Colloquium: Το αμφίσημο γέλιο στα διηγήματα του Μάριου Χάκκα-μελαγχολία και ανατροπή

Στο έργο του Ο Ραμπελαί και ο κόσμος του ο Μιχαήλ Μπαχτίν μελετά, μεταξύ άλλων,

και τη λειτουργία του γέλιου στη χαρακτηριστική περίοδο του καρναβαλιού, μια περίοδο κατά την οποία, πρόσκαιρα μόνο, καταλύεται η κοινωνική ιεραρχία. Το γέλιο στο καρναβάλι έχει για τον Μπαχτίν μια διπλή στόχευση, ενάντια στον κόσμο αλλά και στον ίδιο τον εαυτό. Αυτός που με το γέλιο του ασκεί κριτική στον κόσμο δεν θέτει τον εαυτό του υπεράνω αυτού, καθώς αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως τμήμα αυτού του κόσμου. Με βάση αυτό το θεωρητικό υπόβαθρο, θα εξετάσω ορισμένα από τα διηγήματα του Μάριου Χάκκα. Τα αντικείμενα που λοιδορούνται στα διηγήματα του Χάκκα (η μεγαλούπολη της ανοικοδόμησης, οι συνήθειες των ανθρώπων της, ο μικροαστισμός, το κόμμα, εν τέλει ο θάνατος) δεν ορίζονται ως ξένα: ο αφηγητής και χαρακτήρας είναι τμήμα τους, συμμετέχει, υπάρχει μέσα σε αυτά. Το γέλιο στα διηγήματα του Χάκκα είναι απελευθερωτικό, αλλά για μια περιορισμένη χρονική περίοδο, συντελώντας τελικά στην επικύρωση της τάξης των πραγμάτων. Μπορεί, λοιπόν, να ισχυριστεί κανείς ότι τα κείμενά του έχουν ταυτοχρόνως ανατρεπτικό χαρακτήρα και μελαγχολικό τόνο που προέρχεται από την συνείδηση ότι πρόκειται για μια χρονικά περιορισμένη ανατροπή –όσο κρατά η ανάγνωση.