Λατινικά: Η χρήση της αιτιατικής

Η χρήση της αιτιατικής

Α) Η αιτιατική στη λατινική γλώσσα, όπως και στην αρχαία ελληνική, λαμβάνεται κυρίως ως Αντικείμενο μεταβατικών ρημάτων.

Υπάρχει το εξωτερικό αντικείμενο (δηλ. αυτό που υπάρχει πριν από την ενέργεια του ρήματος):

Epaminondas diligebat patriam  / Rex abstinentiam Epaminondae tentavit  / Caesar multas urbes occupavit.

Επίσης, υπάρχει το εσωτερικό αντικείμενο (ή του αποτελέσματος, αφού το αντικείμενο προήλθε από την ρηματική ενέργεια):

Caesar epistulam scripsit  / Illi muros altos aedificaverunt.

Σημειώσεις:

  • Και στη λατινική γλώσσα, όπως και στην αρχαία ελληνική, πολλά ρήματα που σημαίνουν κίνηση, όταν είναι σύνθετα με πρόθεση (circum, trans, per, praeter, cum) γίνονται μεταβατικά και δέχονται αντικείμενο σε αιτιατική.

Micythuscon venit Epaminondam  /  Caesarcircumvenithostes  / Ille circumvenit hostes   / Germani transierunt flumen.

  • Με συγκεκριμένα ρήματα ψυχικού πάθους (π.χ. doleo, lamentor, queror, mirror, horreo) συντάσσεται αιτιατική ως αντικείμενο, η οποία δηλώνει το αίτιο του ψυχικού πάθους.

Injuriam queror     / Ariovisti crudelitatem Sequani horrebant  / Prudentiam epaminondae mirror.

  • Τα απρόσωπα ρήματα miseret, piget, pudet, paenitet, taedet συνάπτονται με αιτιατική προσώπου και δηλώνουν οίκτο, ανία, αιδώ, μεταμέλεια, σιχασιά και ακολουθεί γενική ή απαρέμφατο (για να δηλωθεί το πρόσωπο ή το πράγμα που κινεί το συναίσθημα).

Mea mater, tui me miseret, mei (me) piget   / pudet me stultitiae meae.

  • Υπάρχει επίσης η περίπτωση της σύστοιχης αιτιατικής, όταν ένα ρήμα λαμβάνει μια αιτιατική ομόρριζη η συνώνυμη (figuraetymologica), η οποία κανονικά συνοδεύεται από επιθετικό προσδιορισμό, i,e. vitam miseram vivere. Τότε μπορεί να παραλείπεται το ομόρριζο ουσιαστικό και να τίθεται ο προσδιορισμός σε ουδέτερο γένος: i.e.dulceridens, dulceloquens.
  1. B) Σύνταξη με δύο αιτιατικές

Και στη λατινική υπάρχουν πολλά ρήματα που δέχονται, εκτός από την αιτιατική του άμεσου αντικειμένου, και δεύτερη αιτιατική, η οποία λαμβάνεται:

  • ως κατηγορούμενο του αντικειμένου, με ρήματα κλητικά (nominare, appellare, vocare, dicere), δοξαστικά (iudicare, existimare, putare, ducere), προχειριστικά (creare, eligere, efficere)

Apollo Socratem sapientissimum nominavit  / Graeci Alexandrum magnum appellabant  / Populus Romanus me ducem creavit.

Σημείωση: Κατά τη μετατροπή σε παθητική σύνταξη και οι δύο αιτιατικές τρέπονται σε ονομαστική. Π.χ. Alexander magnus appellabatur a Graecis / Ego dux creates sum a populo Romano.

  • ως σύστοιχο αντικείμενο

Magister magnam laudem discipulum laudavit.

  • ως έμμεσο αντικείμενο

Caesar Aeduos frumentum flagitabat

Γ) Σπάνια συναντάται η αιτιατική της αναφοράς ή του κατά τι.

Feminae nudae bracchia  / nudus pedes.

Δ) Τέλος, η αιτιατική μπορεί να συνάπτεται με τα επίθετα propior, proximus, τα επιρρήματα propius, proximeκαι με επιφωνήματα (o!,heu!).

Proxime Pompeium sedebat  / Ubii proximi Rhenum incoluerunt / O me miserum!


Αρχαία ΕλληνικάΛατινικάΓλωσσολογίαΛογοτεχνία


Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.