόπο.
Η συμμετοχή των μαθητών σε δράσεις ευαισθητοποίησης σχετικές με τον σχολικό εκφοβισμό είναι μια πρακτική που επιφέρει μόνιμα και σημαντικά θετικά αποτελέσματα,
καθώς η ενημέρωση στρέφεται προς την επιθυμητή οπτική και η ενσυναίσθηση καλλιεργείται μέσω στοχευμένων βιωματικών δραστηριοτήτων.
Ο ρόλος της οικογένειας και του σχολείου θα πρέπει να είναι συνεργατικός και αλληλοϋποστηρικτικός, οπότε και αυτή η σχέση θα πρέπει να ενισχυθεί με ανάλογες δράσεις ή και επιμορφωτικές συναντήσεις.
Πληροφορίες στη σελίδα www.aie.gr
