Κείμενο:Πλάτωνος, Ἀπολογία Σωκράτους 37a-b
Το πλατωνικό έργο αποτελεί μια ελεύθερη απόδοση του δικανικού λόγου που εκφωνήθηκε από τον Σωκράτη το 399 μ.Χ. στην Ηλιαία για να αντικρούσει την κατηγορία ότι δεν πίστευε στους θεούς, αλλά εισήγαγε καινά δαιμόνια και διέφθειρε τους νέους με τη διδασκαλία του.
Ἴσως οὖν ὑμῖν καὶ ταυτὶ λέγων παραπλησίως δοκῶ λέγειν ὥσπερ περὶ τοῦ οἴκτου καὶ τῆς ἀντιβολήσεως, ἀπαυθαδιζόμενος· τὸ δὲ οὐκ ἔστιν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοιοῦτον ἀλλὰ τοιόνδε μᾶλλον. πέπεισμαι ἐγὼ ἑκὼν εἶναι μηδένα ἀδικεῖν ἀνθρώπων, ἀλλὰ ὑμᾶς τοῦτο οὐ πείθω· ὀλίγον γὰρ χρόνον ἀλλήλοις διειλέγμεθα. ἐπεί, ὡς ἐγᾦμαι, εἰ ἦν ὑμῖν νόμος, ὥσπερ καὶ ἄλλοις ἀνθρώποις, περὶ θανάτου μὴ μίαν ἡμέραν μόνον κρίνειν ἀλλὰ πολλάς, ἐπείσθητε ἄν· νῦν δ’ οὐ ῥᾴδιον ἐν χρόνῳ ὀλίγῳ μεγάλας διαβολὰς ἀπολύεσθαι. πεπεισμένος δὴ ἐγὼ μηδένα ἀδικεῖν πολλοῦ δέω ἐμαυτόν γε ἀδικήσειν καὶ κατ’ ἐμαυτοῦ ἐρεῖν αὐτὸς ὡς ἄξιός εἰμί του κακοῦ καὶ τιμήσεσθαι τοιούτου τινὸς ἐμαυτῷ. τί δείσας; ἦ μὴ πάθω τοῦτο οὗ Μέλητός μοι τιμᾶται, ὅ φημι οὐκ εἰδέναι οὔτ’ εἰ ἀγαθὸν οὔτ’ εἰ κακόν ἐστιν;
Πηγή: TLG
Παρατηρήσεις
- Να μεταφράσετε το παραπάνω απόσπασμα.
Μονάδες 20
- Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους:
ὑμῖν: αιτιατική ενικού στο γ´ πρόσωπο
ταυτὶ: ονομαστική ενικού στο αρσενικό γένος
τῆς ἀντιβολήσεως: κλητική ενικού
ἑκὼν: δοτική ενικού
ὀλίγον: υπερθετικός βαθμός
πέπεισμαι: απαρέμφατο στον ίδιο χρόνο
δείσας: ο ίδιος τύπος στον μέλλοντα
πάθω: απαρέμφατο μέλλοντα
φημι: β´ ενικό προστακτικής
εἰδέναι: γ´ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα
Μονάδες 10
- α) Να αναγνωρίσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου: ὑμῖν, ταυτὶ, ἀνθρώπων, ὑμῖν.
β)εἰ ἦν ὑμῖν νόμος περὶ θανάτου μὴ μίαν ἡμέραν μόνον κρίνειν ἀλλὰ πολλάς, ἐπείσθητε ἄν· Να αναγνωρίσετε τον υποθετικό λόγο και να τον τρέψετε ώστε να δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος.
γ) πεπεισμένος. Να αναγνωρίσετε τη μετοχή και να την αναλύσετε στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
- Ίσως λοιπόν σας φανεί ότι λέγοντας αυτά μιλάω με ανάλογο τρόπο, σαν να αυθαδιάζω για τον οίκτο και τις ικεσίες. Όμως δεν είναι αυτό, άνδρες Αθηναίοι, αλλά περισσότερο το εξής: είμαι όμως πεπεισμένος ότι κανέναν άνθρωπο δεν έχω αδικήσει με τη θέληση μου, ωστόσο δεν μπορώ να σας πείσω γι’ αυτό. Γιατί για λίγο χρόνο συζητήσαμε μεταξύ μας. Επειδή, όπως εγώ νομίζω, αν δεν υπήρχε σε εσάς νόμος, όπως ακριβώς και στους άλλους ανθρώπους σε περίπτωση θανάτου, να μην κρατάει η κρίση μόνο μία μέρα αλλά πολλές, θα είχατε πειστεί. Τώρα όμως δεν είναι εύκολο σε λίγο χρόνο να διαλύσει κανείς μεγάλες συκοφαντίες. Επειδή είμαι πεπεισμένος ότι δεν έχω αδικήσει κανέναν δεν πρόκειται να αδικήσω τον εαυτό μου και να πω εναντίον του ότι αξίζει να πάθω κάτι κακό και ότι θα προτείνω μάλιστα κάποια ποινή για τον εαυτό μου. Να το κάνω επειδή έχω να φοβηθώ τι; Αλήθεια μην πάθω εκείνο που προτείνει ο Μέλητος που δεν ξέρω καλά ούτε αν είναι καλό ή κακό;
- ὑμῖν: ἕ
ταυτὶ: οὑτοσί
τῆς ἀντιβολήσεως: τὴν ἀντιβόλησιν
ἑκὼν: ἑκόντι
ὀλίγον: ὀλίγιστον
πέπεισμαι: πεπεῖσθαι
δείσας: δεισόμενος
πάθω: πείσεσθαι
φημι: φάθι
εἰδέναι: ἴσασι
- α)ὑμῖν: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου από το δοκῶ
ταυτὶ: σύστοιχο αντικείμενο στη μετοχή λέγων
ἀνθρώπων: ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός, γενική διαιρετική από το μηδένα
ἄξιός: κατηγορούμενο στο υποκείμενο ἐγώ μέσω του συνδετικού ρήματος εἰμί
β) Υπόθεση: εἰ ἦν νόμος περὶ θανάτου μὴ μίαν ἡμέραν μόνον κρίνειν ἀλλὰ πολλάς, (εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου)
Απόδοση: ἐπείσθητε ἄν (δυνητική οριστική)
Είδος : Μη πραγματικό
Εἰ εἴη νόμος περὶ θανάτου μὴ μίαν ἡμέραν μόνον κρίνειν, πεισθεῖτε ἄν
γ) Επιρρηματική αιτιολογική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο (ἐγώ) του ρήματος δέω. Ἐπεί πέπεισμαι.
