ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ξενοφών, Κύρου Παιδεία §§1.2.6-1.2.6-7
(έκδ. του Marchant, E.C. Οξφόρδη: Clarendon Press, 1910, ανατ. 1970)
Στο έργο αυτό ο Ξενοφών αναφέρεται στην προσωπικότητα και τον βίο του βασιλιά των Περσών Κύρου του Β’ του Μεγάλου. Αφού εξέφρασε τον θαυμασμό του στο εισαγωγικό κεφάλαιο, ο Ξενοφών ανέτρεξε στα πρώτα χρόνια της ζωής του Κύρου. Έτσι του δόθηκε η ευκαιρία να περιγράφει το εκπαιδευτικό σύστημα των Περσών.
Οἱ μὲν δὴ παῖδες εἰς τὰ διδασκαλεῖα φοιτῶντες διάγουσι μανθάνοντες δικαιοσύνην· καὶ λέγουσιν ὅτι ἐπὶ τοῦτο ἔρχονται ὥσπερ παρ’ ἡμῖν ὅτι γράμματα μαθησόμενοι. Οἱ δ’ ἄρχοντες αὐτῶν διατελοῦσι τὸ πλεῖστον τῆς ἡμέρας δικάζοντες αὐτοῖς. Γίγνεται γὰρ δὴ καὶ παισὶ πρὸς ἀλλήλους ὥσπερ ἀνδράσιν ἐγκλήματα καὶ κλοπῆς καὶ ἁρπαγῆς καὶ βίας καὶ ἀπάτης καὶ κακολογίας καὶ ἄλλων οἵων δὴ εἰκός. Οὓς δ’ ἂν γνῶσι τούτων τι ἀδικοῦντας, τιμωροῦνται. κολάζουσι δὲ καὶ ὃν ἂν ἀδίκως ἐγκαλοῦντα εὑρίσκωσι. Δικάζουσι δὲ καὶ ἐγκλήματος οὗ ἕνεκα ἄνθρωποι μισοῦσι μὲν ἀλλήλους μάλιστα, δικάζονται δὲ ἥκιστα, ἀχαριστίας, καὶ ὃν ἂν γνῶσι δυνάμενον μὲν χάριν ἀποδιδόναι, μὴ ἀποδιδόντα δέ, κολάζουσι καὶ τοῦτον ἰσχυρῶς. Οἴονται γὰρ τοὺς ἀχαρίστους καὶ περὶ θεοὺς ἂν μάλιστα ἀμελῶς ἔχειν καὶ περὶ γονέας καὶ πατρίδα καὶ φίλους. Ἕπεσθαι δὲ δοκεῖ μάλιστα τῇ ἀχαριστίᾳ ἡ ἀναισχυντία· καὶ γὰρ αὕτη μεγίστη δοκεῖ εἶναι ἐπὶ πάντα τὰ αἰσχρὰ ἡγεμών.
καὶ ἄλλων οἵων δή εἰκός: και άλλα που είναι φυσικό να συμβαίνουν
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Γ1. Να μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική το απόσπασμα: «Οἱ μὲν δὴ παῖδες… ἐγκαλοῦντα εὑρίσκωσι.».
Μονάδες 20
Γ2. Για ποιον λόγο οι άρχοντες των Περσών τιμωρούν την αχαριστία;
Μονάδες 10
Γ3. α. ἀνδράσιν, κλοπῆς, ἐγκλήματος, πατρίδα, ἡγεμών. Να γράψετε την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό.
β. τιμωροῦνται: μετοχή στον ίδιο χρόνο
Γίγνεται: απαρέμφατο μέλλοντα
κολάζουσι: απαρέμφατο στον ίδιο χρόνο
μισοῦσι: ο ίδιος τύπος στον παρατατικό
ἔχειν: Ο ίδιος τύπος στον μέλλοντα
Μονάδες 10
Γ4.
α. Να προσδιορίσετε την κυριότερη συντακτική λειτουργία των υπογραμμισμένων λέξεων του κειμένου.
μανθάνοντες: είναι στο
δικάζοντες: είναι στο
τούτων: είναι στο
ἀλλήλους: είναι στο
Ἕπεσθαι: είναι στο
ἡγεμών: είναι στο
(μονάδες 6)
β. Να γράψετε το υποκείμενο του ρήματος «Γίγνεται…». Να προσδιορίζετε το είδος της σύνταξης. (μονάδες 4)
Μονάδες 10
