Νεοελληνική Γλώσσα Β´ Γυμνασίου: Ενότητα 3η-Ασκήσεις (Ερωτήσεις κατανόησης κείμενου, συζυγίες & φωνές ρημάτων, α´ συνθετικό)

Νεοελληνική Γλώσσα Β´ Γυμνασίου: Ενότητα 3η-Ασκήσεις (Ερωτήσεις κατανόησης κείμενου, συζυγίες & φωνές ρημάτων, α´ συνθετικό)

[Αγαπάς για ν’ αγαπάς]

Αυτή την ιστορία τη λέω πάντα, την έχω γράψει και πολλοί από σας την έχετε ακούσει χιλιάδες φορές, μ’ αρέσει όμως τόσο πολύ. Στο μάθημα της Αγάπης ένα κορίτσι είπε ένα βράδυ: «Ξέρω γιατί απελπίζομαι τόσο συχνά. Είναι γιατί θέλω να με αγαπούν όλοι κι αυτό δεν είναι ανθρωπίνως δυνατόν. Θα μπορούσα να είμαι το πιο ζουμερό, το πιο γευστικό, το πιο συναρπαστικό ροδάκινο του κόσμου και να προσφέρομαι σε όλους. Υπάρχουν όμως άνθρωποι που είναι αλλεργικοί στα ροδάκινα. Αυτοί θα θελήσουν ίσως να γίνω μπανάνα». Πόσο συχνά δε γινόμαστε μπανάνες για άλλους, που θέλουν ροδάκινα! Τι θλιβερή φρουτοσαλάτα. Είναι προτιμότερο να πεις στον άλλο: «Λυπάμαι πολύ που δεν μπορώ να είμαι μπανάνα, θα το ‘θελα πολύ να ήμουνα μπανάνα για σένα. Βλέπεις όμως, είμαι ροδάκινο».

Και ξέρετε τι θα συμβεί; Αν περιμένετε αρκετά, θα βρείτε κάποιον που του αρέσουν τα ροδάκινα. Και μετά θα μπορείτε να ζήσετε σαν ροδάκινο κι όχι σαν μπανάνα. Σκεφτείτε χάσιμο ενέργειας που έχει κανείς προσπαθώντας να γίνει μπανάνα όταν είναι ροδάκινο!

«Όταν αγαπάς, κινδυνεύεις να μην έχει ανταπόκριση η αγάπη σου». Δεν είναι κακό αυτό. Αγαπάς για ν‘ αγαπάς, κι όχι για να πάρεις ανταπόδοση – αυτό δεν είναι αγάπη.

«Όταν ελπίζεις, κινδυνεύεις να πονέσεις». Και «Όταν δοκιμάζεις, κινδυνεύεις να αποτύχεις». Κι όμως πρέπει να ρισκάρεις, γιατί η μεγαλύτερη ατυχία στη ζωή είναι να μη ρισκάρεις τίποτε. Όποιος δε ρισκάρει τίποτε, δεν κάνει τίποτε, δεν έχει τίποτε και δεν είναι τίποτε. Μπορεί ν’ αποφεύγει τον πόνο και τη λύπη, αλλά δε μαθαίνει, δε νιώθει, δεν αλλάζει, δεν αναπτύσσεται, δε ζει και δεν αγαπά. Είναι δούλος αλυσοδεμένος με τις βεβαιότητες και τους εθισμούς του. Έχει ξεπουλήσει το μεγαλύτερο αγαθό του, την ατομική του ελευθερία. Μόνο ο άνθρωπος που ρισκάρει είναι ελεύθερος.

Λέο Μπουσκάλια, Να ζεις, ν’ αγαπάς και να μαθαίνεις, μτφρ. Μαρίνα Λώμη, εκδ. Γλάρος, 1988

Παρατηρήσεις

1. «Αυτή την ιστορία….είναι ροδάκινο». Στην πρώτη παράγραφο του κειµένου να εντοπίσετε τα βασικά δοµικάτης µέρη.

2. «Η μεγαλύτερη ατυχία στη ζωή είναι να μη ρισκάρεις τίποτε». Μπορείτε να εξηγήσετε αυτή τη φράση του κειμένου;
3. Να αντικαταστήσετε τις υπογραµµισµένες λέξεις µε συνώνυµές τους:

• ∆ε χρησιµοποιώ τον ορθόδοξο τρόπο δηµιουργίας.
• Η µουσική µου δεν πατάει σε εικόνες.
• Τι τον καθοδηγεί είναι άγνωστο.
• Η µουσική µου έχει σχέση µε τα ερεθίσµατα που κάθε φορά λαµβάνω.

4. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι οι φίλοι είναι πολύτιμοι για τη ζωή ενός ανθρώπου. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχουν σήμερα αληθινοί φίλοι. Ποια είναι η δική σας άποψη;

Όσα ρήματα κλίνονται κατά τον ίδιο τρόπο αποτελούν μια συζυγία. Οι συζυγίες είναι δύο:

• Στην πρώτη συζυγία ανήκουν τα ρήματα που τονίζονται στο α΄ πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού ενεστώτα στην παραλήγουσα (κατάληξη -ω) και του παθητικού ενεστώτα στην προπαραλήγουσα (κατάληξη -ομαι).
• Στη δεύτερη συζυγία ανήκουν τα ρήματα που τονίζονται στο α΄ πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού ενεστώτα στη λήγουσα (κατάληξη -ώ) και του παθητικού ενεστώτα στην παραλήγουσα (καταλήξεις -ιέμαι ή -ούμαι, -άμαι). 
• Τα ρήματα της δεύτερης συζυγίας διαιρούνται σε δύο τάξεις:

• Τα ρήματα κλίνονται σύμφωνα με τη φωνή στην οποία ανήκουν.
• Πολλά ρήματα συναντώνται και στην ενεργητική και στην παθητική φωνή. Άλλα έχουν μόνο ενεργητική φωνή και άλλα μόνο παθητική. Αυτά που έχουν μόνο παθητική φωνή λέγονται αποθετικά.
• Η ενεργητική και η παθητική φωνή δεν ταυτίζονται πάντα με τη σημασία των ρημάτων. π.χ. σκέφτομαι: παθητική φωνή, ενεργητική σημασία

Άσκηση

Να κατατάξετε τα παρακάτω ρήματα στις συζυγίες στις οποίες ανήκουν: δέρνω, ζητώ, απλώνω, πουλιέμαι, οργώνω, ανθίζω, παρηγοριέμαι, διαλύω, δέχομαι, βαριέμαι, γράφω, δημιουργώ, υπηρετώ, αναπτύσσω, βουλιάζω, χτυπώ, παρηγορώ, βαριέμαι, πετιέμαι, προφασίζομαι, υμνώ, δακρύζω, συλλογίζομαι, τηλεφωνώ, κοιμούμαι, φιλώ, δανείζω, αγαπιέμαι, χτυπιέμαι, τυραννιέμαι, χτυπώ, απαρνιέμαι.

Ασκήσεις

1. Κατατάξτε τις παρακάτω λέξεις ανάλογα με το α ́ συνθετικό τους: καλοκαιρινό, ξεροκατάπια, αυτοεκτίμηση, απόγευμα, προσευχή, χαμογελούσαν, ξανάρχισαν, μικροπωλητής, καθυστερείς, αυτόφωτος, μαυροπίνακας.

• επίθετο:
• αντωνυμία:
• επίρρημα:
• αχώριστο μόριο:

2. Σχηματίστε σύνθετες λέξεις με β ́ συνθετικό -φιλος και -φιλία, π.χ. ειρηνόφιλος, ζωοφιλία.