Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία Α´ Λυκείου:Η ανατομία της αγάπης και το παράδοξο του έρωτα(Κριτήριο αξιολόγησης)
Κείμενο 1
Η ανατομία της αγάπης και το παράδοξο του έρωτα
Το κείμενο είναι διασκευασμένο άρθρο της Χριστίνας Πετρέλλη και δημοσιεύθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2019 στον ιστότοπο https://www.psychology.gr
Στην πραγματικότητα, λίγοι άνθρωποι στην σύγχρονη εποχή έχουν απαλλαγεί από τις αγωνίες των ερωτικών σχέσεων. Αυτές οι αγωνίες έρχονται σε πολλές μορφές: φιλώντας πάρα πολλούς βατράχους στον δρόμο προς τον γοητευτικό πρίγκιπα ή την όμορφη πριγκίπισσα, προσηλωμένη αναζήτηση στο διαδίκτυο, μοναχική επιστροφή από μπαρ, πάρτι ή ραντεβού στα τυφλά.
Ακόμα, κι όταν οι σχέσεις σχηματιστούν, οι αγωνίες δεν σβήνουν, καθώς μπορεί να βαριέσαι, να είσαι ανήσυχος ή θυμωμένος μέσα σε αυτές, να ανταλλάσσεις οδυνηρές κουβέντες και να έχεις επώδυνες συγκρούσεις ή τελικά να βρεθείς σε σύγχυση, αμφιβολίες και την κατάθλιψη του χωρισμού ή του διαζυγίου. Αυτοί είναι μόνο μερικοί από τους τρόπους με τους οποίους η αναζήτηση της αγάπης είναι μια συγκλονιστικά δύσκολη εμπειρία από την οποία λίγοι άντρες και γυναίκες έχουν γλιτώσει. Αν μπορούσαμε να ακούσουμε τους ήχους των ανδρών και των γυναικών που αναζητούν αγάπη, θα ακούγαμε μια μακρά και δυνατή λιτανεία από στεναγμούς, λυγμούς, δάκρυα και σπαραγμούς.
Η ευτυχία μου είμαι εγώ, όχι εσύ. Όχι μόνο γιατί εσύ μπορεί να είσαι περαστικός, αλλά κι επειδή εσύ θέλεις να είμαι αυτό που δεν είμαι. Υπάρχει μια θαυμάσια φράση του Γκαίτε [1] που περιέχει όλη την ειρωνεία αυτού του αλληλεπιδρώντος μηχανισμού. «Εγώ σ’ αγαπώ. Αυτό όμως δεν έχει καμιά σχέση με σένα».
Οι γυναίκες παραπονιούνται ότι δεν ξέρουν τι περιμένουν οι άντρες και οι άντρες λένε ότι δεν καταλαβαίνουν τι θέλουν οι γυναίκες. Όπως είπε ο Λακάν [2] με έναν στεναγμό: «οι ερωτευμένοι άνθρωποι είναι καταδικασμένοι να συνεχίζουν να μαθαίνουν την γλώσσα του άλλου επ’ αόριστον, ψηλαφώντας, αναζητώντας τα κλειδιά, κλειδιά που είναι πάντα ανακλήσιμα[3]». Ο έρωτας είναι πάντα ένας λαβύρινθος από παρεξηγήσεις όπου η έξοδος δεν υπάρχει.
Κείμενο 2
[Των είκοσί μου χρονώ θύμηση μ’ ευφραίνεις]
Στο ποίημα ο εξηνταεπτάχρονος Κωστής Παλαμάς (1859-1943)ξαναθυμάται τα είκοσί του χρόνια και απευθύνεται στον εαυτό του.
Των είκοσί μου χρονώ θύμηση μ’ ευφραίνεις[4].
Κοιμάται η χώρα, κ’ η εξοχή, γιορτή. Και να πηγαίνης,
πρωϊνός περπατητής με την καρδιά στα χείλη.
Γλύκα. Το αμπέλι θησαυρός με το χρυσό σταφύλι.
Χορός το βήμα σου, ανασταίνει κ’ η αύρα που ανασαίνεις,
νεράκι πίνεις, και είν’ αρχή ζωής μακαρισμένης[5].
Αναγαλλιάζει ο Αύγουστος μέσ’ στις δροσιές του Απρίλη.
Όλα είν’ ωραία, για το τραγούδι και για το κοντύλι[6].
Και από το σπίτι να περνάς της πολυαγαπημένης
με τα κλειστά παράθυρα, κ’ εσύ να περιμένης,
τον ήλιο σα να ξύπνησες να ιδής που θ’ ανατείλη,
ν’ ανοίξη ένα παράθυρο, των ουρανών η πύλη.
27.1.1926
ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ 1 (μονάδες 35)
1ο υποερώτημα (μονάδες 10)
Να επαληθεύσεις ή να διαψεύσεις, με βάση το Κείμενο 1, τις παρακάτω προτάσεις, γράφοντας στο φύλλο σου δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος.
α. Οι περισσότεροι άνθρωποι στη σημερινή εποχή δεν αγωνιούν για τις ερωτικές σχέσεις.
β. Η αγωνία για τις ερωτικές σχέσεις εκφράζεται με διαφορετικούς τρόπους.
γ. Η αναζήτηση της αγάπης είναι μια επώδυνη εμπειρία.
δ. Ο έρωτας ταλαιπωρεί περισσότερο τους άνδρες από τις γυναίκες.
ε. Οι ερωτευμένοι άνθρωποι βρίσκονται σε μια διαρκή προσπάθεια κατανόησης του άλλου.
Μονάδες 10
2ο υποερώτημα (μονάδες 10)
Η συντάκτρια του Κειμένου 1 επικαλείται συχνά τα λόγια καταξιωμένων στον χώρο τους προσώπων. Να εντοπίσεις δύο παραδείγματα στο κείμενο (μονάδες 6) και να εξηγήσεις τι θέλει να πετύχει με αυτήν την επιλογή της (μονάδες 4).
Μονάδες 10
3ο υποερώτημα (μονάδες 15)
Να εντοπίσεις στο Κείμενο 1 πέντε περιπτώσεις στις οποίες χρησιμοποιείται η μεταφορική λειτουργία της γλώσσας (μονάδες 10) και να αιτιολογήσεις συνολικά την επιλογή της συντάκτριας με κριτήριο την πρόθεσή της (μονάδες 5).
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ 2 (μονάδες 30)
Σε ένα άρθρο (350-400 λέξεων) για το σχολικό περιοδικό παρουσιάζεις τις απόψεις σου σχετικά με τη σημασία της αγάπης στη ζωή του ανθρώπου, καθώς και τα γνωρίσματα που χαρακτηρίζουν μια αληθινή αγάπη.
Μονάδες 30
ΘΕΜΑ 3 (μονάδες 20)
Ποιο ρηματικό χρόνο επιλέγει να χρησιμοποιήσει το ποιητικό υποκείμενο καθώς αναπολεί τη νιότη του; Δώστε δύο παραδείγματα από το κείμενο (μονάδες 10). Ποια είναι η λειτουργία αυτής της γλωσσικής επιλογής; (μονάδες 10)
Μονάδες 20
ΘΕΜΑ 4 (μονάδες 15)
Ποια συναισθηματική κατάσταση προκαλεί στο ποιητικό υποκείμενο η θύμηση της νιότης του στο Κείμενο 2 και γιατί; Συμφωνείς ή διαφωνείς με αυτή του την αντίδραση; Να αναπτύξεις την απάντησή σου σε 100-150 λέξεις.
Μονάδες 15
[1] παγκοσμίως γνωστός Γερμανός ποιητής, μυθιστοριογράφος, δραματουργός, θεωρητικός της Τέχνης, φυσιοδίφης και φιλέλληνας (1749-1832).
[2] Γάλλος ψυχαναλυτής και ψυχίατρος (1901-1981). Οι ιδέες του άσκησαν σημαντική επίδραση στην κριτική θεωρία, τη λογοτεχνική θεωρία, τη γαλλική φιλοσοφία του 20ού αιώνα, την κοινωνιολογία, τη φεμινιστική θεωρία, τη θεωρία κινηματογράφου και την κλινική ψυχανάλυση.
[3] μπορούν να ανακληθούν, να τα πάρει κάποιος πίσω.
[4] ευφραίνω = προξενώ σε κάποιον πολλή ευχαρίστηση ή χαρά
[5]μακαρισμένης = ευτυχισμένης, ευλογημένης
[6]κοντύλι (το) = είδος γραφίδας που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα
Ε.Ο. Ορίζοντες-Τα Διαγωνίσματά μας
Ε.Ο. Ορίζοντες – Θέματα & Λύσεις Πανελλαδικών
