Του Δημήτρη Χρυσόπουλου, Φιλόλογου – Ιστορικού
Είναι αλήθεια ότι το τελευταίο διάστημα το ζήτημα του κορωνοϊού μονοπώλησε επί της ουσίας και σε ό,τι αφορά την εκπαιδευτική κοινότητα αφού τα κρούσματα στα σχολεία είναι πάρα πολλά. Παρόλα αυτά, όμως, τις τελευταίες ημέρες παρατηρήθηκε μια εκ νέου κινητικότητα σχετικά με ζητήματα που άπτονται της εκπαίδευσης, τα οποία και θα παρουσιάσουμε σήμερα μέσα από την πάντα φιλόξενη στήλη του «www.filologikos–istotopos.gr».
Νέα προγράμματα σπουδών
Όπως έγινε γνωστό μέσα στην εβδομάδα έπειτα από ανακοινώσεις του υπουργείου Παιδείας, το επόμενο διάστημα αναμένονται 166 νέα προγράμματα σπουδών τα οποία θα εφαρμοστούν πιλοτικά σε πρότυπα και πειραματικά σχολεία από φέτος με την καθολική εφαρμογή τους να αφορά το σχολικό έτος 2023 – 2024 παράλληλα με την ταυτόχρονη έναρξη της εφαρμογής του «πολλαπλού βιβλίου». Επιπρόσθετα, πρέπει να σημειωθεί ότι τα ανωτέρω προγράμματα σπουδών θα συνοδεύονται από ανάλογο ψηφιακό υλικό. Μάλιστα, στο πλαίσιο αυτό, όπως ανακοινώθηκε, στις 22 Νοεμβρίου θα ξεκινήσει και η επιμόρφωση μέρους των εκπαιδευτικών πάνω στα νέα αυτά προγράμματα ώστε στη συνέχεια να ξεκινήσει η πιλοτική εφαρμογή τους.
Επιπρόσθετα, όπως μάθαμε, προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι συγκεκριμένες αλλαγές στα προγράμματα σπουδών αξιοποιήθηκε και το έργο που είχε ξεκινήσει τα προηγούμενα χρόνια. Συνολικά, ολοκληρώθηκαν 166 νέα προγράμματα σπουδών (123 εκπονήθηκαν εκ νέου και 43 επικαιροποιήθηκαν) για το νηπιαγωγείο, το δημοτικό, το γυμνάσιο και το λύκειο της γενικής εκπαίδευσης. Ακόμη, μέσα το 2022 θα έχουν ολοκληρωθεί και τα 336 προγράμματα σπουδών της επαγγελματικής εκπαίδευσης, τα οποία θα αφορούν όλους τους τομείς και όλες τις ειδικότητες των επαγγελματικών λυκείων, ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι εκπονούνται από εκπαιδευτικούς σχολικού και πανεπιστημιακού επιπέδου, σε στενή συνεργασία με το Κεντρικό Συμβούλιο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης που περιλαμβάνει και εκπροσώπους της αγοράς, ώστε το περιεχόμενό τους να αντανακλά και τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Επιπλέον, σύμφωνα με το υπουργείο, «μέσω της αναδιάρθρωσης του διδακτικού σχεδιασμού των προγραμμάτων σπουδών αναμένεται να ενισχυθεί η μαθητοκεντρική προσέγγιση με έμφαση στα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα, δηλαδή όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζει ο μαθητής, να κατανοεί και να μπορεί να εφαρμόσει μετά το μάθημα. Για παράδειγμα, αντί ο μαθητής να αποστηθίσει ιστορικά γεγονότα, καλείται να συμμετέχει σε δραστηριότητες που θα του επιτρέψουν να αντιληφθεί τη σημασία των γεγονότων, τα αίτια και τις συνέπειές τους με το π.χ. να υποδυθεί ο ίδιος το ιστορικό πρόσωπο σε ένα παιχνίδι ρόλων ή να συντάξει ένα λόγο σαν να ήταν το εν λόγω ιστορικό πρόσωπο».
Όσον αφορά την αναδιάρθρωση του περιεχομένου των προγραμμάτων σπουδών επισημαίνεται χαρακτηριστικά ότι «αναπροσανατολίζεται και εμπλουτίζεται το περιεχόμενο με βάση τις σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις και κοινωνικές ανάγκες, ενώ παράλληλα ενισχύεται η σύνδεση της θεωρίας με την πράξη, ώστε οι μαθητές να εξοπλιστούν για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του 21ου αιώνα».
Σε κάθε περίπτωση και σχετικά με τα όσα ανακοινώθηκαν από τα παραπάνω θεωρούμε αναγκαίο να επισημάνουμε ότι τα προγράμματα σπουδών οφείλουν να βασίζονται στην ισόρροπη εκπροσώπηση όλων των επιστημών στο λύκειο με στόχο την ολοκληρωμένη γνώση, την ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών και φυσικά την κατανόηση των πολιτικοοικονομικών συνθηκών που μας περιβάλλουν. Ο εκσυγχρονισμός της εκπαίδευσης οφείλει να πραγματοποιηθεί με βάση τις πραγματικές ανάγκες αυτής, γεγονός που προϋποθέτει μια σειρά από προαπαιτούμενα τα οποία έχουμε επισημάνει εκτενώς κατά το παρελθόν. Όπως και να έχει, πάντως, είμαστε υποχρεωμένοι να αναμένουμε να δούμε όλες τις εξαγγελίες να γίνονται πράξη προκειμένου να έχουμε μια ολοκληρωμένη αντίληψη σχετικά μ’ αυτές ώστε και να επισημάνουμε τυχόν αδύνατα σημεία και παραλείψεις…
Νέο «τοπίο» στα Αρχαία Ελληνικά
Τα νέα προγράμματα σπουδών, μεταξύ άλλων, θα διαμορφώσουν μία νέα κατάσταση όσον αφορά τη διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών με ένα εξορθολογισμό και παράλληλη μείωση της διδακτέας ύλης. Σημαντική αλλαγή, προς τη σωστή κατεύθυνση κατά τη γνώμη μας, αποτελεί και το γεγονός ότι στις πρώτες δύο τάξεις του γυμνασίου αναμένεται να διανέμονται ολόκληρα τα ομηρικά έπη (η Οδύσσεια στην Α’ και η Ιλιάδα στη Β’ γυμνασίου), ώστε να μη χάνεται η ολότητα των δύο έργων, ενώ πρέπει να τονιστεί ότι θα διδάσκονται δίχως χάσματα περιεχομένου, άλλοτε περιληπτικά και άλλοτε όχι, όλες οι ραψωδίες.
Σε γενικές γραμμές με βάση τις εξαγγελίες πρέπει να αναμένουμε ένα πρόγραμμα σπουδών το οποίο θα αναπτύσσεται παράλληλα με το αντίστοιχο της Νέας Ελληνικής, ώστε να αναδεικνύεται ο ενιαίος χαρακτήρας της γλώσσας μας με παράλληλη κοινή διδακτική προσέγγιση των κειμένων είτε σε πρωτότυπη γλωσσική μορφή είτε σε νεοελληνική απόδοση, ώστε το μάθημα να μη θεωρείται ως διακρινόμενο σε δύο επιμέρους τομείς: πρωτότυπο και νεοελληνική απόδοση. Σε κάθε περίπτωση, ελπίζουμε όλες αυτές οι αλλαγές να οδηγήσουν τους εκπαιδευτικούς να ξεφύγουν από τα «παρωχημένα» μοντέλα διδασκαλίας που βασίζονται αποκλειστικά και μόνο στα σχολικά εγχειρίδια, δίνοντας την ευκαιρία και στα παιδιά να αγαπήσουν περισσότερο το μάθημα, μα πάνω απ’ όλα να κατανοούν και όχι να αποστηθίζουν με μόνο στόχο τη βαθμοθηρία.
Αλλαγές λόγω της Ε.Β.Ε.
Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση των πιο σημαντικών εκπαιδευτικών ειδήσεων της εβδομάδας, σίγουρα θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί ότι τουλάχιστον 20 πανεπιστημιακά τμήματα αποφάσισαν να «ρίξουν» τους συντελεστές των Ελάχιστων Βάσεων Εισαγωγής. Παράλληλα, υπάρχουν τμήματα που αντίθετα αυξάνουν τους συγκεκριμένους συντελεστές αξιοποιώντας τη δυνατότητα που τους δίνει το υπουργείο ώστε να μπορούν να επανακαθορίσουν τις βάσεις εισαγωγής στα προγράμματά τους με αποτέλεσμα τα δεδομένα σχετικά με την εισαγωγή στα συγκεκριμένα τμήματα να αλλάζουν εκ νέου.
