Λωτοφάγοι

Παρότι εμφανίζεται επί σκηνής μόνο στο τελευταίο μέρος του δράματος, ο Πέρσης βασιλιάς Ξέρξης συνιστά το συνεκτικό στοιχείο της τραγωδίας του ΑισχύλουΠέρσες, το στοιχείο εκείνο δηλαδή που συνδέει τα συστατικά μέρη της τραγωδίας (δομικές ενότητες, σύμβολα, πρόσωπα κτλ). Οι Πέρσες έχουν εύστοχα χαρακτηριστεί «δράμα νόστου»: όπως και στην περίπτωση της Οδύσσειας, ο απών ήρωας κυριαρχεί απολύτως παρά τη φυσική απόσταση που τον χωρίζει από τα επί σκηνής δρώμενα. Η αδημονία για την επιστροφή του Ξέρξη (αρχικά και του στρατού) διατηρείται και σταδιακά εντείνεται, με διάφορες σκηνικές τεχνικές, από την πρώτη είσοδο του Χορού μέχρι και τη στιγμή της πραγματικής επιστροφής του. Στο έργο του Αισχύλου, τα πάντα αρχίζουν και τελειώνουν στο πρόσωπο του Πέρση βασιλιά, που κυριευμένος από την Άτη άδειασε την Περσία από τους άντρες της και ανάγκασε μια πανίσχυρη και πολύχρυση αυτοκρατορία να γονατίσει ταπεινωμένη.

Η συγκριτική εξέταση έργων του αρχαίου ελληνικού δραματολογίου είναι άσκηση πολύ διδακτική. Στο κείμενο που ακολουθεί συγκρίνουμε τις Νεφέλες του Αριστοφάνη και τη Σαμία του Μενάνδρου απαντώντας στα κάτωθι δύο ερωτήματα: Ερώτημα 1ο: Τόσο οι Νεφέλες του Αριστοφάνη όσο και η Σαμία του Μενάνδρου έχουν ως επίκεντρο τη σχέση πατέρα-γιου. Το κάθε έργο, όμως, προσδίδει στο σύνηθες αυτό δραματικό μοτίβο τη δική του ιδιαίτερη χροιά. Σχολιάστε. Ερώτημα 2ο: Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τους δύο γέροντες, αφενός τον Στρεψιάδη των Νεφελών, αφετέρου τον Δημέα της Σαμίας, τεκμηριώστε την άποψη ότι οι κωμωδίες του Μενάνδρου, σε αντίθεση με αυτές του Αριστοφάνη, επιδιώκουν τον ψυχολογικό ρεαλισμό.

Όπως σημειώσαμε σε προηγούμενο σχετικό κείμενό μας, βασικός στόχος του νέου Προγράμματος Σπουδών στο μάθημα της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση είναι η μελέτη των...

Η Εκάβη, μαζί με την Ανδρομάχη και τις Τρωάδες, συγκροτούν την ομάδα εκείνη των ευριπίδειων τραγωδιών που θεματοποιούν τις συνέπειες του Τρωικού πολέμου από τη σκοπιά των ηττημένων. Η μητέρα του Έκτορα (Εκάβη), η γυναίκα του (Ανδρομάχη) και οι υπόλοιπες ευγενείς Τρωαδίτισσες παίρνουν τον δρόμο της σκλαβιάς μετά την πτώση της Τροίας ως αποτέλεσμα της μοιραίας έλξης του Πάρη για την Ελένη (η οποία παραμένει ατιμώρητη). Όμως το ηθικό ανάστημα και η βαθιά τραγικότητα, που εδράζεται κυρίως στη βιαιότητα της αλλαγής που επιφέρει στη μοίρα τους η τύχη, της μεταβολῆς ἐς τὸ ἐναντίον, επισκιάζουν τους νικητές, που αναδεικνύονται βάρβαροι στη θέση των «βαρβάρων» — μέχρι το σημείο τουλάχιστον, στην Εκάβη, που η πλήρης ανομία που επικρατεί στον μεταϊλιαδικό κόσμο του έργου συμπαρασύρει την ευγενή βασίλισσα σε μια καθοδική πορεία προς το Κτήνος. “ΕΚΑΒΗ”: ΕΝΑ ‘ΔΙΠΤΥΧΟ’ ΕΡΓΟ; H Εκάβη δεν ανταποκρίνεται στη δομική συνταγή του Αριστοτέλη, που απαιτεί ενιαίο μύθο, με έκθεση, δέση και λύση. Αντιθέτως, το έργο είναι χωρισμένο σε δύο ευδιάκριτα μέρη, κάτι που αρκετοί μελετητές το θεώρησαν δομικό ελάττωμα (έλλειψη δραματικής ενότητας) μιλώντας επικριτικά για «δίπτυχη» δομή.

Ο Οίκος των Λαβδακιδών εκπροσωπείται στη συλλογή μας με δεκαέξι ποιήματα. Δείτε εδώ, εδώ, εδώ και εδώ τις προηγούμενες αναρτήσεις.

Η ανακοίνωσή μου θα παρουσιάσει συνοπτικά ένα θέμα στην ποίηση του Καβάφη, κυρίαρχο στη σημασία του και εξελικτικό στη διάστασή του — με την έννοια ότι εκδιπλώνεται προοδευτικά,