Αδίδακτο κείμενο: Ξενοφῶντος Ἀπομνημονεύματα IV, ii 25-27 (Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2009)
Ξενοφῶντος Ἀπομνημονεύματα IV, ii 25-27
Oὕτως ἔμοιγε δοκεῖ, ἔφη, ὁ μὴ εἰδὼς τὴν αὑτοῦ δύναμιν ἀγνοεῖν ἑαυτόν. Ἐκεῖνο δὲ οὐ φανερόν, ἔφη, ὅτι διὰ μὲν τὸ εἰδέναι ἑαυτοὺς πλεῖστα ἀγαθὰ πάσχουσιν ἄνθρωποι, διὰ δὲ τὸ ἐψεῦσθαι ἑαυτῶν πλεῖστα κακά; οἱ μὲν γὰρ εἰδότες ἑαυτοὺς τά τεἐπιτήδεια ἑαυτοῖς ἴσασι καὶ διαγιγνώσκουσιν ἅ τε δύνανται καὶ ἃ μή· καὶ ἃ μὲν ἐπίστανται πράττοντες πορίζονταί τε ὧν δέονται καὶ εὖ πράττουσιν, ὧν δὲ μὴ ἐπίστανται ἀπεχόμενοι ἀναμάρτητοι γίγνονται καὶ διαφεύγουσι τὸ κακῶς πράττειν· διὰ τοῦτο δὲ καὶ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους δυνάμενοι δοκιμάζειν καὶ διὰ τῆς τῶν ἄλλων χρείας τά τε ἀγαθὰ πορίζονται καὶ τὰκακὰ φυλάττονται.
Μετάφραση: Έτσι, σε μένα τουλάχιστον, είπε, όποιος δεν γνωρίζει τη δύναμή του αγνοεί τον εαυτό του. Δεν είναι, όμως, φανερό εκείνο, είπε, ότι δηλαδή οι άνθρωποι με το να γνωρίζουν τον εαυτό τους αποκομίζουν πολλά καλά, ενώ με το να μη γνωρίζουν τον εαυτό τους, παθαίνουν πολλά κακά. Γιατί όσοι έχουν αυτογνωσία γνωρίζουν ποια είναι τα απαραίτητα για τον εαυτό τους και διακρίνουν ποια μπορούν και ποια όχι. Και κάνοντας εκείνα που γνωρίζουν κερδίζουν εκείνα που χρειάζονται και ευτυχούν, ενώ απέχοντας από εκείνα που δεν γνωρίζουν, δεν κάνουν σφάλματα και γλιτώνουν από τη δυστυχία. Γι’ αυτό και επειδή είναι ικανοί να αξιολογήσουν τους άλλους ανθρώπους και ζητώντας τη βοήθεια των άλλων αποκτούν τα καλά και αποφεύγουν τα δεινά.
1α. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
ἔφη: το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα.
= φαμέν
εἰδέναι: το τρίτο ενικό πρόσωπο ευκτικής του ίδιου χρόνου.
= εἰδείη
πάσχουσιν: το δεύτερο ενικό πρόσωπο ευκτικής μέλλοντα.
= πείσοιο
ἐψεῦσθαι: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής υπερσυντελίκου.
= ἔψευσθε
διαγιγνώσκουσιν: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β΄ στην ίδια φωνή.
= διάγνωθι
1β. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
τὴν δύναμιν: την κλητική ενικού.
= ὦ δύναμι
πλεῖστα: την αιτιατική ενικού του αρσενικού γένους στον θετικό βαθμό.
= πολύν
οἱ εἰδότες: τη δοτική πληθυντικού.
= τοῖς εἰδόσι
ἅ: τη δοτική ενικού στο ίδιο γένος.
= ᾧ
κακῶς: τον υπερθετικό βαθμό.
= κάκιστα – χείριστα
- Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: ἀγνοεῖν, διὰτὸἐψεῦσθαι,ἑαυτοῖς, ὧν (το πρώτο κατά σειρά), ἀναμάρτητοι, τῶν ἄλλων.
ἀγνοεῖν: Ειδικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα δοκεῖ
διὰ τὸ ἐψεῦσθαι: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο πάσχουσιν
ἑαυτοῖς: Δοτική αντικειμενική στη λέξη ἐπιτήδεια
ὧν: Αντικείμενο του ρήματος δέονται
ἀναμάρτητοι: Κατηγορούμενο στο εννοούμενο υποκείμενο (οὗτοι) του ρήματος γίγνονται
τῶν ἄλλων: Γενική αντικειμενική στη λέξη χρείας
- «ὅτι διὰμὲν τὸ εἰδέναι … ἄνθρωποι», «καὶ ἃ μὲν ἐπίστανται»: να αναγνωρίσετε το είδος και τον συντακτικό ρόλο των προτάσεων.
«ὅτι διὰ μὲν τὸ εἰδέναι … ἄνθρωποι»: Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως επεξήγηση στο ἐκεῖνο
«καὶ ἃ μὲν ἐπίστανται: Δευτερεύουσα ονοματική αναφορική πρόταση ως αντικείμενο της μετοχής πράττοντες
