Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία Γ´ Λυκείου: Δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς ανθρώπινα δικαιώματα(Κριτήριο αξιολόγησης)

Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία Γ´ Λυκείου: Δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς ανθρώπινα δικαιώματα(Κριτήριο αξιολόγησης)

 

ΚΕΙΜΕΝΟ Ι

Δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς ανθρώπινα δικαιώματα.

 

Το κείμενο αποτελεί άρθρο της Ναβί Πιλάι που διετέλεσε Ύπατη αρμοστής του ΟΗΕ για τα

 Ανθρώπινα Δικαιώματα και δημοσιεύτηκε στην εφ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ στις 13- 05- 2011 (διασκευή).

 

Παρά τις τεχνολογικές επαναστάσεις των τελευταίων τριάντα ετών, τα προβλήματα στον κόσμο δεν εξέλιπαν. Το αντίθετο: η αύξηση της φτώχειας, η έλλειψη τροφίμων, οι οικονομικές κρίσεις και οι ένοπλες συγκρούσεις εξακολουθούν να μαστίζουν πολλές περιοχές του πλανήτη, και ιδιαίτερα αυτούς που ζουν στις 48 λιγότερο αναπτυγμένες χώρες του κόσμου. Σύμφωνα με την τελευταία Έκθεση του ΟΗΕ για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη, ο αριθμός των υποσιτιζόμενων ανθρώπων στον κόσμο αυξήθηκε από 850 εκατομμύρια το 1980 σε ένα δισεκατομμύριο το 2011. Τα στοιχεία αυτά είναι πραγματικά απογοητευτικά.

Κατ’ αρχάς, όταν κάποιος μιλάει για ανάπτυξη, χρησιμοποιεί τη γλώσσα των οικονομολόγων και την ταυτίζει με την άνοδο των οικονομικών δεικτών. Ωστόσο, οι στρατηγικές ανάπτυξης που εστιάζουν μόνο στην οικονομική μεγέθυνση δημιουργούν περισσότερη φτώχεια, ανισότητα, υποσιτισμό, ανεργία, και περισσότερες απειλές, όπως η υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Με αυτόν τον τρόπο οι ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, δηλ. οι φτωχοί, οι μειονότητες, οι αυτόχθονες, οι μετανάστες, οι πρόσφυγες και τα άτομα με αναπηρία μένουν στο περιθώριο των κοινωνιών τους και της παγκόσμιας κοινότητας.

Με δεδομένο ότι και η οικονομική ανάπτυξη αποτελεί δικαίωμα, ας σκεφτούμε για λίγο ποιος οφείλει να είναι ο κύριος στόχος της: η ανάπτυξη πρέπει να σημαίνει πρόσβαση σε ευκαιρίες για μια καλύτερη ζωή, για μια ζωή με αξιοπρέπεια και ελευθερία, χωρίς φτώχεια και φόβο. Έφτασε η στιγμή τα ανθρώπινα δικαιώματα και ο άνθρωπος να βρεθούν στην καρδιά της συζήτησης για την ανάπτυξη στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, εφόσον οι χώρες αυτές περνούν από μια περίοδο δυσκολιών σε μια εποχή ελπίδας, καθώς θεωρείται ότι θα αποτελέσουν το επόμενο κύμα των οικονομιών της παγκοσμιοποίησης. Επιπλέον, οι χώρες αυτές είναι συχνά ευλογημένες με πλούσια κοιτάσματα φυσικών πόρων και ανεκμετάλλευτο ανθρώπινο δυναμικό. Η προσέγγιση της ανάπτυξης με βάση τα δικαιώματα θα εκθρέψει την ελπίδα.

Κατόπιν τούτων, το μήνυμά μου προς τη Διάσκεψη για τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες είναι ξεκάθαρο: τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να βρίσκονται στο κέντρο της αναπτυξιακής πολιτικής, στην καρδιά της παγκόσμιας συνεργασίας και να καθοδηγούν την παγκόσμια στρατηγική για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων. Άλλωστε, η οικονομική μεγέθυνση μαζί με την προστασία του δικαιώματος στην ανάπτυξη θα συμβάλουν στην πραγμάτωση του οράματος του Χάρτη του ΟΗΕ για έναν κόσμο με μεγαλύτερη ελευθερία, έναν κόσμο που θα στηρίζεται στην ειρήνη, στην ανάπτυξη και στα ανθρώπινα δικαιώματα.

 

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙ

Η σκοτεινή πλευρά της σοκολάτας

 

Το κείμενο είναι άρθρο της LIFOTEAM, δημοσίευση: 6.10.2020. Πηγή: DW Documentary.

 

Η σοκολάτα μπορεί να είναι η πιο γλυκιά απόλαυση, αλλά η διαδικασία της παραγωγής της αφήνει μια πικρή γεύση. Η περιβαλλοντική καταστροφή, η ανθρώπινη εκμετάλλευση και η ανήλικη εργασία είναι αυτά που συνθέτουν τη σκοτεινή πλευρά της βιομηχανίας σοκολάτας και τα γλυκά πολυτελή προϊόντα της. Αποτέλεσμα: τα τροπικά δάση αποψιλώνονται έτσι ώστε οι εργάτες-σκλάβοι να μπορούν να μαζέψουν σε παράνομες φυτείες τον πολύτιμο καρπό του κακαόδεντρου.

Ειδικά στην Ακτή Ελεφαντοστού, που είναι η χώρα που παράγει τις μεγαλύτερες ποσότητες κακάο παγκοσμίως, οι άσχημες συνθήκες της παραγωγής είναι αδύνατο να αγνοηθούν. Οι εργάτες, μεταξύ των οποίων είναι και πολλά παιδιά, οδηγούνται εδώ από την ξηρασία και τον λιμό της γειτονικής Μπουρκίνα Φάσο, για να βρουν δουλειά αμισθί, με μόνο αντάλλαγμα την τροφή τους, σε κάποια από τις πολλές φυτείες κακάου.

Τα παιδιά συνήθως έρχονται ασυνόδευτα, χωρίς τις οικογένειές τους, και οι συνθήκες εργασίας είναι τραγικές. Δουλεύουν με αιχμηρά αντικείμενα, μεταφέρουν βαριά φορτία, εκτίθενται σε τοξικά ζιζανιοκτόνα χωρίς καν τη προστασία κατάλληλης στολής.

Οι μεγάλες διεθνείς εταιρείες κακάο και γίγαντες της βιομηχανίας σοκολάτας, αν και ενήμερες, για πολλά χρόνια παρακολουθούσαν αδιάφορα να καταστρέφεται το 90% των αρχέγονων δασών της Ακτής του Ελεφαντοστού. Το 2001 συμφώνησαν, εκτός από την καταβολή μισθών, να σταματήσουν την παιδική εργασία και την περαιτέρω εκκαθάριση των τροπικών δασών για πέντε χρόνια. Αλλά 20 χρόνια αργότερα, η δέσμευσή τους δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί.

 

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙΙ

ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ

 

Το ποίημα του Χάρη Μελιτά ανήκει στη συλλογή «4 ενοχές» από τις εκδόσεις Μανδραγόρας, 2021.

 

Όλοι οι άνθρωποι είμαστε ίσοι.

Έξω οι άστεγοι

οι άνεργοι

οι πρόσφυγες

οι διψασμένοι

στα μπαλκόνια της βροχής

οι κλειδωμένοι

στα βαγόνια της ψυχής

οι διμοιρίες των γυμνών

οι μάνες απορρίμματα

οι κόρες εργαλεία.

 

Όλοι οι άνθρωποι είμαστε ίσοι.

 

 Έξω οι ξεχασμένοι

στον λαβύρινθο

οι χωνεμένοι

σε καλούπια ατελή

οι στερημένοι

ενυπόθηκο φιλί

οι ιχνηλάτες των βυθών

οι φέροντες

το περιβραχιόνιο

του έρποντος θανάτου.

Κατά τα άλλα

προφανώς είμαστε όλοι ίσοι.

Τι μαστορεύει

στο μυαλό μου ο Προκρούστης¹;

 

 

 

 

¹Προκρούστης : ήταν μυθικός ληστής. Προσκαλούσε κάθε διαβάτη να ξαπλώσει σε ένα σιδερένιο κρεβάτι, γνωστό ως Προκρούστειος κλίνη. Αν το θύμα ήταν ψηλό κι εξείχε από το κρεβάτι, ο Προκρούστης έκοβε το περίσσιο τμήμα του σώματός του. Αντιθέτως, αν το θύμα ήταν πιο κοντό, τότε τραβούσε τα άκρα του μέχρι να φτάσουν στο μήκος του κρεβατιού.

 

ΘΕΜΑΤΑ

ΘΕΜΑ Α

Να αποδώσετε συνοπτικά, σε 50-60 λέξεις, τους λόγους για τους οποίους σύμφωνα με την αρθρογράφο του Κειμένου Ι τα ανθρώπινα δικαιώματα θα πρέπει να αποτελούν κύριο μέλημα της ανάπτυξης σε παγκόσμια κλίμακα.

20 Μονάδες

ΘΕΜΑ Β

Β1.    Να χαρακτηρίσεις ως σωστή (Σ) ή λανθασμένη (Λ) καθεμία από τις παρακάτω περιόδους με βάση το Κείμενο 1 και να αιτιολογήσεις την απάντησή σου, καταγράφοντας στο απαντητικό φύλλο το κατάλληλο χωρίο του κειμένου:

1. Η εξέλιξη της τεχνολογίας τα τελευταία 30 χρόνια περιόρισε τη διασπορά των κοινωνικών προβλημάτων στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.
2. Το πρόβλημα της πείνας, αν και δεν εξέλιπε, ωστόσο περιορίστηκε σε κάποιο βαθμό κατά την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα.
3. Όσο η ανάπτυξη περιορίζεται μόνο στον οικονομικό τομέα, οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες κινδυνεύουν ολοένα και περισσότερο να περιθωριοποιηθούν.
4. Οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες διαθέτουν σήμερα τις μεγαλύτερες προοπτικές ανάπτυξης λόγω των ανεκμετάλλευτων φυσικών πόρων και του αναξιοποίητου ανθρώπινου δυναμικού.
5. Τα ανθρώπινα δικαιώματα μπορούν να συμβάλλουν στην αναπτυξιακή πολιτική και στην υλοποίηση του οράματος του Χάρτη του ΟΗΕ για τον κόσμο.

10 Μονάδες

Β2.    Να σχολιάσετε την επικοινωνιακή αποτελεσματικότητα του τίτλου του Κειμένου ΙΙ.

10 Μονάδες

Β3     α.  Πρόθεση του αρθρογράφου στην πρώτη παράγραφο του Κειμένου ΙΙ είναι να ευαισθητοποιήσει τον αναγνώστη. Να αναφέρετε δύο (2) διαφορετικές γλωσσικές – εκφραστικές επιλογές με τις οποίες επιτυγχάνει τον στόχο του, παραθέτοντας τα αντίστοιχα χωρία (μονάδες 4) και να προσδιορίσετε τη λειτουργία καθεμίας από αυτές στο κείμενο (μονάδες 6).

10 Μονάδες

β.  Ποιο ρηματικό πρόσωπο κυριαρχεί στο Κείμενο Ι; Να εξηγήσετε την επιλογή του από την αρθρογράφο.

5 Μονάδες

Γ.      Να ερμηνεύσετε τη στάση που εκφράζει το ποιητικό υποκείμενο απέναντι στην ισότητα στο Κείμενο ΙΙΙ αξιοποιώντας τρεις (3) διαφορετικούς κειμενικούς δείκτες. Συμφωνείτε με τη θέση του ποιητικού υποκειμένου; (150-200 λέξεις).

15 Μονάδες

Δ.      Αξιοποιώντας τις πληροφορίες από τα Κείμενα Ι και ΙΙ να γράψετε μια ομιλία 350-400 λέξεων, η οποία θα εκφωνηθεί σε πολιτιστική εκδήλωση της περιοχής σας, με θέμα:

α)    Ποια, κατά τη γνώμη σας, είναι τα βασικά αίτια καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

β)    Με ποιους τρόπους/δράσεις μπορούν οι νέοι να συμβάλουν στην προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

30 Μονάδες