Διδάσκουμε με ό,τι είμαστε!

Του Δημήτρη Χρυσόπουλου, φιλόλογου

Με την έναρξη κάθε νέας σχολικής χρονιάς υπόσχομαι στον εαυτό μου ότι «φέτος δε θα εκπλαγώ από τις απαιτήσεις και τη συμπεριφορά των γονέων, θα τους αντιμετωπίσω ψύχραιμα».

Η αλήθεια είναι όμως πως οι γονείς έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις και πολλές φορές είναι και παράλογες. Δε νομίζω ότι χρειάζεται να αναφέρω παραδείγματα, γιατί σίγουρα οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί θα έχουν αντιμετωπίσει τέτοια ζητήματα. Και εδώ τίθεται το ερώτημα: Τι κάνω; Πώς τους αντιμετωπίζω; Αξίζει τον κόπο να έρθω σε αντιπαράθεση με κάποιον ή πρέπει να τα δέχομαι όλα και να προσπαθώ να βρω λύση για την κάθε περίπτωση ξεχωριστά; Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα είναι πιο περίπλοκη απ’ όσο μπορούμε να φανταστούμε.
Το χτίσιμο μια αγαστής σχέσης
Τα βασικά συστατικά επιτυχίας σε κάθε διαπροσωπική σχέση είναι ο αμοιβαίος σεβασμός, η ειλικρίνεια, η υπευθυνότητα, η από κοινού λήψη αποφάσεων και η προθυμία να γίνουν υποχωρήσεις εάν χρειαστεί. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στη σχέση μεταξύ γονέα – εκπαιδευτικού, είναι ότι οι δύο πλευρές καλούνται να συνεργαστούν σε ένα «επαγγελματικό» πλαίσιο, ακόμα κι αν δεν ταιριάζουν ως προσωπικότητες, με στόχο την επιτυχή συναισθηματική και μαθησιακή ανάπτυξη του παιδιού. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται καταρχήν να υπάρξει αμοιβαία διάθεση και προθυμία για συνεργασία.
Αναντίρρητα η συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικού και οικογένειας είναι ένας από τους βασικότερους πυλώνες στην ενδυνάμωση των παιδιών, τόσο σε συναισθηματικό, όσο και μαθησιακό επίπεδο. Έρευνες στο χώρο της Ψυχολογίας και της Εκπαίδευσης δείχνουν πως μέσα από την υγιή συνεργασία γονέων και εκπαιδευτικών, τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια και είναι πιο χαρούμενα στο σχολικό περιβάλλον, έχουν αυξημένα κίνητρα για μάθηση, έχουν υψηλότερη αυτοεκτίμηση και εκφράζουν ευκολότερα τα συναισθήματά τους.
Για να καταστεί όμως μια τέτοια σχέση αγαστή καλό είναι ν’ αποφεύγεται ο αλληλοκαταταλογισμός ευθυνών και η δημιουργία δύο μετώπων όπου εκπαιδευτικοί και γονείς ρίχνουν ο ένας τις ευθύνες στον άλλο. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι περισσότερο επικουρικός και η παρέμβασή του έχει στόχο να βοηθήσει τους γονείς να κατανοήσουν το παιδί τους και όχι να τους «δασκαλέψει». Ο εκπαιδευτικός δεν πρέπει να καθιστά υπεύθυνους είτε τους γονείς είτε τις ανεπαρκείς ικανότητες των παιδιών για τις κακές τους επιδόσεις. Η τάση αυτή δημιουργεί προβλήματα στην επικοινωνία γονέων εκπαιδευτικών και κάνει τους πρώτους να αντιδρούν παθητικά και να απορρίπτουν την ειλικρινή συνεργασία.
Η σχέση τους, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να δομηθεί σε στέρεες βάσεις και ένα πρώτο στάδιο στην κατεύθυνση αυτή είναι η δημιουργία μιας ατμόσφαιρας αμοιβαίας εκτίμησης, αποδοχής και εμπιστοσύνης. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να επιδιώξει να κατανοήσει την όλη κατάσταση (οικονομική, οικογενειακή κ.λ.π.) στην οποία βρίσκεται ο γονιός. Θα πρέπει να έχει την ικανότητα να νιώσει τους γονείς (ενσυναίσθηση) και να τους κατανοήσει σαν να είναι αυτός στη θέση τους. Αυτό δε σημαίνει βέβαια πως κι ο εκπαιδευτικός δεν παύει να έχει και τις δικές του απόψεις κι αντιλήψεις.
Επιπρόσθετα θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί ότι σε καμία περίπτωση οι γονείς δεν απαλλάσσονται από την ευθύνη που έχουν για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με το παιδί τους. Ο εκπαιδευτικός δεν είναι γιατρός για να γράφει συνταγές. Όταν διαπιστώσει ότι οι γονείς αδυνατούν να πάρουν αποφάσεις σχετικά με τα παιδιά τους παρέχει συμβουλές, μέσω του διαλόγου, με στόχο την αυτονομία των γονέων και την ικανότητά τους να λαμβάνουν αποφάσεις για σημαντικές προσωπικές τους περιπτώσεις. Πολλές φορές καλοπροαίρετες πράξεις και προθέσεις των γονέων καταλήγουν σε σφάλματα και λανθασμένη λήψη αποφάσεων γι’ αυτό κι ο συμβουλευτικός ρόλος των εκπαιδευτικών απέναντί τους είναι σημαντικός!
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός παιδιού εξαρτάται κατά κύριο λόγο από δύο παράγοντες: το οικογενειακό περιβάλλον και το σχολείο. Η εξέλιξη μιας ολοκληρωμένης παιδικής προσωπικότητας και κυρίως υπεύθυνης και ανεξάρτητης προϋποθέτει οι δυο συνιστώσες, γονείς και εκπαιδευτικοί, όχι μόνο να ακολουθήσουν την ίδια φιλοσοφία, αλλά να έχουν και τον ίδιο κώδικα επικοινωνίας.
Βέβαια πολλές φορές μπορεί να παρατηρηθεί ένα χάσμα μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών σε ό,τι αφορά τις πεποιθήσεις και τις αξίες σχετικά με τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών και την εκπαίδευσή τους. Αυτό μπορεί να δυσκολεύει την εύρεση κοινών στόχων και να μεταφέρει στα παιδιά ένα διπλό μήνυμα σχετικά με θέματα συμπεριφοράς και επίδοσης των παιδιών. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δε θα έπρεπε να λειτουργεί ως εμπόδιο αλλά ως αφορμή για ένα γόνιμο διάλογο που ενισχύει την ενσωμάτωση της διαφορετικότητας, κάτι το οποίο αποτελεί το ζητούμενο και για τους ίδιους τους μαθητές.
Για το λόγο αυτό πρέπει να θυμόμαστε ότι ο στόχος δεν είναι πάντοτε η συμφωνία και η επικράτηση μιας οδού ως μονόδρομος, αλλά η εύρεση εναλλακτικών, ο προβληματισμός και η ανταλλαγή πληροφοριών και ο σχεδιασμός από κοινού λύσεων και προτάσεων, οι οποίες ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών, των εκπαιδευτικών και των γονέων.
Συμπερασματικά λοιπόν η συνεργασία γονέων και εκπαιδευτικών είναι γόνιμη και εποικοδομητική όταν δεν εστιάζεται αποκλειστικά στην αξιολόγηση και ειδικά στη βαθμολογία, αλλά επικεντρώνεται στη συνολική στάση του παιδιού, στις κλίσεις του, στα σημεία τα οποία πρέπει να βελτιώσει και συνολικότερα στο μαθησιακό του προφίλ… Έτσι θα καταφέρουμε μέσα από αυτή την περίπλοκη σχέση να δημιουργήσουμε σωστούς ανθρώπους και συνάμα καλούς μαθητές…

Προηγούμενο άρθροΤο Αρχείο Καβάφη στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Επόμενο άρθροΛατινικά: Ασκήσεις γραμματικής ανά ενότητα (Κείμενα: 21, 24, 25)
Ο Δημήτρης Χρυσόπουλος κατάγεται από το Βόλο και είναι πτυχιούχος Φιλόλογος - Ιστορικός του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Από το 2008 αναλαμβάνει ιδιαίτερα φιλολογικά μαθήματα σε μαθητές Δημοτικού - Γυμνασίου - Λυκείου - ΕΠΑΛ. Είναι ιδιοκτήτης του Φροντιστηρίου Μέσης Εκπαίδευσης «Ώρα Μελέτης». Παράλληλα συνεργάζεται ως αρθρογράφος με την καθημερινή εφημερίδα της Μαγνησίας «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» και την ιστοσελίδα www.filologikos-istotopos.gr. Επιπρόσθετα βοηθάει τους φοιτητές στη συγγραφή των εργασιών τους οι οποίες άπτονται ιστορικού, κοινωνικού, φιλοσοφικού και παιδαγωγικού χαρακτήρα.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.