Προοδευτική Ενότητα Καθηγητών (ΠΕΚ)
Κι όμως δεν μας έχει απασχολήσει ουσιαστικά το σημερινό φαινόμενο του φασισμού στη χώρα μας. Δεν έχουμε «αναστατωθεί» από το γεγονός ότι έχουμε ως τρίτο κοινοβουλευτικό κόμμα στη Βουλή μια ναζιστική οργάνωση, τη «Χρυσή Αυγή». Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορούμε να έχουμε καμιά φωτεινή πρόοδο μέλλον ως κοινωνία όσο η φρίκη του φασισμού αποκτά ερείσματα μέσα στο λαό.
Ο φασισμός είναι παρών, και αυτό είναι Ύβρις για τον πολιτισμό μας και για την ιστορία μας, για το παρόν και το μέλλον μας. Όχι, δεν αρκεί να είσαι αντιιμπεριαλιστής και αντικαπιταλιστής για να αντιμετωπίσεις το μιλιταρισμό και την εκάστοτε «Διεθνή Τάξη». Όχι, δεν είναι η οικονομική κρίση το κύριο πρόβλημα της χώρας μας. Ακόμα και αν λύσουμε το οικονομικό πρόβλημα έχοντας όμως τη μαύρη κόλαση του φασιστικού τέρατος στη ζωή μας, δεν θα έχουμε καμιά προοπτική! Όχι, δεν γέννησε η κρίση το φασισμό. Αυτή είναι ερμηνεία φαινομενική, που δεν φωτίζει το σκοτεινό υπόστρωμα.
Είναι το μεγάλο έλλειμμα του ουμανισμού από τη σύγχρονη «πραγματικότητα» που επωάζει το αυγό του φιδιού. Δεν έχουμε προχωρήσει ουσιαστικά στον εξανθρωπισμό του ανθρώπου. Δεν έχουμε θέσει σοβαρά το μέγα αίτημα για εκδημοκρατισμό της πολιτικής. Δεν έχουμε κατακτήσει εκείνη τη μορφωτική κουλτούρα, που θα αξιώνει και θα προάγει την ελευθερία του πνεύματός μας και θα καλλιεργεί τη χειραφέτηση του ανθρώπου. Δεν έχουμε εξευγενίσει τη συμπεριφορά μας, ώστε ο άνθρωπος να είναι ιερός για τον άνθρωπο (Homo homini res sacra). Και αυτά τα φωτεινά σημεία μόνο η ανθρωπιστική παιδεία μπορεί να τα φέρει στο προσκήνιο της ζωής και της ιστορίας.
Είναι αναγκαίες οι αντιφασιστικές συγκεντρώσεις και πορείες, γιατί εκφράζουν τη συλλογική μας θέληση να αντισταθούμε στη μηχανή του μαζικού θανάτου, γιατί ενισχύουν την ταξική συνείδηση των πολιτών, γιατί θέτουν σε κάθε άνθρωπο το πραγματικό ερώτημα της ζωής: θέλει ένα μέλλον που θα το δημιουργεί αυτός ή που θα το ετοιμάζουν άλλοι, οι κάθε λογής εξουσίες; Αλλά δεν αρκούν…
Η απάντηση στο φασισμό είναι η παιδεία, η ανθρωπιστική παιδεία, η δημοκρατική παιδεία. Αυτό σημαίνει ότι το σχολείο δεν θα οριοθετείται στη γνωσιοκεντρική θεώρηση, αλλά θα προάγει το γαλαξία των ουμανιστικών αξιών της αλληλεγγύης και της κοινωνικότητας, της δικαιοσύνης και της ισότητας, της κατανόησης και της ανεκτικότητας, ότι θα εντάσσει τη μεταβίβαση της γνώσης στην καλλιέργεια της ελευθερίας και της συναδέλφωσης των λαών και θα επιζητεί τη χειραφέτηση και την αυτοπραγμάτωση κάθε ανθρώπου.
Εκεί υποστασιοποείται η πραγματικά ουμανιστική παιδεία, στο βαθύ πυρήνα της ύπαρξής μας και της συνείδησής μας, εκεί θέτουμε το είδωλο της πραγματικής ιστορίας μας – γιατί είμαστε ακόμα στην προϊστορία του ανθρώπινου είδους –, εκεί θα ηττηθεί εν τη γενέσει της κάθε απόπειρα της βαρβαρότητας. Εκεί το φως έρχεται από παντού και δεν αφήνει καμιά σκιά να αλλοιώσει το πραγματικό είδωλο του ανθρώπου!
