Οι νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση

Του Δημήτρη Χρυσόπουλου, Φιλόλογου

Ζούμε σε μια εποχή που τα πάντα γύρω μας αλλάζουν. Αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό έχει να κάνει με τον αυξανόμενο ρυθμό της τεχνολογίας, τις νέες εφευρέσεις, τις νέες επινοήσεις.

Συνέπεια όλων αυτών είναι η αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος σκέφτεται και πράττει. Έτσι ενεργεί με μεγαλύτερη αυτονομία, πιο γρήγορα και με νέα θεμέλια αποδοτικότητας.

Αποτελεί κοινό τόπο η άποψη ότι όλοι οι τομείς της ζωής είναι επηρεασμένοι απ’ αυτό το πνεύμα της αλλαγής. Όλο και περισσότερο τελευταία παρατηρούμε τη μεγάλη επιρροή που ασκούν οι νέες τεχνολογίες στον τομέα της εκπαίδευσης. Οι υπολογιστές, το διαδίκτυο και η διεισδυτικότητά του, δεν αφήνουν ανεπηρέαστο τον τομέα της Παιδείας. Ο εκπαιδευτικός όμως πρέπει να είναι ενήμερος γι’ αυτά τα μοναδικά παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά πλεονεκτήματα που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες πριν αποφασίσει να τις χρησιμοποιήσει. Να μην καταλήξει σ’ αυτές μόνο εξαιτίας της άμετρης αγάπης για την τεχνολογία ή απλώς επειδή σήμερα η τεχνολογία έχει μπει στη ζωή μας ολοσχερώς.

Η ελληνική εκπαίδευση θα πρέπει να ανταποκριθεί καλύτερα στην τεχνολογία και αυτή η ανταπόκριση δεν συνίσταται απλώς στο να διδάξει… προγραμματισμό στα νεαρά άτομα και να αναπτύξει δεξιότητες στο πληκτρολόγιο και στα ηλεκτρονικά κυκλώματα, αλλά πρέπει να περιέχει προσπάθειες καθοδήγησης της τεχνολογίας με εγγυητές τις δημοκρατικές αξίες και την απελευθέρωση του ανθρώπου. Δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε στην τεχνολογία να αλλάξει μηχανικά την εκπαίδευση. Οποιαδήποτε αλλαγή ή μεταμόρφωση της εκπαίδευσης που θα προξενηθεί θα πρέπει να ελέγχεται από τους εκπαιδευτικούς και τους ίδιους τους μαθητές και όχι από τις μηχανές.

Τα θετικά στη διαδικασία της μάθησης

Εύκολα μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι οι νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση μπορούν να επιδράσουν ιδιαίτερα θετικά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αρχικά πρέπει να αναφερθεί ότι με την προβολή εικόνων, βίντεο ή εφαρμογών προκαλείται ενδιαφέρον στο μαθητή. Κατ’ αυτό τον «ξενικό» τρόπο, ο μαθητής προσέχει στην ώρα της παράδοσης. Επεξηγήσεις με την βοήθεια του εκπαιδευτικού και της τεχνολογίας, οδηγούν τον μαθητή σε μια πλήρη, κατανοητή και ολοκληρωμένη εικόνα για το μάθημα. Ακόμα, η επαφή του νέου με αντικείμενα εκτός από βιβλία, και πόσο μάλλον υπολογιστή ή εργαλεία για πειράματα μαθημάτων που το επιβάλλουν, διαφοροποιεί στον μαθητή την εικόνα που είχε για το μάθημα. Έτσι, δημιουργούνται πιο ευχάριστες και δημιουργικές εμπειρίες.
Επιπρόσθετα, ο χώρος των νέων τεχνολογιών είναι και μια ευκαιρία για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που, πέρα από την παιδαγωγική του διάσταση, παρέχει δυνατότητες επανεξέτασης και επαναθεώρησης γενικών και ειδικών προβλημάτων στους χώρους μάθησης και εκπαίδευσης όπως προβλήματα παιδαγωγικών θεωριών, διδακτικού σχεδιασμού, εξατομικευμένης διδασκαλίας και αλληλεπίδρασης ανάμεσα στους συμμετέχοντες στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Το περιβάλλον αυτό των νέων τεχνολογιών μπορεί να προσφέρει τρόπους απόκτησης της επιστημονικής πληροφορίας, τρόπους που δε στηρίζονται αποκλειστικά στη χρήση ενός εκπαιδευτικού λογισμικού υλικού, ενώ η απόκτηση αυτής της πληροφορίας θα προσφέρει ενίσχυση σε δραστηριότητες που δεν ήταν δυνατόν να γίνουν προηγουμένως.
Και… τα αρνητικά
Εκτός από τα θετικά της χρήσης της τεχνολογίας στην εκπαίδευση, καλό θα ήταν να αναφερθούν και μερικοί από τους κινδύνους που ελλοχεύουν. Πρώτο και κυριότερο αποτελεί το θέμα της υγείας. Είναι γνωστό ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές έχουν αρκετή ακτινοβολία. Η πολύωρη έκθεση του μαθητή ή του καθηγητή στον υπολογιστή, πιθανόν να προκαλέσει διάφορα προβλήματα.
Επιπρόσθετα, πολλοί μαθητές εκμεταλλεύονται την ελευθερία που τους δίνεται για εργασίες μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή, έχοντας ως αποτέλεσμα να μην εργάζονται σωστά, ενώ ένας ακόμα κίνδυνος της τεχνολογίας είναι και ο εθισμός. Συχνά οι μαθητές εθίζονται με τις ώρες στο διαδίκτυο, ξοδεύοντας τες σε ιστοσελίδες μη μορφωτικές.
Και φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η εκπαίδευση, που είναι διαδικασία κινητοποίησης της κριτικής ικανότητας του μαθητή παρά μια μηχανιστική διαδικασία μετάβασης πληροφοριών, μπορεί να παγιδευτεί στα όρια του μέσου που τη διεκπεραιώνει, δηλαδή στα όρια ενός αριθμού υπολογιστικών συστημάτων ή δικτυακών τόπων. Αν και μέσω των δικτυακών τόπων διευκολύνεται η μεταφορά και διακίνηση ιδεών, εν τούτοις η μάθηση δεν είναι μια παθητική μετάδοση της κεκτημένης γνώσης αλλά μια διαδικασία ανασύνθεσης της γνώσης σε νέα πεδία.

Επιβάλλεται η ορθή χρήση της

Αναντίρρητα καμιά τεχνολογία δεν είναι από μόνη της καλή ή κακή. Το πώς, για ποιους σκοπούς και από ποια κοινωνία χρησιμοποιείται είναι αυτό που θα της δώσει και τον ανάλογο χαρακτήρα. Μπορούμε λοιπόν να συμπεράνουμε ότι οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να συμβάλλουν στην ορθή καθοδήγηση των παιδιών σχετικά με τη χρήση των νέων τεχνολογιών. Θα πρέπει τα παιδιά να αντιληφθούν και να ακολουθούν τον θετικό ρόλο των τεχνολογιών, όπως είναι η διδασκαλία, η ψυχαγωγία και η ενημέρωση, η οποία πολλές φορές μπορεί να μην είναι έγκυρη.
Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι ο κόσμος των τεχνολογιών δεν είναι ο μόνος ιδανικός, στον οποίο μπορεί να καταφύγει κανείς. Υπάρχει ακόμη καλύτερος κόσμος, εκείνος της φύσης, της ανθρώπινης επικοινωνίας εκ του σύνεγγυς, της φιλίας, του παιχνιδιού με δραστηριότητες. Εάν τα παιδιά καθοδηγηθούν από τους γονείς και εκπαιδευτικούς προς αυτή την κατεύθυνση, τότε θα κάνουν ορθότερη χρήση των νέων τεχνολογιών. Άλλωστε, τα πάντα χρειάζονται με μέτρο!
Συμπερασματικά δεν είναι οι τεχνολογίες που μπορούν να οδηγήσουν την εκπαίδευση μπροστά αλλά ο τρόπος με τον οποίο θα αξιοποιηθούν σαν ένα εργαλείο από τους διδάσκοντες. Και φυσικά η χρήση τους δεν είναι απαραίτητη σε καθημερινό επίπεδο. Η εναλλαγή μεθόδων κάνει το μάθημα ενδιαφέρον, όταν δεν ακολουθείται πάντα ένα συγκεκριμένο μοτίβο. Τα παιδιά θέλουν ποικιλία, όπως όλοι μας άλλωστε!


 

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.