Νεοελληνική Γλώσσα Α´ Γυμνασίου: Τα αφηγηματικά, περιγραφικά και επιχειρηματολογικά κείμενα
Περιγραφή
Mε τον όρο περιγραφή εννοούμε την αναπαράσταση μέσα από τον λόγο χώρων, προσώπων, αντικειμένων, φαινομένων κτλ.
- Η περιγραφή ως είδος κειμένου συνδέεται κυρίως με τον ΧΩΡO.
- Ακολουθεί πορεία από το γενικό στο ειδικό, από γενικές εικόνες σε λεπτομερειακές.
- Το σημείο περιγραφής μπορεί να είναι σταθερό, όταν ο συγγραφέας μένει ακίνητος και από εκεί περιγράφει τον χώρο, ή μπορεί να κινείται μέσα στον χώρο.
- Στη γλώσσα της περιγραφής γίνεται χρήση επιθέτων, των ρημάτων είμαι και έχω αλλά ρημάτων που δηλώνουν κατάσταση (βλέπουμε, παρατηρούμε, διακρίνουμε, απεικονίζεται, αποτυπώνεται). Η γλώσσα της περιγραφής χαρακτηρίζεται από σαφήνεια, ακρίβεια, ζωντάνια και παραστατικότητα.
Αφήγηση
Mε τον όρο αφήγηση εννοούμε την προφορική ή γραπτή παρουσίαση ενός γεγονότος ή μιας σειράς γεγονότων, πραγματικών ή φανταστικών.
- Η αφήγηση οργανώνεται με άξονα τον χρόνο, αλλά οι καταστάσεις συνδέονται αιτιολογικά μεταξύ τους.
- Η αφήγηση ακολουθεί τη δομή που δίνεται στο παρακάτω σχήμα:
Α. Πληροφορίες για τους ήρωες, τον χώρο, τον χρόνο και την κατάσταση από την οποία ξεκινά η αφήγηση
Β. Η εξέλιξη της αφήγησης και η έκβασή της
Γ. Η λύση: η κρίση του αφηγητή για το νόημα της ιστορίας.
- Κύριος χρόνος της αφήγησης είναι ο αόριστος(για συνοπτική διάσταση αφήγησης με ακρίβεια και επιτάχυνση), αλλά χρησιμοποιείται και ο παρατατικός (για μεγαλύτερη διάρκεια στα γεγονότα που αφηγούμαστε).
- Κύριο γνώρισμα της αφήγησης είναι οι συνδετικές λέξεις ή φράσεις που δείχνουν τη χρονική σειρά των γεγονότων (π.χ. πρώτα, στην αρχή, μετά, ύστερα, αργότερα, στο τέλος αρχικά, κατά τη διάρκεια, εκείνη η στιγμή ) και την αιτιολογική σχέση μεταξύ τους(π.χ. επειδή, αφού, εξαιτίας, διότι, γι᾽ αυτόν τον λόγο). Επίσης γίνεται χρήση συνωνύμων ή συγγενικών λέξεων ή φράσεων για κάποια λέξη (π.χ. ένα τέτοιο περιστατικό..)
Επιχείρημα
Με το επιχείρημα (λογικές + ορθές προτάσεις) υποστηρίζουμε τις θέσεις μας ή αντικρούουμε τις θέσεις των άλλων.
Δομή:
Εισαγωγή: Θέση για το θέμα
Κύριο θέμα
(α) Στήριξη της θέσης μας με επιχειρήματα
(β) Αντίκρουση αντίθετης θέσης
(γ) Λύσεις
Επίλογος
Τελική θέση- συμπέρασμα- προϋποθέσεις για ισχύ
Χρήση λέξεων, που συνήθως εκφράζουν:
Ανάλογη σημασία: επίσης, επιπλέον, φυσικά, βέβαια κλπ.
Πιθανότητα: μπορεί, ενδέχεται, είναι δυνατόν, υποθέτω, είναι ενδεχόμενο
Δεοντολογία: πρέπει, χρειάζεται, επιτρέπεται, κρίνεται απαραίτητο, είναι αναγκαίο κλπ.
Αιτιολογία: επειδή, γιατί, για το λόγο ότι…
Συμπέρασμα: συνεπώς, άρα, λοιπόν, επομένως κλπ.
Άποψη: πιστεύω, θεωρώ κλπ.
