Του Νίκου Τσούλια
Προφανώς και μπορεί εν προκειμένω να τεθεί η ερώτηση / απορία: είναι δυνατόν να μας απασχολεί το τι θα γίνει σε ένα περίπου δισεκατομμύρια χρόνια, όταν μέχρι τότε θα έχουν συμβεί «πράγματα και θαύματα»; Αλλά αν και η ερώτηση έχει νόημα, θεωρώ ότι υπάρχει μια σταθερή απάντηση. Η σκέψη του ανθρώπου, η έρευνα, η επιστήμη έχουν στο μεγάλο μέρος του χρόνου τους στραμμένο στο μέλλον με την όποια εκδοχή του. Εκεί υφαίνουν το μεγάλο νήμα της αφήγησης του ανθρώπου. Εκεί είναι και η ομορφιά ενός σημαντικού μέρους του στοχασμού μας και των ονείρων μας…
Προφανώς η διάσταση του κοσμικού χρόνου έχει εντελώς άλλη κλίμακα απ’ εκείνη του ανθρώπου και τις ιστορίας του. Ουσιαστικά πρόκειται για μια εν τοις πράγμασι εντελώς άλλη άγνωστη εποχή από τη σημερινή μας εικόνα. Εδώ βλέπουμε τις αλλαγές μέσα σε μια κλίμακα ενός και μόνο αιώνα και τρομάζουμε από το εύρος τους και το μέγεθός τους και δύσκολα τις αφομοιώνουμε στη ζωή μας. Πώς μπορούμε να φανταστούμε και να κάνουμε τους όποιους υπολογισμούς μας σε κλίμακα εκατομμυρίων επί εκατομμυρίων χρόνων;
Παρ’ όλα αυτά η σκέψη μας είναι απόλυτα ελεύθερη και χαοτική. Τίποτα δεν μπορεί να τη σταματήσει να «τρέχει» με τη μοναδική δική της ταχύτητα. Σήμερα γνωρίζουμε με σχεδόν νομοτελειακή θεώρηση το ποια είναι η αστρονομική προοπτική του πλανήτη μας. Έτσι, έχουν προσδιοριστεί εκδοχές εξέλιξής του, που συνδέονται και με το τέλος της παρουσίας του. α) Όταν ο ήλιος μετασχηματιστεί από τη σημερινή μορφή του, η Γη θα παύσει να υπάρχει. β) Όταν συγκρουσθεί ο Γαλαξίας μας με το δίδυμό του Γαλαξία εκείνο της Ανδρομέδας, η Γη το πιο πιθανό είναι να επηρεαστεί δραματικά. Αλλά πριν να συμβούν αυτές οι δύο εκδοχές θα έχει γίνει η εκδοχή που αναφέρουμε εδώ.
Η Γη σε ένα δισεκατομμύριο χρόνια θα γίνει ο πιο «φονικός πλανήτης» του ηλιακού μας συστήματος. Το μέλλον της Γης προαπεικονίζεται στο παρελθόν της Αφροδίτης, του πλανήτη με την πιο αφιλόξενη κατάσταση. Αυτή η εξέλιξη προκύπτει από το γεγονός ότι ο Ήλιος αυξάνει τη θερμοκρασία του κατά 10% ανά ένα δισεκατομμύριο χρόνια. Έτσι, θα επεκταθεί η ζώνη εχθρότητας και απόρριψης κάθε μορφή ζωής – που σήμερα αφήνει απέξω τη Γη – προς τη γειτονιά μας. Εξ αυτού του γεγονότος θα αυξηθεί υπερβολικά και η θερμοκρασία στην επιφάνεια του πλανήτης μας, και «τίποτα δεν θα θυμίζει το χθες». Η Γη θα είναι ένας άλλος πλανήτης, που δεν θα έχει καμιά σχέση με το γνωστό «γαλάζιο πλανήτη», τον σφύζοντα από ζωή και από ιστορία.
Η θερμοκρασία θα φτάσει περίπου στους 500 βαθμούς Κελσίου και τα πάντα θα αλλάξουν. Οι ωκεανοί θα εξατμιστούν και η ατμόσφαιρα της Γης θα γεμίσει υδρατμούς. Ταυτόχρονα θα λιώνουν τα μεταλλικά στοιχεία από το φλοιό της Γης και θα εκσφενδονίζονται προς τα επάνω γεμίζοντας ακόμα περισσότερο την ατμόσφαιρα. Η προκύπτουσα ατμοσφαιρική πίεση θα είναι τόσο μεγάλη όπως εκείνη που αναπτύσσεται στις πρέσες που συνθλίβουν τα αποσυρμένα αυτοκίνητα. Μια θεωρητική εμφάνιση ενός ανθρώπου θα σήμαινε – εκτός των άλλων – την ταχεία σύνθλιψή του. Στην ατμόσφαιρα θα βρέχει και θα χιονίζει μεταλλικά στοιχεία (!) και τα βουνά θα είναι σε διαρκή χημική ανταλλαγή με την ατμόσφαιρα. Επιπλέον, το οξείδια των μετάλλων, που θα εξέρχονται από τα ηφαίστεια, θα καλύπτουν όλη τη Γη, θα αντιδρούν με τους υδρατμούς και θα δημιουργούν οξέα που θα πέφτουν κι αυτά σα βροχή!
Αλλά αν αυτή η εικόνα του μέλλοντος είναι μια βεβαιότητα του παρόντος, άλλο τόσο βέβαιη είναι και η εγκατάλειψη της Γης από τον άνθρωπο πολύ πριν συμβεί η εν λόγω δραματική κατάσταση. Ο αποικισμός άλλων φιλόξενων «βράχων» του ηλιακού μας συστήματος μπορεί να θεωρηθεί μια βέβαιη εξέλιξη και έχει ήδη τεθεί στο ερευνητικό πεδίο της αστρονομίας και της επιστήμης. Τα ερωτήματα είναι άλλης μορφής. Θα ταξιδέψουν μαζί με τον άνθρωπο άλλες μορφές ζωής; Πώς θα διαμορφωθούν τα οικοσυστήματα και πώς θα διασφαλίζεται η ροή ενέργειας σ’ αυτά; Θα είναι επαρκής η ηλιακή ενέργεια ή θα πρέπει να δημιουργηθούν ευρείς μηχανισμοί συλλογής της;
Όπως κάθε άνθρωπος διαρκώς ονειρεύεται και σχεδιάζει ακόμα και επί του φαντασιακού και απόλυτα θεωρητικού πεδίου, έτσι και η επιστήμη ονειρεύεται και προγραμματίζει. Επιστήμη είναι η διαρκής και «προκλητική» έρευνα και παραγωγή όλο και πιο νέας γνώσης, σημαίνει «πάρε – δώσε» με το χρόνο και με το άγνωστο, σημαίνει επινόηση του μέλλοντος και κατασκευή της πραγματικότητας. Επιστήμη είναι η πιο αποτελεσματική συλλογική δράση μας, το κύριο πεδίο αναμέτρησης του ανθρώπου με τη φύση και τον εαυτό του!
