Κριτική θεώρηση

Του Νίκου Τσούλια Συζητάμε και ξανασυζητάμε και αντιπαρατιθέμεθα (αλλά δεν συνδιαλεγόμαστε) καθ’ όλη την περίοδο της κρίσης ακόμα και για τα «δεκαδικά ψηφία» των περικοπών στους μισθούς και στις συντάξεις και απλώς κάνουμε συμπληρωματικές αναφορές για τα μείζονα, τα εκρηκτικά προβλήματα των καιρών μας, την ανεργία αυτών που απολύονται και αυτών που δεν βρίσκουν εξ αρχής εργασία.

Η περίπτωση της Ηλείας Του Νίκου Τσούλια Πάντα σε ένα «ιστορικό συμβάν» τόσης έκτασης και έντασης όσο η σημερινή κρίση στη χώρα μας διαμορφώνονται πέραν των γενικών και κοινών στοιχείων και διαφοροποιητικά «σημεία» ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις και στα γεωγραφικά διαμερίσματα, και κυρίως μεταξύ των μεγάλων αστικών κέντρων και των επαρχιακών νομών. Δεν βιώνεται η κρίση με τον ίδιο τρόπο σ’ όλη την Ελλάδα, εξεταζόμενη τόσο κοινωνιολογικά και ταξικά όσο και γεωγραφικά.

Του Νίκου Τσούλια Όχι διάβασμα δεν είναι το διάβασμα που συνήθως εννοούμε, ένα ανοιχτό βιβλίο και η περιδιάβασή μας στις γραμμές των σελίδων και ό,τι πάρουμε από τα νοήματα των συγγραφέων. Αυτή είναι η εξωτερική εικόνα που, αν δεν συνυπάρχει με το βαθύ πυρήνα της πνευματικής καλλιέργειας, είναι εικόνα φενακισμένη. Νομίζουμε ότι διαβάζουμε αλλά δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Το διάβασμα είναι ύψιστη τέχνη με πολλά σημεία, άλλα σταθερά και γνωστά στον κόσμο των βιβλιόφιλων και άλλα επινοημένα από τον κάθε αναγνώστη, τα οποία όμως συμβαδίζουν με εκείνα της καθολικής ισχύος.

Του Νίκου Τσούλια Δεν γνωρίζω αν έχει γίνει κάποια συστηματική έρευνα για το ερώτημα που θέτω στο παρόν κείμενο. Πρέπει όμως να θέσω δύο εισαγωγικές παρατηρήσεις. α) Δεν υπάρχει η έννοια ενός πολιτισμού, αλλά πολλών ειδών πολιτισμοί, διαφορετικοί μεταξύ τους. β) Δεν τίθεται αξιολογική ιεράρχηση μεταξύ των πολιτισμών, θέμα ανώτερου και κατώτερου πολιτισμού, σύμφωνα με τις ριζοσπαστικές θεωρίες του Κλ. Λ. Στρως. Ωστόσο, μπορούμε να μιλάμε για τη σπουδαιότητα ενός πολιτισμού, ανεξάρτητα από την κουβέντα περί ανωτερότητας και κατωτερότητας.

Του Νίκου Τσούλια Η σημερινή κρίση διαβρώνει την ελληνική κοινωνία από παντού. Η δημοκρατία μας είναι «αδειανό κέλυφος». Ο λαός δοκιμάζεται σκληρά. Οι θεσμοί αποδομούνται. Η εθνική οικονομία παραπαίει. Η δημόσια περιουσία εκποιείται. Οι κυβερνήσεις μας «κάνουν ότι κυβερνούν» – ενώ απλώς λειτουργούν ως εντολοδόχοι των δανειστών – ασκώντας πολιτική σε «ανύπαρκτα» προβλήματα, για παράδειγμα για την προσευχή στα σχολεία, τις σχολικές παρελάσεις κλπ. Υπάρχει στην …αριστερή μας κυβέρνηση και ένα καινούργιο εργαλείο, ο κόφτης – ένα αυτόματο περιοριστικό μέτρο για το εναπομείναν εν πολλοίς συμβολικό εισόδημα των εργαζόμενων.

Του Νίκου Τσούλια Αμέτρητες και κάθε φορά μοναδικές, αρκετές άρρητες αλλά και φαντασιακές είναι οι ιστορίες του πίνακα. Και τι δεν έχουν ακούσει οι πίνακες όλων των αιθουσών, όλων των σχολείων, όλων των χωρών του Κόσμου. Και τι δεν ξέρουν για τις παιδαγωγικές μεθόδους, για τις προσωποκεντρικές επινοήσεις των εκπαιδευτικών, για τις μαθητικές αμφισβητήσεις. Τι δεν έχουν γευθεί από τις εμπνευσμένες (λιγοστές) διδασκαλίες αλλά και από τις συνηθισμένες διδασκαλίες της ρουτίνας που τις καταπίνει ο χρόνος την επόμενη στιγμή…