Για το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών
1. Υπενθυμίζεται ότι το Πρόγραμμα Σπουδών, τα σχολικά βιβλία: α) «Αρχαία Ελληνικά, Φάκελος Υλικού Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου και β) Αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφικός Λόγος» Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου, των Μ. Κοπιδάκη κ.ά. εκδ. ΙΤΥΕ «Διόφαντος», βάσει των οποίων καθορίζεται η διδακτέα/εξεταστέα ύλη (ΦΕΚ τ.Β΄ 3226/22.08.2019), αποτελούν το πλαίσιο αναφοράς για τη διδασκαλία του μαθήματος.
2. Τα περικειμενικά στοιχεία (εισαγωγές του διδακτικού βιβλίου «Αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφικός Λόγος», εισαγωγές θεματικών ενοτήτων από τον Φάκελο Υλικού, σύντομα εισαγωγικά σημειώματα που συνοδεύουν τα κείμενα αναφοράς και τα ερμηνευτικά σχόλια που συνοδεύουν τα κείμενα αναφοράς και στα δύο διδακτικά βιβλία), στηρίζουν τους μαθητές και τις μαθήτριες στην ερμηνευτική προσέγγιση των κειμένων αναφοράς και στην επεξεργασία των παράλληλων κειμένων.
3. Η βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος προσφέρεται για τον/την εκπαιδευτικό που θέλει να αναζητήσει περισσότερες πληροφορίες. Οι εισαγωγές και τα σχόλια που υπάρχουν στις εκδεδομένες μεταφράσεις, οι οποίες καταγράφονται στο τέλος του Φακέλου υλικού (σελ. 211-214), είναι βιβλιογραφικό υλικό για τον/την εκπαιδευτικό. Άλλωστε, για τις θεματικές ενότητες 2-5 υπάρχει:
α) το βιβλίο εκπαιδευτικού (διαθέσιμο στη σελίδα του Ψηφιακού Σχολείου http://ebooks.edu.gr/new/ )
β) το υλικό που παραμένει ηλεκτρονικά διαθέσιμο στη σελίδα του Κ.Ε.Ε. (http://www.kee.gr/html/themata_main.php)
γ) τα Ψηφιακά εκπαιδευτικά βοηθήματα, διαθέσιμα στη σελίδα http://www.study4exams.gr/anc_greek/index.php)
4. Οι μαθητές και οι μαθήτριες για την ερμηνευτική προσέγγιση των κειμένων αναφοράς απαιτείται να λαμβάνουν υπόψη τους: α) τις εισαγωγές από το διδακτικό βιβλίο, όπως ορίζονται στην εξεταστέα ύλη, β) τις εισαγωγές των θεματικών ενοτήτων από τον φάκελο υλικού και γ) τα σχόλια που υπάρχουν για κάθε κείμενο αναφοράς στον φάκελο υλικού και στο διδακτικό βιβλίο. Οι ερμηνευτικές ερωτήσεις, που θέτουν οι διδάσκοντες/ουσες στις γραπτές εξετάσεις, καθώς και η βαθμολόγησή τους, πρέπει να στηρίζονται κατά κύριο λόγο σε αυτό το «περικειμενικό» υλικό.
5. Ο/Η εκπαιδευτικός μπορεί να δίνει επιπλέον «περικειμενικό» υλικό, στον βαθμό που κρίνει ότι είναι απαραίτητο για την υποστήριξη των μαθητών και των μαθητριών στην κατανόηση των κειμένων, αλλά χωρίς αυτό να ανατρέπει τις διδακτικές προτεραιότητες του μαθήματος, όπως αυτές αποτυπώνονται στο ΠΣ.
6. Στην περίπτωση που η ερώτηση κατανόησης του κειμένου αναφοράς είναι ανοιχτού τύπου είναι σημαντικό οι μαθητές/-ήτριες να απαντούν καταγράφοντας εκείνες και μόνο
τις πληροφορίες που ζητούνται, αφού πρώτα έχουν αποκωδικοποιήσει το κείμενο, χωρίς να επεκτείνονται σε ερμηνευτικές ή άλλες αναφορές.
7. Οι ερμηνευτικές ερωτήσεις που θέτουν οι διδάσκοντες/-ουσες στις γραπτές δοκιμασίες πρέπει κατά κύριο λόγο να στοχεύουν στη δημιουργική αξιοποίηση του περιεχομένου των κειμένων αναφοράς καθώς και του ερμηνευτικού περικειμενικού υλικού που εμπεριέχεται στα σχολικά βιβλία (δες παραπάνω). Στοιχεία για τη θετική βαθμολόγηση των ερμηνευτικών απαντήσεων συνιστούν: η πληρότητα με βάση τα παραπάνω, η σαφήνεια, η συνοχή και η τεκμηρίωση με βάση το κείμενο αναφοράς. Είναι σημαντικό οι μαθητές/-ήτριες να μην παραθέτουν απλώς πληροφορίες, π.χ. τα σχόλια του βιβλίου, αλλά να ερμηνεύουν το δοθέν φιλοσοφικό κείμενο στο πλαίσιο του συγκεκριμένου ερωτήματος που τους έχει τεθεί. Από την άλλη, είναι αναγκαίο να αποφεύγουν εξεζητημένες επισημάνσεις, «επίδειξη φιλοσοφικών ή εγκυκλοπαιδικών γνώσεων» και εν γένει αναφορές που απέχουν από την ουσία του ερωτήματος.
8. Η απόδοση του κειμένου αναφοράς σε νεοελληνικό λόγο από τους μαθητές και τις μαθήτριες εξακολουθεί να αποτελεί μέρος της διδακτικής πράξης, αλλά πλέον χρειάζεται να γίνεται με πιο ενεργητικό τρόπο με την αξιοποίηση των παράλληλων μεταφράσεων, ώστε και η κατανόηση του κειμένου αναφοράς να είναι πιο αποτελεσματική.
9. Οι εισαγωγές μπορούν να διδαχθούν σε συνδυασμό με τη διδασκαλία των θεματικών ενοτήτων είτε στην αρχή της διδασκαλίας κάθε θεματικής ενότητας είτε και σε συνδυασμό με τη διδασκαλία των διδακτικών ενοτήτων κατά την κρίση του/της διδάσκοντος/ουσας. Υπενθυμίζεται ότι δε χρειάζεται οι μαθητές και οι μαθήτριες να οδηγούνται στη μηχανιστική απομνημόνευση των εισαγωγών και τη στείρα αναπαραγωγή εκφραστικών επιλογών των συγγραφέων του σχολικού βιβλίου «Φιλοσοφικός λόγος».
10. Υπενθυμίζεται ότι η ερμηνευτική ερώτηση που αφορά στο αδίδακτο παράλληλο κείμενο έχει ως στόχο τη σύγκριση του παράλληλου κειμένου με το κείμενο αναφοράς. Επομένως, χρειάζεται η διατύπωση του ερωτήματος να είναι σαφής, στοχευμένη σε συγκεκριμένα σημεία και των δυο κειμένων. Είναι σημαντικό με τη συγκεκριμένη ερώτηση ο/η μαθητής/-ήτρια να μην οδηγείται σε επανάληψη αναφορών που αξιοποιήθηκαν στις άλλες δύο ερμηνευτικές ερωτήσεις, αλλά να εμβαθύνει στο συγκεκριμένο ζήτημα. Επιπλέον, είναι καλό να αποφεύγονται οι φιλοσοφικοί αναχρονισμοί και οι συγκρίσεις που υπερβαίνουν τις γνωστικές δυνατότητες των μαθητών/-τριών.
11. Σημαντική παράμετρος είναι η οργάνωση του χρόνου επεξεργασίας των ερωτήσεων από τους/τις μαθητές/-ήτριες. Αν και στο ΦΕΚ της αξιολόγησης του μαθήματος δεν προβλέπεται συγκεκριμένο όριο λέξεων για τις ερμηνευτικές ερωτήσεις, διδακτικά είναι χρήσιμο να ασκηθούν οι μαθητές/-ήτριες να επικεντρώνονται στα ουσιώδη. Προς αυτή την κατεύθυνση θα βοηθούσε ένα ενδεικτικό όριο λέξεων (ανάλογα και με το ερώτημα που τίθεται).
12. Τα κείμενα αυτενέργειας που εμπεριέχονται στον Φάκελο Υλικού είναι ενδεικτικά και δεν αποτελούν μέρος της εξεταστέας ύλης. Ωστόσο, η τυπολογία των προτεινόμενων ασκήσεων αποτελεί σημαντική βοήθεια για τη δομολειτουργική προσέγγιση των κειμένων και την αξιολόγηση των μαθητών και των μαθητριών με τέτοιου είδους ερωτήσεις.
