Αδίδακτο κείμενο: Ξενοφῶντος Ἱέρων 4. 6 – 8

Ο Ιέρων του Ξενοφώντα είναι ένας διάλογος περί τυραννίας ανάμεσα στον ποιητή Σιμωνίδη και τον Σικελό δεσπότη Ιέρωνα για τη φύση και τις δυνατότητες του μονάρχη. Το κύριο αντικείμενο της συνομιλίας, δεν είναι η βελτίωση της τυραννικής κυβέρνησης αλλά η διαφορά ανάμεσα σε τυραννικό και ιδιωτικό βίο σε σχέση με τις ανθρώπινες χαρές και λύπες.

Εἰ δὲ σὺ οἴει, ὡς πλείω ἔχων τῶν ἰδιωτῶν κτήματα ὁ τύραννος διὰ τοῦτο καὶ πλείω ἀπ’ αὐτῶν εὐφραίνεται, οὐδὲ τοῦτο οὕτως ἔχει, ὦ Σιμωνίδη, ἀλλ’ ὥσπερ οἱ ἀθληταί, οὐχ ὅταν ἰδιωτῶν γένωνται κρείττονες, τοῦτο αὐτοὺς εὐφραίνει, ἀλλ’ ὅταν τῶν ἀνταγωνιστῶν ἥττους, τοῦτ᾽ αὐτοὺς ἀνιᾷ, οὕτω καὶ ὁ τύραννος οὐχ ὅταν τῶν ἰδιωτῶν πλείω φαίνηται ἔχων τότ’ εὐφραίνεται, ἀλλ’ ὅταν ἑτέρων τυράννων ἐλάττω ἔχῃ, τούτῳ λυπεῖται. Τούτους γὰρ ἀνταγωνιστὰς ἡγεῖται αὑτῷ τοῦ πλούτου εἶναι. Οὐδέ γε θᾶττόν τι γίγνεται τῷ τυράννῳ ἢ τῷ ἰδιώτῃ ὧν ἐπιθυμεῖ. Ὁ μὲν γὰρ ἰδιώτης οἰκίας ἢ ἀγροῦ ἢ οἰκέτου ἐπιθυμεῖ, ὁ δὲ τύραννος ἢ πόλεων ἢ χώρας πολλῆς ἢ λιμένων ἢ ἀκροπόλεων ἰσχυρῶν, ἅ ἐστι πολὺ χαλεπώτερα καὶ ἐπικινδυνότερα κατεργάσασθαι τῶν ἰδιωτικῶν ἐπιθυμημάτων. Ἀλλὰ μέντοι καὶ πένητας ὄψει [οὐχ] οὕτως ὀλίγους τῶν ἰδιωτῶν ὡς πολλοὺς τῶν τυράννων. Οὐ γὰρ τῷ ἀριθμῷ οὔτε τὰ πολλὰ κρίνεται οὔτε τὰ ὀλίγα, ἀλλὰ πρὸς τὰς χρήσεις· ὥστε τὰ μὲν ὑπερβάλλοντα τὰ ἱκανὰ πολλά ἐστι, τὰ δὲ τῶν ἱκανῶν ἐλλείποντα ὀλίγα. Τῷ οὖν τυράννῳ τὰ πολλαπλάσια ἧττον ἱκανά ἐστιν εἰς τὰ ἀναγκαῖα δαπανήματα ἢ τῷ ἰδιώτῃ. τοῖς μὲν γὰρ ἰδιώταις ἔξεστι τὰς δαπάνας συντέμνειν εἰς τὰ καθ’ ἡμέραν ὅπῃ βούλονται, τοῖς δὲ τυράννοις οὐκ ἐνδέχεται.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

  • κρείττονες : ισχυρότεροι.
  • οἰκέτης : ο οικιακός δούλος.
  • οἱ οἰκέται : η όλη οικογένεια, τα γυναικόπαιδα.
  • κατεργάζομαι : αποκτώ.
  • ἐπιθύμημα : επιθυμία.

Β1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παρακάτω αποσπάσματος: Εἰ δὲ σὺ οἴει… τούτῳ λυπεῖται.

Μονάδες 10

Β2. Με βάση το αδίδακτο κείμενο, ποιες είναι οι επιθυμίες των τυράννων και ποιες των απλών πολιτών;

Μονάδες 10

Β3.α) Εἰ δὲ σὺ οἴει, ὡς πλείω ἔχων […] οὐδὲ τοῦτο οὕτως ἔχει, ὦ Σιμωνίδη, ἀλλ’ ὥσπερ οἱ ἀθληταί, οὐχ ὅταν ἰδιωτῶν γένωνται κρείττονες, τοῦτο αὐτοὺς εὐφραίνει, ἀλλ’ ὅταν τῶν ἀνταγωνιστῶν ἥττους… Να γράψετε τους άλλους βαθμούς των επιθέτων συγκριτικού βαθμού του παραπάνω αποσπάσματος.

Β3.β) ὄψει, γίγνεται, ὑπερβάλλοντα, ἐλλείποντα. Να γράψετε το β´ ενικό προστακτικής του αορίστου β.

Μονάδες 10

 

Β4.α) τῶν ἰδιωτῶν, ἑτέρων, οἰκέτου. Να αναγνωρίσετε τις παρακάτω γενικές του αδίδακτου κειμένου.

Μονάδες 3

 

Β4.β) Να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε συντακτικά τα απαρέμφατα του αδίδακτου κειμένου.

Μονάδες 3

 

Β4.γ) ὥστε τὰ μὲν ὑπερβάλλοντα τὰ ἱκανὰ πολλά ἐστι, τὰ δὲ τῶν ἱκανῶν ἐλλείποντα ὀλίγα. Να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1) και να κάνετε συντακτική αναγνώριση των υπογραμμισμένων όρων (μονάδες 3).

Μονάδες 4

(Μονάδες 10)

 

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.