Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ παρουσιάζουν τον κύκλο μαθημάτων: ΠΛΑΤΩΝΟΣ “ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ”,
με την διδάκτορα κ. ΑΝΝΑ Χ. ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ.
Τίτλος 37ου μαθήματος: “Διοτίμα, η ψυχή του σύμπαντος”,
(Α΄ Μέρος του λόγου της Διοτίμας: “Συμπόσιον”, στ. 201d-203a)
Το μάθημα παραδόθηκε στην Αθήνα, στην αίθουσα ΕΛΛΗΝ.Α.Ι.Σ., στις 6 Φεβρουαρίου 2018.
Εικόνα τίτλων παρουσίασης: “Πορτρέτο της Jadwiga Łuszczewska ως Διοτίμα”
Λάδι σε καμβά, 1855, έργο του Józef Simmler – Lviv National Art Gallery, Λβίβ, Ουκρανία.
Συνοπτική παρουσίαση 37ου μαθήματος
Α΄ Μέρος του λόγου της Διοτίμας: “Συμπόσιον”, στ. 201d-203a.
Ο λόγος της Διοτίμας, εκείνης που τιμά τον Δία, αλλά και τιμάται από αυτόν, είναι ο έκτος λόγος του “Συμποσίου”, ο λόγος της ψυχής του σύμπαντος.
Ο λόγος αυτός είναι ο πυρήνας της επιστρεπτικής δυνάμεως του έρωτος και χωρίζεται σε τέσσερεις διακριτές ενότητες, που στοιχειοθετούν την τετρακτύ της ψυχής:
Α΄ ενότης (201d-204c6): Η φύσις και η δύναμις του δαιμονίου έρωτος.
Β΄ ενότης (204c7-206e3): Το έργον του δαιμονίου έρωτος, που είναι ο “τόκος εν καλώ και κατά το σώμα και κατά την ψυχήν”.
Γ΄ ενότης (206e4-209e4): Ο “έρως αθανασίας”, δηλαδή ο τελικός στόχος του δαιμονίου έρωτος.
Δ΄ ενότης (209e5-212a): Η μύησις της ψυχής στα “τέλεα και εποπτικά”, μέσω των επτά αναβαθμών της ανθρώπινης ψυχής, που μυείται στα ερωτικά από τον δαιμόνιο έρωτα.
Ο λόγος της Διοτίμας είναι η τέταρτη αναδιήγησις του “Συμποσίου”, στον οποίο η ίδια είναι απούσα, αλλά ο λόγος της ζωντανεύει, μέσω της αναδιηγήσεως του δαιμονίου Σωκράτους. Μέσω αυτής της αναδιηγήσεως, ο Σωκράτης επιστρέφει στην πηγή της ζωής, δηλαδή στην Διοτίμα, που είναι η εικόνα της ψυχής του σύμπαντος. Ο λόγος αυτός είναι ο πυρήνας του έργου, εφόσον, όπως μάς λέγει ο Πλάτων στον “Τίμαιο”, είναι ο λόγος της ψυχής που πραγματοποιεί τον “κάλλιστον δεσμόν” μεταξύ του νοητού και του αισθητού κόσμου. Η Διοτίμα είναι μάντισσα επειδή, μέσω της μαντικής τέχνης, μεταβιβάζει τον θείο λόγο στον αισθητό κόσμο. Με αυτήν την έννοια, η Διοτίμα μεσολαβεί έτσι ώστε να συγκροτηθεί μια ψυχική ύλη, πάνω στην οποία θα ανακλασθεί η Ιδέα, προκειμένου να έρθει στην ύλη. Η Διοτίμα ελέγχει τον λόγο του Σωκράτους, σύμφωνα με τον οποίο ο έρως είναι καλός, ενάρετος και σοφός. Εξηγεί ότι, πάντοτε, μεταξύ των δύο άκρων, όπως π.χ. μεταξύ του κάλλους και του αίσχους, μεταξύ της σοφίας και της αμαθείας, υπάρχει πάντοτε μια ενδιάμεση βαθμίδα. Σε αυτό το πλαίσιο, αναδεικνύει την δαιμόνια φύση του έρωτος, ο οποίος, για πρώτη φορά στο “Συμπόσιον”, αποκαλείται “μέγας δαίμων”.
Ο λόγος της Διοτίμας αναδεικνύει ότι η ύπαρξις του δαιμονίου έρωτος είναι απαραίτητη, προκειμένου να συγκροτηθεί το σύμπαν. Με άλλα λόγια, είναι ο δαιμόνιος έρως που θα συγκρατήσει μέσα του το φως της Ιδέας, για να το μεταλαμπαδεύσει στον αισθητό κόσμο και να τον φωτίσει.
Προτείνεται η ανάγνωση δύο άρθρων της καθηγήτριας κας Άννας Χ. Μαρκοπούλου, δημοσιευμένων στον «Παιδαγωγικό Λόγο», με αναφορά στους επτά αναβαθμούς του λόγου της Διοτίμας:
α΄) Οι διαβαθμίσεις της ιδέας του Κάλλους στο πλατωνικό Συμπόσιον και η λειτουργία των θεωρητικών αρετών : https://drive.google.com/file/d/0B5n9…
β΄) Η ψυχή θεωρός και δημιουργός του νοητού Κάλλους στο πλατωνικό Συμπόσιον και η λειτουργία των αρετών της νοερώς ενεργούσης ψυχής: https://drive.google.com/file/d/0B5n9…
Βιογραφικά στοιχεία ομιλήτριας
Η Άννα Μαρκοπούλου σπούδασε στο Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και στο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Paris V της Σορβόννης, όπου το 1994 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ. Δίδαξε Φιλοσοφία της Παιδείας και Παιδαγωγική Θεωρία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στην Ανώτατη Παιδαγωγική Σχολή Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.) στην Αθήνα. Από το 2008 ασχολείται με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, με έμφαση στην πλατωνική και νεοπλατωνική φιλοσοφία.
Δείτε το video στον παρακάτω σύνδεσμο
Μάθημα 37ον: Διοτίμα, η ψυχή του σύμπαντος
