Του Νίκου Τσούλια

      Οι διαπροσωπικές σχέσεις αποτελούν τον κοινό τόπο «συνεύρεσης» και συνδιάρθρωσης του ατομικού εγώ και της κοινωνικότητάς μας τόσο στην ευρεία σύλληψή της όσο και στο μικρό περίγυρό της. Εδώ βλαστάνει η προσωπικότητα κάθε ανθρώπου και καθρεφτίζεται η ανάπτυξη των τόσων και τόσων πτυχών του εαυτού του.

      Δεν είναι ένα ήσσονος σημασίας θέμα, αλλά τουναντίον είναι στοιχείο που διαμορφώνει πολλά βιώματά μας και σημαντικές όψεις όλης της ζωής μας. «Η δημιουργία και ανάπτυξη σχέσεων με άλλους είναι ο θεμέλιος λίθος της κοινωνίας. Η επικοινωνία, μας επιτρέπει να οργανωνόμαστε, να παίρνουμε αποφάσεις από κοινού, να εργαζόμαστε μαζί, να υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλο, να έχουμε κοινά ενδιαφέροντα, να συμμεριζόμαστε με τους άλλους τις χαρές, τις λύπες, τις ανησυχίες μας και τέλος να μεγαλώνουμε και να φροντίζουμε τα παιδιά μας»[i].

     Οι διαπροσωπικές σχέσεις επηρεάζουν όλα τα πεδία αναφοράς του ανθρώπου: το επαγγελματικό, το οικογενειακό, το ερωτικό, το φιλικό και κάθε όψη του ευρύτερου κοινωνικού και προφανώς επηρεάζονται απ’ αυτά τα πεδία. Η σημερινή εποχή, που προκρίνει ένα εμπορευματικού χαρακτήρα αξιακό πεδίο, του ανταγωνισμού, της ιδιώτευσης και του καταναλωτισμού, υπονομεύει ευθέως την καλλιέργεια των σχέσεων αυτών. Εξ αυτού του σκηνικού άλλωστε επηρεάζονται και τροποποιούνται οι εν λόγω σχέσεις και αποκτούν έναν απόλυτα χρησιμοθηρικό προσανατολισμό. Συχνά οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων είναι υποταγμένες σε μια ωφελιμιστική θεώρηση, με αποτέλεσμα να μην είναι αυθεντικές, να χάνουν την αυταξία τους και διαρκώς μετασχηματιζόμενες να γίνονται πηγή αλλοτρίωσης των ανθρώπων αφού επικυριαρχούνται από σκοπιμότητες και από ποταπά κίνητρα.

      Ο άνθρωπος έχει τα ίδια χαρακτηριστικά στοιχεία στις σχέσεις του στα διάφορα πεδία που ζει και λειτουργεί; Άλλοτε ναι και άλλοτε όχι. Υπάρχουν άνθρωποι που στον κλειστό κύκλο της λειτουργίας τους και δη στο οικογενειακό αναπτύσσουν σχέσεις με σκιές και αγκάθια, ενώ στο ευρύτερο περιβάλλον και πιο συγκεκριμένα στο επαγγελματικό περιβάλλον «εκπέμπουν» μια ευχάριστη και ανθρώπινη ακτινοβολία και οι σχέσεις τους με τους άλλους ανθρώπους είναι αρκετά όμορφες. Προφανώς ισχύει και η αντίθετη όψη μιας τέτοιας διχοτομημένης όψης στην ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέσεων, καλή εικόνα προς το μικροπεριβάλλον και κακή προς το ευρύτερο περιβάλλον. Πάντως και στις δύο αυτές περιπτώσεις της διπλοπρόσωπης όψης είναι φανερό ότι η καλλιέργεια των διαπροσωπικών σχέσεων εκ μέρους των ανθρώπων κρύβει σκοπιμότητες ή στην καλύτερη περίπτωση είναι ελλειμματική. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ιανόμορφος στον τομέα αυτό, γιατί καταδεικνύεται ότι δεν έχει κατακτήσει στοιχειώδεις σταθερές της κοινωνικότητάς του και μιας εξευγενισμένης συμπεριφοράς και, το πιο σημαντικό, εμφανίζεται στα ίδια τα μάτια του να μην μπορεί να έχει μια ορθολογική συμπεριφορά και επομένως να νιώθει ανασφάλεια και κάποιου είδους ψυχολογική αστάθεια.

      Οι διαπροσωπικές σχέσεις του ανθρώπου επηρεάζουν πολλαπλά τη ζωή του. Παίζουν σημαντικό ρόλο στην επαγγελματική εξέλιξή του αλλά και στην όποιας μορφής κοινωνική ανέλιξή του. Επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής του και πιο πολύ την ψυχολογία του και τον συναισθηματικό του κόσμο. Αλλά ποια μπορεί να είναι τα αίτια που στομώνουν μια αυθεντική και ανθρώπινη καλλιέργεια των σχέσεών μας; «Πολλές οι αφορμές και οι αιτίες που μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, όπως: αρνητικά κοινωνικά πρότυπα στην οικογένεια, στο σχολείο, στην κοινωνία, αδυναμία των γονέων να ανταποκριθούν στον ουσιαστικό τους ρόλο, έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ γονέων και νέων, γενικότερες οικογενειακές συγκρούσεις, χαλαροί οικογενειακοί δεσμοί, μοναξιά, αδιαφορία, έλλειψη ηθικών αξιών, έντονη καταναλωτική συμπεριφορά, κ.λπ. Η αποξένωση, ο εγωκεντρισμός και το προσωπικό συμφέρον κυριαρχούν στην προσωπική, οικογενειακή, επαγγελματική και κοινωνική μας ζωή με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ελευθερία στην έκφραση, στο συναίσθημα άρα και στις διαπροσωπικές σχέσεις»[ii].

      Η ερμηνεία με αυτό το περιεχόμενο έχει και άλλες πτυχές. «Οι σύγχρονες σχέσεις λόγω των έντονων ρυθμών ζωής και της έλλειψης προσωπικού χρόνου πλήττονται από το φαινόμενο της έλλειψης επικοινωνίας. Μία από τις μεγαλύτερες πηγές άγχους και ανασφάλειας είναι η αδυναμία μας να εκφράσουμε ξεκάθαρα τις σκέψεις μας, τα συναισθήματα και τις ανάγκες μας στο σύντροφό μας… Οι μεγαλύτερες κρίσεις και συγκρούσεις στις σχέσεις δημιουργούνται από την έλλειψη διαλόγου και την ανεπάρκεια κατανόησης του άλλου λόγω λανθασμένης μετάδοσης των προσωπικών μας μηνυμάτων… Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να κάνουν φίλους, να δημιουργήσουν στενότερες σχέσεις με τους άλλους, είτε όταν είναι με τους άλλους μοιάζει σαν να τους χωρίζει »κάτι», να νοιώθουν διαφορετικοί, ξεκομμένοι, μόνοι κι ας φοράνε το προσωπείο «όλα καλά». Συχνά οι ρίζες των δυσκολιών βρίσκονται στον τρόπο που μάθαμε να σχετιζόμαστε με τους άλλους από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας»[iii].

      Ο άνθρωπος που αναπτύσσει εύκολα δημιουργικές και αυθεντικές προσωπικές σχέσεις έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και πίστη στις δυνάμεις του. Γνωρίζει ότι η ευτυχία δεν απορρέει από κάποιου είδους δωρεά αλλά είναι απόρροια μιας αισθητικής αντίληψης και μιας στάσης ζωής. Έχει συνειδητοποιήσει μια απλή αλήθεια ότι η ολοκλήρωσή του περνάει μέσα από τους δρόμους της κοινωνικότητάς του και των διαπροσωπικών σχέσεών του. Έχει κατανοήσει τα βαθύτερα μηνύματα της ζωής και αναπτύσσει μια κουλτούρα καλλιέργειας του δύσκολου ούτως ή άλλως εξανθρωπισμού του. Αγαπάει τον άνθρωπο και χαίρεται τη ζωή του.


[i]http://sciencearchives.wordpress.com

[ii]http://tzavela.gr/

[iii]http://www.lesvosreport.gr

anthologio.wordpress.com

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.