ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

Σύμφωνα με τα αναμορφωμένα Προγράμματα Σπουδών και τον νέο τρόπο αξιολόγησης, η περίληψη/ η συνοπτική νοηματική απόδοση εντάσσεται στο πρώτο (Α΄) θέμα, δηλαδή στις ερωτήσεις κατανόησης του κειμένου και βαθμολογείται με 15 μονάδες. Ο μαθητής/ η μαθήτρια καλείται ή να αποδώσει συνοπτικά το νόημα μέρους του κειμένου ή να αποδώσει συνοπτικά (να παραφράσει) απόψεις του συγγραφέα που διατυπώνονται για κάποιο ζήτημα.

Επομένως, τα ερωτήματα που τίθενται στο πρώτο θέμα καλούν τους μαθητές και τις μαθήτριες:

α. να εντοπίσουν τις σχετικές πληροφορίες στο κείμενο,

β. να τις παραφράσουν και

γ. να τις παρουσιάσουν συνοπτικά

Η περίληψη/ η συνοπτική νοηματική απόδοση είναι πράξη, στη μεθοδική παρουσίαση της οποίας αποσκοπούν τα προτεινόμενα βήματα – στάδια που ακολουθούν.

 

ΕΝΑ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

 

Να αποδώσετε συνοπτικά σε 80 – 90 λέξεις τις απόψεις του αρθρογράφου σχετικά με το πώς το σύγχρονο σχολείο μπορεί να  οδηγήσει τον μαθητή στη γνώση.

 

Στάδιο 1ο: Προσεκτική ανάγνωση της εκφώνησης και πλήρης κατανόηση του ερωτήματος/ του θέματος που έχει τεθεί.

Να παρουσιάσετε περιληπτικά σε 80 – 90 λέξεις τις απόψεις του αρθρογράφου σχετικά με το πώς το σύγχρονο σχολείο μπορεί να  οδηγήσει τον μαθητή στη γνώση.

 

Στάδιο 2ο: Προσεκτική ανάγνωση όλου του κειμένου και εντοπισμός (υπογράμμιση, ίσως και αρίθμηση) των πληροφοριών που απαντούν στο ερώτημα/ θέμα που έχει τεθεί.

Εισαγωγικό σημείωμα

Ο Κώστας Μπαλάσκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Εργάστηκε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και εξελέγη Σύμβουλος στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Διετέλεσε Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων. Μέλος της ομάδας που συνέταξε τα «Κείμενα ΝεοελληνικήςΛογοτεχνίας» Γυμνασίου και Λυκείου. Στο κείμενο που θα μελετήσουμε από το περιοδικό Νέα Παιδεία ο Κ. Μπαλάσκας σκιαγραφεί «τους πυλώνες του σύγχρονου σχολείου». 

 

 

ΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Όλες οι πληροφορίες και όλες οι γνώσεις είναι στο διαδίκτυο. Η παρέα μου, μια παρέα ηλικιωμένων με υψηλή παιδεία, γελάμε κάποτε που καταφεύγουμε σε ένα κοριτσάκι για να μας λύσει με το «έξυπνο κινητό» του γλωσσικές απορίες ή να μας δώσει πληροφορίες τις οποίες βρίσκει αμέσως στο διαδίκτυο.

Και παλαιότερα βέβαια οι πληροφορίες και οι γνώσεις βρίσκονταν στις βιβλιοθήκες, στις εγκυκλοπαίδειες και στα λεξικά αλλά αυτά δεν ήταν προσιτά στον καθένα ούτε σε κάθε στιγμή. Τώρα όμως όλος ο θησαυρός των πληροφοριών και των γνώσεων βρίσκεται κυριολεκτικά στο χέρι του καθενός. Είναι μια κατάκτηση του ανθρώπου, μια αλλαγή που προφανώς επηρεάζει τα δεδομένα και τα ζητούμενα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Πολλά από τα πρώην ζητούμενα του σχολείου είναι πλέον δεδομένα. Ποιο είναι τώρα το ζητούμενο;

Το ζητούμενο της εκπαίδευσης, και τότε και τώρα, δεν είναι οι γνώσεις και οι πληροφορίες αλλά η ΓΝΩΣΗ. Ο Ηράκλειτος το είχε πει καθαρά: πολυμαθίη νόον έχειν ου διδάσκει. Η πολυμάθεια δε σε μαθαίνει να έχεις νου. Χρειάζονται άλλα.

Υπάρχει μια πορεία αναβαθμών: οι πληροφορίες πρέπει να οργανωθούν για να γίνουν γνώσεις και οι γνώσεις πρέπει να συγκεραστούν για να γίνουν γνώση. Αυτός είναι ο ρόλος του σχολείου και σε αυτή τη βάση θα πρέπει να γίνεται η συγκρότηση των προγραμμάτων σπουδών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Η έμφαση θα δοθεί στη μέθοδο. Τώρα περισσότερο από ποτέ ο δάσκαλος θα πρέπει να διδάξει το μαθητή πώς να μαθαίνει. Ποιο είναι το θέμα που έχει να επεξεργαστεί, ποιες πληροφορίες του χρειάζονται, πού και πώς θα τις βρει, πώς θα επιλέξει τις προσφορότερες, πώς θα τις συνδυάσει και θα τις οργανώσει, ώστε να συνθέσει τελικά ένα δικό του κείμενο σκέψης, που εκφράζει τη δική του κατακτημένη γνώση.

Ένα κείμενο σκέψης και λόγου που θα διαβαστεί στην τάξη, θα κριθεί και ενδεχομένως θα βελτιωθεί, θα εξεταστεί η χρησιμότητά του και ενδεχομένως η ανάρτησή του στη σχετική ιστοσελίδα της τάξης ή του σχολείου, ώστε να μεταδοθεί και να σχολιαστεί ευρύτερα. Πρωτοβουλία, ενεργητική μάθηση, ανταλλαγή ιδεών, συνεργασία είναι οι πυλώνες του σύγχρονου σχολείου.

Κώστας Μπαλάσκας, Νέα Παιδεία (2014), τεύχος 150.

 

Στάδιο 3ο: Δημιουργική σύνθεση των πληροφοριών που έχουν εντοπιστεί (πλήρης απόδοση του νοήματός τους από τον μαθητή/ τη μαθήτρια με δικά του/ δικά της λόγια) και καταγραφή τους σε προτάσεις / περιόδους που να έχουν αλληλουχία μεταξύ τους.

1η περίοδος: Αρχικά, προτείνει τα σχολικά προγράμματα να στοχεύουν στην οργάνωση των ποικίλων πληροφοριών, ώστε οι γνώσεις που θα προκύψουν να εξελιχθούν σε γνώση.

2η περίοδος: Ο δάσκαλος οφείλει να μεθοδεύσει τη διαδικασία μάθησης προκειμένου ο μαθητής να παραγάγει προσωπικό κείμενο που θα στηρίζεται στην εμπεδωμένη γνώση.

3η περίοδος: Τέλος, το μαθητικό κείμενο θα πρέπει να «δοκιμαστεί» στην τάξη και ακολούθως με τη διαδικτυακή του ανάρτηση στη σχολική ιστοσελίδα να συζητηθεί στην ευρύτερη σχολική κοινότητα.

 

Στάδιο 4ο: Καταγραφή της θεματικής περιόδου (σαφής παρουσίαση του ζητούμενου θέματος και αναφορά στον κειμενικό τύπο).

Στο άρθρο του ο Κώστας Μπαλάσκας, εκτός των άλλων, παρουσιάζει τους τρόπους με τους οποίους ο μαθητής μπορεί να οδηγηθεί στη γνώση.

 

Η τελική μορφή της απάντησης

            Στο άρθρο του ο Κώστας Μπαλάσκας, εκτός των άλλων, παρουσιάζει τους τρόπους με τους οποίους ο μαθητής μπορεί να οδηγηθεί στη γνώση. Αρχικά, προτείνει τα σχολικά προγράμματα να στοχεύουν στην οργάνωση των ποικίλων πληροφοριών, ώστε οι γνώσεις που θα προκύψουν να εξελιχθούν σε γνώση. Ο δάσκαλος οφείλει να μεθοδεύσει τη διαδικασία μάθησης προκειμένου ο μαθητής να παραγάγει προσωπικό κείμενο που θα στηρίζεται στην εμπεδωμένη γνώση. Τέλος, το μαθητικό κείμενο μπορεί να «δοκιμαστεί» στην τάξη και ακολούθως με τη διαδικτυακή του ανάρτηση στη σχολική ιστοσελίδα να συζητηθεί στην ευρύτερη σχολική κοινότητα.

Λέξεις: 90

 

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΑΣΙΣΤΕΙ ΣΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΚΡΙΤΗΡΙΑ

  1. Παρουσίαση όλων των κύριων εννοιών/ ιδεών
  2. Νοηματική απόδοση των κύριων εννοιών/ ιδεών χωρίς σχολιασμό
  3. Εφαρμογή των τεχνικών πύκνωσης/ παράφρασης
  4. Αναδιατύπωση και όχι αντιγραφή των εννοιών/ ιδεών του αρχικού κειμένου
  5. Συνοχή και αλληλουχία
  6. Σαφήνεια/ ακρίβεια/ ποικιλία έκφρασης
  7. Χρήση της γλώσσας (ορθογραφία, στίξη, γραμματική, συντακτικό)

 

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟΤΕΤΡΑΔΙΟ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ, ΠΑΤΑΚΗΣ, ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2020, ΣΕΛ. 13 – 25

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.