Λυσίας, Ὑπέρ Μαντιθέου §§ 19-21 (Κριτήριο αξιολόγησης)
ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Λυσίας, Ὑπὲρ Μαντιθέου §§19-21
Ὥστε οὐκ ἄξιον ἀπ᾽ ὄψεως, ὦ βουλή, οὔτε φιλεῖν οὔτε μισεῖν οὐδένα, ἀλλ᾽ ἐκ τῶν ἔργων σκοπεῖν· πολλοὶ μὲν γὰρ μικρὸν διαλεγόμενοι καὶ κοσμίως ἀμπεχόμενοι μεγάλων κακῶν αἴτιοι γεγόνασιν, ἕτεροι δὲ τῶν τοιούτων ἀμελοῦντες πολλὰ κἀγαθὰ ὑμᾶς εἰσιν εἰργασμένοι. Ἤδη δέ τινων ᾐσθόμην, ὦ βουλή, καὶ διὰ ταῦτα ἀχθομένων μοι, ὅτι νεώτερος ὢν ἐπεχείρησα λέγειν ἐν τῷ δήμῳ. Ἐγὼ δὲ τὸ μὲν πρῶτον ἠναγκάσθην ὑπὲρ τῶν ἐμαυτοῦ πραγμάτων δημηγορῆσαι, ἔπειτα μέντοι καὶ ἐμαυτῷ δοκῶ φιλοτιμότερον διατεθῆναι τοῦ δέοντος, ἅμα μὲν τῶν προγόνων ἐνθυμούμενος, ὅτι οὐδὲν πέπαυνται τὰ τῆς πόλεως πράττοντες, ἅμα δὲ ὑμᾶς ὁρῶν (τὰ γὰρ ἀληθῆ χρὴ λέγειν) τοὺς τοιούτους μόνους <τινὸς> ἀξίους νομίζοντας εἶναι, ὥστε ὁρῶν ὑμᾶς ταύτην τὴν γνώμην ἔχοντας τίς οὐκ ἂν ἐπαρθείη πράττειν καὶ λέγειν ὑπὲρ τῆς πόλεως; Ἔτι δὲ τί ἂν τοῖς τοιούτοις ἄχθοισθε; Οὐ γὰρ ἕτεροι περὶ αὐτῶν κριταί εἰσιν, ἀλλ᾽ ὑμεῖς.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Α1. Να γράψετε τον αριθμό που αντιστοιχεί σε καθεμία από τις παρακάτω περιόδους λόγου και δίπλα σε αυτόν τη λέξη «Σωστό», αν είναι σωστή, ή τη λέξη «Λάθος», αν είναι λανθασμένη, με βάση το αρχαίο κείμενο (μονάδες 4) και να τεκμηριώσετε κάθε απάντησή σας γράφοντας τις λέξεις/φράσεις του αρχαίου κειμένου που την επιβεβαιώνουν (μονάδες 4):
- Ο Μαντίθεος υποστηρίζει την άποψη ότι η εξωτερική εμφάνιση δείχνει και τον χαρακτήρα του ανθρώπου.
- Ο Μαντίθεος ισχυρίζεται ότι πολλοί πίσω από την κόσμια εμφάνιση καταφέρνουν να κρύβουν την κακότητα της ψυχής.
- Ο Μαντίθεος δηλώνει ότι είναι η πρώτη φορά που αναγκάστηκε να αγορεύσει ενώπιον κοινού.
- Ο Μαντίθεος με την αγόρευσή του δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να ακολουθεί την πατρογονική παράδοση της ενασχόλησης όλων με τα κοινά.
Α2. «… διὰ ταῦτα ἀχθομένων μοι»: Σε ποια φράση του αρχαίου κειμένου αναφέρεται η φράση «διὰ ταῦτα»; (μονάδα 2)
Α3. Γιατί ο Μαντίθεος πήρε τον λόγο στην Εκκλησία του Δήμου, αν και οι νεότεροι απέφευγαν να ανέβουν στο βήμα;
(Μονάδες 10)
Α4. Να σχολιάσετε τον τρόπο µε τον οποίο τελειώνει ο λόγος, αφού λάβετε υπόψη και το χαρακτήρα του Μαντιθέου.
(Μονάδες 10)
Α5. Αναλογιζόμενοι τους σκοπούς που επιδιώκονται με τον Επίλογο να συγκρίνετε τις παραγράφους 20-21 από τον λόγο Ὑπὲρ Μαντιθέου και τις παραγράφους 26-27 από τον λόγο Ὑπὲρ Ἀδυνάτου, επισημαίνοντας 2 διαφορές. (Μονάδες 10)
Μη λοιπόν, μέλη της βουλής, ενώ δεν έχω κάνει απολύτως τίποτα, με αντιμετωπίσετε όπως αυτούς που έχουν διαπράξει πολλά αδικήματα, αλλά ψηφίστε για μένα όπως οι προηγούμενες βουλές. Θυμηθείτε ότι ούτε χρήματα διαχειρίστηκα και προβαίνω σε απολογισμό για τη διάθεσή τους, ούτε ανέλαβα κάποιο αξίωμα και τώρα λογοδοτώ γι᾽ αυτό, μιλάω μόνο για έναν οβολό. Και έτσι όλοι εσείς θα λάβετε δίκαιη απόφαση, εγώ, αν έχω αυτή την αντιμετώπιση, θα σας είμαι ευγνώμων, και αυτός θα μάθει στο εξής να μην στρέφεται εναντίον ανθρώπων που δεν έχουν τη δύναμη που έχει ο ίδιος, αλλά να προσπαθεί να υπερισχύει των ομοίων του.
Λυσίας, Ὑπὲρ Ἀδυνάτου, 26-27
Α6. Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.
|
ΣΤΗΛΗ Α |
ΣΤΗΛΗ Β |
|
1. απεργία 2. πρόσωπο 3. εργένης 4. δέος 5. διακριτικός 6. δεοντολογικός 7. 7. απραγία |
α. ὄψεως β. εἰργασμένοι γ. δέοντος δ. πράττειν ε. κριταὶ |
Μονάδες 10
Α6. Να κάνετε την αντιστοίχιση
|
Α. γνώμες Β. ενθυμήματα Γ. νόμοι Δ. διαθήκες Ε. συμβόλαια Στ. παραδείγματα Ζ. ηθοποιία Η. παθοποιία Θ. μαρτυρικές καταθέσεις Ι. όρκοι
|
1. ΑΤΕΧΝΕΣ ΠΙΣΤΕΙΣ
2. ΕΝΤΕΧΝΕΣ ΠΙΣΤΕΙΣ |
Μονάδες 10
ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ξενοφών, Κόρου Παιδεία §§1.2.6-1.2.6-7
(έκδ. του Marchant, E.C. Οξφόρδη: Clarendon Press, 1910, ανατ. 1970)
Στο έργο αυτό ο Ξενοφών αναφέρεται στην προσωπικότητα και τον βίο του βασιλιά των Περσών Κύρου του Β’ του Μεγάλου. Αφού εξέφρασε τον θαυμασμό του στο εισαγωγικό κεφάλαιο, ο Ξενοφών ανέτρεξε στα πρώτα χρόνια της ζωής του Κύρου. Έτσι του δόθηκε η ευκαιρία να περιγράφει το εκπαιδευτικό σύστημα των Περσών.
Οἱ μὲν δὴ παῖδες εἰς τὰ διδασκαλεῖα φοιτῶντες διάγουσι μανθάνοντες δικαιοσύνην· καὶ λέγουσιν ὅτι ἐπὶ τοῦτο ἔρχονται ὥσπερ παρ’ ἡμῖν ὅτι γράμματα μαθησόμενοι. Οἱ δ’ ἄρχοντες αὐτῶν διατελοῦσι τὸ πλεῖστον τῆς ἡμέρας δικάζοντες αὐτοῖς.Γίγνεται γὰρ δὴ καὶ παισὶ πρὸς ἀλλήλους ὥσπερ ἀνδράσιν ἐγκλήματα καὶ κλοπῆς καὶ ἁρπαγῆς καὶ βίας καὶ ἀπάτης καὶ κακολογίας καὶ ἄλλων οἵων δὴ εἰκός. Οὓς δ’ ἂν γνῶσι τούτων τι ἀδικοῦντας, τιμωροῦνται. κολάζουσι δὲ καὶ ὃν ἂν ἀδίκως ἐγκαλοῦντα εὑρίσκωσι. Δικάζουσι δὲ καὶ ἐγκλήματος οὗ ἕνεκα ἄνθρωποι μισοῦσι μὲν ἀλλήλους μάλιστα, δικάζονται δὲ ἥκιστα, ἀχαριστίας, καὶ ὃν ἂν γνῶσι δυνάμενον μὲν χάριν ἀποδιδόναι, μὴ ἀποδιδόντα δέ, κολάζουσι καὶ τοῦτον ἰσχυρῶς. Οἴονται γὰρ τοὺς ἀχαρίστους καὶ περὶ θεοὺς ἂν μάλιστα ἀμελῶς ἔχειν καὶ περὶ γονέας καὶ πατρίδα καὶ φίλους. Ἕπεσθαι δὲ δοκεῖ μάλιστα τῇ ἀχαριστίᾳ ἡ ἀναισχυντία· καὶ γὰρ αὕτη μεγίστη δοκεῖ εἶναι ἐπὶ πάντα τὰ αἰσχρὰ ἡγεμών.
καὶ ἄλλων οἵων δή εἰκός: και άλλα που είναι φυσικό να συμβαίνουν
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Γ1. Να μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική το απόσπασμα: «Οἱ μὲν δὴ παῖδες… ἐγκαλοῦντα εὑρίσκωσι.».
Μονάδες 20
Γ2. Για ποιον λόγο οι άρχοντες των Περσών τιμωρούν την αχαριστία;
Μονάδες 10
Γ3. α. ἀνδράσιν, κλοπῆς, ἐγκλήματος, πατρίδα, ἡγεμών. Να γράψετε την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό.
β. τιμωροῦνται: μετοχή στον ίδιο χρόνο
Γίγνεται: απαρέμφατο μέλλοντα
κολάζουσι: απαρέμφατο στον ίδιο χρόνο
μισοῦσι: ο ίδιος τύπος στον παρατατικό
ἔχειν: Ο ίδιος τύπος στον μέλλοντα
Μονάδες 10
Γ4.
α. Να προσδιορίσετε την κυριότερη συντακτική λειτουργία των υπογραμμισμένων λέξεων
του κειμένου.
μανθάνοντες: είναι στο
δικάζοντες: είναι στο
τούτων: είναι στο
ἀλλήλους: είναι στο
Ἕπεσθαι: είναι στο
ἡγεμών: είναι στο
(μονάδες 6)
β. Να γράψετε το υποκείμενο του ρήματος «Γίγνεται…». Να προσδιορίζετε το είδος της σύνταξης. (μονάδες 4)
Μονάδες 10
