Μόνιμες Στήλες

Υπήρχε άραγε Αμφίπολη πριν να κτιστεί εκεί ο τύμβος Καστά και πριν την ανακαλύψουν οι επαγγελματίες Ελλαδέμποροι, οι δημοσιογραφίσκοι και οι αστέρες των τηλεπαραθύρων; Εδώ και αρκετές βδομάδες η αρχαία Αμφίπολη βρίσκεται στο επίκεντρο της επικαιρότητας χάρη στην εξελισσόμενη αρχαιολογική έρευνα στον τύμβο Καστά, η οποία έχει ήδη αποκαλύψει τον εντυπωσιακότερο τύμβο που έχει ανασκαφεί ποτέ στην Ελλάδα. Μέσα σε όλη αυτή τη λάμψη είναι εύκολο να ξεχάσουμε ότι η Αμφίπολη, όσο κι αν ήταν το μεγάλο λιμάνι των Μακεδόνων και ένας από τους βασικούς σταθμούς στο εμπορικό δίκτυο της Μακεδονίας και της Θράκης, όσο κι αν γέννησε όχι έναν αλλά τρεις ναυάρχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου (τον Νέαρχο, τον Λαομέδοντα και τον Ανδροσθένη), όσο κι αν εκεί δολοφονήθηκαν οι πιο κοντινοί στον Αλέξανδρο άνθρωποι (η γυναίκα τουΡωξάνη και ο γιος του, Αλέξανδρος Δ᾽), δεν εμφανίστηκε ξαφνικά στο προσκήνιο της ιστορίας κατά την υστεροκλασική περίοδο ή τη σημερινή δεύτερη (κατόπιν της χρυσής μεταπολιτεύσεως) ιστορική φάση του Υπαρκτού Ελληνισμού. Η Αμφίπολη μεσουρανούσε στο ιστορικό στερέωμα ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ.

Η απάντηση είναι, βεβαίως, ότι προς το παρόν γνωρίζει μόνο ο Θεός και ίσως η Γοργόνα η αδελφή του, παρόλο που κι αυτή ακόμη μάλλον σε άρνηση θα τελεί, εφόσον πιστεύει ότι ο Βασιλιάς Αλέξανδρος ζει και βασιλεύει! :) Επειδή όμως η ανασκαφή στον τύμβο Καστά προκαλεί φυσιολογική έξαψη — και επειδή, κάτι σχεδόν αναπόφευκτο σε αυτές τις περιπτώσεις, η φυσιολογική περιέργεια και ο ενθουσιασμός αναμειγνύονται με την ημιμάθεια και την υστερία — καλό θα είναι να ξαναθυμηθούμε γιατί είναι ΑΔΥΝΑΤΟΝ ο εντυπωσιακός τάφος της Αμφίπολης να στεγάζει τον νεκρό του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο κατηγορηματικός τόνος αυτής της απόφανσης προκύπτει από το περιεχόμενο των αρχαίων μαρτυριών, τις σημαντικότερες από τις οποίες παραθέτουμε και μεταφράζουμε πιο κάτω: ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Στραβων (1ος αιώνας μ.Χ.) ΕΡΓΟ: Γεωγραφικα (Geographica), 17.1.8 μέρος δὲ τῶν βασιλείων ἐστὶ καὶ τὸ καλούμενον Σῆμα, ὃ περίβολος ἦν ἐν ᾧ αἱ τῶν βασιλέων ταφαὶ καὶ ἡ Ἀλεξάνδρου· ἔφθη γὰρ τὸ σῶμα ἀφελόμενος Περδίκκαν ὁ τοῦ Λάγου Πτολεμαῖος κατακομίζοντα ἐκ τῆς Βαβυλῶνος καὶ ἐκτρεπόμενον ταύτῃ κατὰ πλεονεξίαν καὶ ἐξιδιασμὸν τῆς Αἰγύπτου· καὶ δὴ καὶ ἀπώλετο διαφθαρεὶς ὑπὸ τῶν στρατιωτῶν, ἐπελθόντος τοῦ Πτολεμαίου καὶ κατακλείσαντος αὐτὸν ἐν νήσῳ ἐρήμῃ· ἐκεῖνος μὲν οὖν ἀπέθανεν ἐμπεριπαρεὶς ταῖς σαρίσσαις ἐπελθόντων ἐπ’ αὐτὸν τῶν στρατιωτῶν· σὺν αὐτῷ δὲ … καὶ οἱ βασιλεῖς Ἀριδαῖός τε καὶ τὰ παιδία τὰ Ἀλεξάνδρου καὶ ἡ γυνὴ Ῥωξάνη ἀπῆραν εἰς Μακεδονίαν· τὸ δὲ σῶμα τοῦ Ἀλεξάνδρου κομίσας ὁ Πτολεμαῖος ἐκήδευσεν ἐν τῇ Ἀλεξανδρείᾳ ὅπου νῦν ἔτι κεῖται, οὐ μὴν ἐν τῇ αὐτῇ πυέλῳ· ὑαλίνη γὰρ αὕτη, ἐκεῖνος δ’ ἐν χρυσῇ κατέθηκεν· ἐσύλησε δ’ αὐτὴν ὁ Κόκκης καὶ Παρείσακτος ἐπικληθεὶς Πτολεμαῖος, ἐκ τῆς Συρίας ἐπελθὼν καὶ ἐκπεσὼν εὐθύς, ὥστ’ ἀνόνητα αὐτῷ τὰ σῦλα γενέσθαι.

aksion estiΔοξαστικον Αξιον εστι, το Φως και η ακροπρωρη Ευχη στην Πετρα η χαραγμενη. Αξιον εστιν, η Παναγια, η Θεοσκεπαστη,Λαοδηγητρια. Αξιον εστιν, οι Σηματωροι, Ιερουργοι του Ανεμου. Αξιον εστιν, οι Ακαθιστοι, που το Πεπλο ανασηκωνουν.

Ξημέρωσε ο γερο-βρακάς, ξημέρωσε η ψυχή του, ξημέρωσε κι η βράκα του κι ανέβη στο κατάρτι να γίνει φλόκος μόρτικος, μετζάνα και μαΐστρα να φέρει μια ώρα αρχύτερα καράβια αγαπημένα που επεθυμούσε κι άργησαν που λαχταρούσε κι ήρθαν. Ακόνισε ο γερο-βρακάς τα στομωμένα νιάτα, τα σκουριασμένα γράσαρε γόνα μην τον ντροπιάσουν κι ασβέστωσε τα σωθικά, να μπει ο γαμπρός του ο ήλιος. Σκέλεθρος τράγος, θάμα, και μανάρεψε ξερό χωράφι, χέρσο, κι εκαρπίστη. Πάνω από τις κακιές ουλές το πέπλο της Παρθένας, λάδι απ’ τα κιούπια τα ιερά, χάδι της Προφητείας:

Τι ήταν η σειρά διαλέξεων “Τηλεγόνεια” και ποια ήταν η σημασία της για τα πανεπιστημιακά πράγματα της Κύπρου το εξηγήσαμε χθες. Προχωράμε σήμερα στη δεύτερη σχετική ανάρτηση, η οποία προσθέτει άλλες οκτώ διαλέξεις με θέματα αυτή τη φορά βυζαντινά και νεοελληνικά. Οι διαλέξεις έλαβαν χώρα μεταξύ των ετών 2008-2012. Παναγιώτης Αγαπητός (Πανεπιστήμιο Κύπρου), “Η ερωτική διήγηση στα μεσαιωνικά χρόνια: Περσiα – Βυζάντιο – Φραγκiα” (12 Νοεμβρίου 2008)

Για τέσσερα ακαδημαϊκά έτη (2008-11 και ξανά, μετά από διάλειμμα ενός χρόνου, το 2013), το Πρόγραμμα “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό” του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, στο πλαίσιο της δέσμευσής του για την προώθηση της Διά Βίου Μάθησης, αλλά και του Ελληνικού Πολιτισμού, διοργάνωσε προς όφελος του κοινού της Κύπρου (και όχι μόνο) τη σειρά επιστημονικών διαλέξεων “Τηλεγόνεια”. Οι πρώτοι δύο κύκλοι διαλέξεων χορηγήθηκαν και φιλοξενήθηκαν από τηνΕλληνική Τράπεζα. Οι άλλοι δύο, από το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου. Ο τίτλος «Τηλεγόνεια» παραπέμπει εκ πρώτης όψεως στο μεθομηρικό έπος του Ευγάμμωνος του Κηρυναίου, το οποίο αφηγείται τις περιπέτειες και εν τέλει τον θάνατο του Οδυσσέα μετά την επιστροφή του στην Ιθάκη. Στην πραγματικότητα, όμως, ο τίτλος της σειράς αποτελεί παρετυμολογικό παιγνίδι, που εδράζεται στα δύο συνθετικά της λέξης Τηλεγόνεια: