Πλάτωνος Συμπόσιον – Μάθημα 46ον : Ο έπαινος του λόγου του Σωκράτους

Πλάτωνος Συμπόσιον: Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ παρουσιάζουν τον κύκλο μαθημάτων: ΠΛΑΤΩΝΟΣ “ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ”, με την διδάκτορα κ. ΑΝΝΑ Χ. ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ.

Τίτλος 46ου μαθήματος: “Ο έπαινος του λόγου του Σωκράτους”. [Α΄ Μέρος του λόγου του Αλκιβιάδου (συνέχεια και τέλος) Β΄ Μέρος του λόγου του Αλκιβιάδου : “Πλάτωνος Συμπόσιον”, στ. 214c-216e].

Το μάθημα παραδόθηκε στην Αθήνα, στην αίθουσα ΕΛΛΗΝ.Α.Ι.Σ., στις 29 Μαΐου 2018.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 46ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ από το Πλάτωνος Συμπόσιον

Α΄ Μέρος του λόγου του Αλκιβιάδου (συνέχεια και τέλος) – Β΄ Μέρος του λόγου του Αλκιβιάδου : “Συμπόσιον”, στ. 214c-216e.

Ο Αλκιβιάδης ολοκληρώνει το πρώτο μέρος του λόγου του στο Πλάτωνος Συμπόσιον, αφού επισημάνει με ευστοχία την ουσιαστική ιδιότητα του Σωκράτους, που είναι άτοπος. Εφόσον ευρίσκεται μεταξύ του νοητού και του αισθητού κόσμου, προκειμένου να χωρίσει, αλλά και να συνδέσει τους δύο αυτούς κόσμους.

Το δεύτερο μέρος του λόγου του Αλκιβιάδου στο Πλάτωνος Συμπόσιον αρχίζει με τον έπαινο του δαιμονίου λόγου του Σωκράτους. Ο έπαινος αυτός συμβολίζει φιλοσοφικά την μέθεξη της ανθρώπινης ψυχής του Αλκιβιάδου στην δαιμόνια ψυχή του Σωκράτους και θα καταστεί το μέσον, προκειμένου ο Αλκιβιάδης να αναστοχαστεί το σύνολο του βίου του και, περαιτέρω να επιλέξει αν το όμμα της ψυχής του θα στραφεί προς τα επάνω ή, αντιστρόφως, θα παραμείνει στραμμένο προς τα κάτω. Επίσης, μέσω αυτού του αναστοχασμού ο Αλκιβιάδης θα έχει την δυνατότητα να επεξεργαστεί την σύνθετη φύση του δαίμονος και να κατανοήσει την φύση του.

Ο έπαινος του Σωκράτους από τον Αλκιβιάδη θα πραγματοποιηθεί μέσω εικόνων, εφόσον ο ορατός κόσμος τον οποίο συμβολίζει ο Αλκιβιάδης, είναι το ανεστραμμένο είδωλο, η εικόνα του νοητού κόσμου. Ο Αλκιβιάδης παρομοιάζει τον Σωκράτη με τους σιληνούς που ευρίσκονται στα εργαστήρια των γλυπτών και αναπαριστώνται να κρατούν στο χέρι τους σύριγγες ή αυλούς. Αυτοί οι σιληνοί ήταν ανάγλυφοι πάνω σε ερμάρια, δηλαδή σε μικρά ξύλινα συρτάρια τα οποία είχαν δύο φύλλα που, όταν άνοιγαν στα δύο φανέρωναν τα μικρά αγάλματα των θεών που εμπεριείχαν. Με αυτήν την εικόνα, ο Αλκιβιάδης περιγράφει με ακρίβεια την δαιμόνια φύση του Σωκράτους. Με άλλα λόγια, ο Σωκράτης, ενώ είχε την μορφή του σιληνού, δηλαδή η εξωτερική του όψη ήταν άσχημη, η ψυχή του έκρυβε, όπως ακριβώς τα ερμάρια, τις θείες αρετές, το κάλλος των οποίων γινόταν ορατό μόνο στις ανθρώπινες εκείνες ψυχές που ήταν άξιες γι’ αυτή την θέαση.

Η δεύτερη εικόνα που χρησιμοποιεί ο Αλκιβιάδης για να επαινέσει τον δαιμόνιο λόγο του Σωκράτους είναι η εικόνα του Μαρσύα: Όπως ο Μαρσύας, καθώς και όλοι οι σάτυροι έχουν σκωπτική διάθεση έναντι των ανθρώπων, έτσι και ο Σωκράτης σκώπτει και πειράζει όλους τους ανθρώπους, προκειμένου να τους ελέγξει.

Εδώ αναδεικνύεται ο ρόλος του δαίμονος, που είναι ο εσωτερικός δικαστής της ανθρώπινης ψυχής, στην οποία ασκεί έλεγχο, με στόχο την αέναη βελτίωσή της. Εδώ αναδεικνύεται το δράμα του Αλκιβιάδου, ο οποίος ακούει την φωνή του δαίμονός του, του Σωκράτους, να αντηχεί σαν σειρήνα μέσα στην ψυχή του, υπενθυμίζοντάς του ότι δεν ασχολείται επαρκώς με τον εαυτό του, αλλά με την πολιτική.

Τέλος, ο Αλκιβιάδης αναδεικνύει την αντίθεση μεταξύ της εξωτερικής συμπεριφοράς του Σωκράτους, που φαίνεται ότι επιθυμεί την συναναστροφή με τους όμορφους νέους, ότι εντυπωσιάζεται από αυτούς, εφόσον ο ίδιος ομολογεί ότι δεν γνωρίζει τίποτε, και του αόρατου ψυχικού μεγαλείου του Σωκράτους, που είναι γεμάτος από σωφροσύνη και χρυσά αγάλματα αρετής. Ο Σωκράτης περιφρονεί ακριβώς τα τρία μεγάλα πάθη της ψυχής από τα οποία εμφορείται η ψυχή του Αλκιβιάδου: Την φιλοδοξία, την φιλοχρηματία και την εξωτερική ομορφιά.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΜΙΛΗΤΡΙΑΣ

Βιογραφικό σημείωμα

Δρ. Άννας Χ. Μαρκοπούλου: https://drive.google.com/file/d/1pg-H…

Εικόνα τίτλων παρουσίασης: “Ο Σωκράτης αποσπά τον Αλκιβιάδη από την αγκαλιά του αισθησιασμού”, 1791. Ελαιογραφία σε καμβά του Γάλλου ζωγράφου Jean-Baptiste Regnault (Ζαν Μπατίστ Ρενώ). Μουσείο Λούβρου, Παρίσι.

Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ ευχαριστούν θερμά το ΕΛΛΗΝ.Α.Ι.Σ. για την πρόσκληση τηλεοπτικής καταγραφής.

Για οποιαδήποτε πληροφορία ή καταγγελία, παρακαλούμε, ενημερώστε μας στην κεντρική ιστοσελίδα: http://www.fryktories.net

• Ακολουθήστε τη σελίδα μας στο facebook Φιλολογικός Ιστότοπος για να ενημερώνεστε για όλα τα εκπαιδευτικά θέματα.