Του Νίκου Τσούλια

     Ναι, τίθεται ένα τέτοιο ερώτημα και είναι μάλιστα καθοριστικό και αποκαλυπτικό της σχέσης μας με τη γνώση, με την πνευματική καλλιέργεια, με την αναζήτηση, με την έρευνα.

     Αν διαβάζουμε σποραδικά και όχι καθημερινά και συστηματικά, αν διαβάζουμε ένα βιβλίο και μετά κόβουμε κάθε επαφή μαζί του, αν πιάνουμε τα βιβλία στο χέρι μας όταν δεν έχουμε τίποτα άλλο να κάνουμε, αν τα βιβλία δεν είναι η κυρίαρχη εικόνα μέσα στο σπιτικό μας, τότε το διάβασμά μας δεν έχει και μεγάλη σημασία. Για να έχει το διάβασμα νόημα και αξία πρέπει να έχουμε φίλους τα βιβλία, να κάνουμε παρέα με αυτά, να είμαστε σε διαρκή σχέση μαζί τους…

     Το διάβασμα ως πνευματική και συναισθηματική ανάγκη και ευχαρίστηση, ως αναπόσπαστο στοιχείο της ζωής μας και της καθημερινότητάς μας διαμορφώνει από μόνο του ένα θείο σκηνικό, μια ιερή τελετουργία. Και το πιο εντυπωσιακό. Αν και καθημερινή λειτουργία μας, δεν προκαλεί καμιά μονοτονία, καμιά ανία. Κάθε βιβλίο και ένα ταξίδι διαφορετικό.

     Μπορείς να κληθείς να πας στην αρχαιότητα και στους ομηρικούς χρόνους, να βρεθείς σε χρόνους μελλοντικούς του ψηφιόκοσμου και των ολογραμμάτων, να ψηλαφίσεις τις ακρώρειες της σκέψης σε ένα φιλοσοφικό δοκίμιο, να απολαύσεις τα θαύματα της βιοτεχνολογίας και της μηχανικής γενετικής, να χαθείς στην απεραντοσύνη της κοσμολογίας, να βυθιστείς στον μικρόκοσμο της κβαντικής φυσικής, να ερωτευθείς στης λογοτεχνίας τη μυθοπλασία…

     Κάθε βιβλίο είναι διαφορετικό, ξεχωριστό, γοητευτικό – αν το έχουμε επιλέξει με «άποψη». Και έτσι είσαι τυχερός – ταξιδευτής του πνεύματος του ανθρώπου, ανιχνευτής όλων των καιρών και όλων των εποχών.

     Χαμός γίνεται στο ποια βιβλία θα διαβαστούν κάθε φορά. Όταν κάθε ημέρα εισέρχεται τουλάχιστον ένα βιβλίο στο σπίτι μου – και μάλιστα προσεκτικά επιλεγμένα -, πώς μπορώ να ανταποκριθώ στο ρυθμό αυτό που διαρκώς συσσωρεύει παραπονεμένα βιβλία; Με ένα λογοτεχνικό και ένα δοκιμιακό βιβλίο έχω σχέση ανάγνωσης κάθε ημέρα. Το λογοτεχνικό είναι στο κομοδίνο μου ή στη βεράντα και διαβάζεται σε χαλαρές ώρες, το δοκιμιακό είναι στο γραφείο μου ή στην τσάντα μου και διαβάζεται σε ώρες απόλυτης προσήλωσης.

Διαβάστε επίσης: Βιβλία παραμελημένα, στεναχωρημένα, θυμωμένα…

     Έχω προκρίνει το επόμενο ζευγάρι βιβλίων – που έχουν πάρει θέση, το δοκιμιακό στο γραφείο μου και το λογοτεχνικό στο κομοδίνο μου – για να ρίχνουν από νωρίς τη σκιά τους στη σκέψη μου και πιο πολύ στη φαντασία μου, γιατί το διάβασμα αρχίζει πριν από το διάβασμα. Το αμέσως προηγούμενο ήδη διαβασμένο ζευγάρι – προφανώς με διαφορετική ταχύτητα τα δύο βιβλία – , δεν έχει τελειώσει τη σχέση του μαζί μου. Παίρνει σειρά είτε για την αποδελτίωση των πιο σημαντικών στοιχείων του αν είναι δοκιμιακό είτε για την αποθησαύριση των «συμπερασματικών» μηνυμάτων του αν είναι λογοτεχνικό. Εδώ όμως παρατηρείται πύκνωση στην αναμονή, γιατί ο ρυθμός αυτών των δύο ενεργειών υπολείπεται του διαβάσματος, όπως και εκείνος του διαβάσματος έναντι εκείνου της εισόδου των βιβλίων στην επικράτειά μου.

     Η τακτοποίηση των βιβλίων στις διάφορες βιβλιοθήκες είναι συστηματική αλλά και πολύ απαιτητική τελετουργία – μετρούν η σπουδαιότητά τους, η προσωπική μου αξιολόγηση, ο συγγραφέας, το περιεχόμενό τους. Και φυσικά υπάρχουν επαναξιολογήσεις και επανατοποθετήσεις, αφού η εισροή βιβλίων έχει διαρκή κινητικότητα.

     Η επαφή μου με τις βιβλιοθήκες είναι συχνή και περιλαμβάνει την καθαριότητά τους – μόνιμη μέριμνά μου από τους φοιτητικούς χρόνους – και το κατά περιόδους ξεφύλλισμα παλιότερων βιβλίων. Ναι, είναι όμορφη συναισθηματική λειτουργία να περιδιαβαίνεις κάποιες σελίδες βιβλίων, που έχεις διαβάσει τη δεκαετία του 1970, του 1980 ή του 1990, να αναζητάς δικά σου «σημάδια» αντίδρασης στις σκέψεις του συγγραφέα και να στοχάζεσαι επί των τότε στοχασμών σου, να συναντάς την παλιότερη εικόνα του εαυτού σου και να ονειρεύεσαι άλλοτε προσπαθώντας να βρεις μέσα στο πυκνό ρουμάνι της λήθης κάποια φωτεινά μονοπάτια σου και άλλοτε να αφήνεσαι να σε οδηγεί όπου η θύμηση και η νοσταλγία έχουν τα δικά τους φανερώματα.

     Υπάρχουν και τα βιβλία, που είναι στην αναμονή και ξέρουν ότι δεν θα έλθει ποτέ η σειρά τους. Νιώθω ενοχή που δεν προλαβαίνω, που είναι αντικειμενικά αδύνατο. Θα τα κρατήσω όμως στα χέρια μου, θα διαβάσω το οπισθόφυλλό τους και θα ρίξω κλεφτές ματιές σε τυχαίες σελίδες τους.

     Α, και όταν βγαίνω μόνος μου έξω να γράψω σε κάποιο επιλεγμένο καφέ, θα έχω ένα βιβλίο μαζί μου, για να έχω παρέα – ακόμα και αν ξέρω ότι δεν θα μείνει χρόνος να το διαβάσω, γιατί ασκώ την άλλη μανία μου, το γράψιμο. Είναι βέβαια και στυλ, προσωπικό στυλ! Θέλω να στέλνω μήνυμα συμβολικό. «Με ένα βιβλίο πάντα μαζί σου νιώθεις όμορφα»…

anthologio.wordpress.com

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.