Β. Σοφοκλέους Αντιγόνη.
Η .Αντιγόνη. διδάσκεται από τα μέσα Νοεμβρίου (15/11) μέχρι το τέλος του έτους επί δύο ώρες την εβδομάδα.
Περιεχόμενο:
α. Από το πρωτότυπο και τη μετάφραση διδάσκονται οι στίχοι: 1-99, 280-314, 441-507, 631-725, 1064-1090.
β. Από μετάφραση διδάσκονται οι στίχοι: 162-279, 315-331, 376-440, 508-581, 726-780, 781-800, 801-943.
γ. Οι στίχοι 100-161, 332-375, 582-630, 944-987, 988-1063, 1091-1114, 1115-1153, 1154-1353 θα προσεγγίζονται από μετάφραση με ανάγνωση και αποτελούν αντικείμενο διδακτέας και όχι εξεταστέας ύλης.
Σκοποί της διδασκαλίας:
Με τη διδασκαλία της τραγωδίας επιδιώκεται οι μαθητές και οι μαθήτριες:
• Να γνωρίσουν τα κύρια χαρακτηριστικά της σοφόκλειας τραγωδίας και τη συμβολή του τραγικού ποιητή
στην εξέλιξη του είδους
• να αναγνωρίζουν τις συμβάσεις του γραμματειακού είδους, όπως πραγματώνονται στην Αντιγόνη (δομή και μέρη της τραγωδίας, τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά, συντελεστές της παράστασης μιας τραγωδίας κ.λπ.)
• να κατανοήσουν την έννοια του τραγικού και να διακρίνουν την έννοια της ύβρης, της νέμεσης, της τραγικής ειρωνείας και της κάθαρσης
• να αντιληφθούν τους ποικίλους συμβολισμούς του έργου και να προσεγγίσουν με τρόπο βιωματικό βιώσουν τη σύγκρουση Αντιγόνης και Κρέοντα ως έκφραση μιας σειράς θεμελιακών αντινομιών (π.χ. οικογενειακοί δεσμοί – καθήκον προς την πόλη, άγραφοι νόμοι – γραπτοί νόμοι)·
• να κατανοήσουν τη λειτουργία των μονολόγων, των στιχομυθιών και των αγώνων λόγου που υπάρχουν στο κείμενο και απηχούν τη διαπάλη των ιδεών, τη σοφιστική, τα αθηναϊκά δικαστήρια και την Εκκλησία του Δήμου και το γενικότερο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο
• να διακρίνουν επιδράσεις που άσκησε το συγκεκριμένο έργο σε μεταγενέστερους δημιουργούς με την αξιοποίηση κατάλληλων παράλληλων κειμένων (π.χ. ποιημάτων του Γ. Σεφέρη, Γ. Ρίτσου κ.ά.)
• να αξιοποιήσουν τον βασικό προβληματισμό του έργου που αναδεικνύεται από τη στάση των ηρώων απέναντι σε ουσιώδη ζητήματα, ώστε να δώσουν τις δικές τους απαντήσεις και να διαμορφώσουν τη δική τους στάση. Διδακτική προσέγγιση: Κατά τη διδασκαλία της Αντιγόνης, και της Δραματικής Ποίησης γενικότερα, στο Λύκειο:
• προβάλλεται η θεατρική και λογοτεχνική διάσταση του αρχαίου δράματος (Η κατεύθυνση αυτή εξυπηρετείται αφενός από την ανάδειξη των κατά ποιόν μερών σε όλο το φάσμα της διδασκαλίας σε συνδυασμό με τα κατά ποσόν μέρη, αφετέρου από την παρακολούθηση θεατρικών ή κινηματογραφικών αποδόσεων της τραγωδίας)·
• διδάσκεται μία σύντομη και κατατοπιστική εισαγωγή στην αρχή, για να γίνει κατανοητό το πλαίσιο όπου θα ενταχθεί η ανάγνωση των κειμένων (Η εισαγωγή συνιστά υλικό αναφοράς καθ’ όλη τη διάρκεια της διδασκαλίας του έργου)
• αξιοποιείται το «Λεξικό βασικών θεατρικών όρων», που υπάρχει στο τέλος του σχολικού βιβλίου, έντυπο ή ηλεκτρονικό, για την κατανόηση όρων της τραγωδίας·
• συνδυάζονται οι παραδοσιακοί τρόποι διδασκαλίας με την ομαδοσυνεργατική, τη βιωματική και τη διερευνητική/ανακαλυπτική εργασία. (Οι διδακτικές πρακτικές πρέπει να χαρακτηρίζονται από ποικιλία και ευρηματικότητα και να ευνοούν την ανάπτυξη κριτικής σκέψης και έκφρασης. Ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιων πρακτικών αναφέρονται η υιοθέτηση διαφορετικής οπτικής γωνίας, η υποστήριξη ή ανασκευή των απόψεων των τραγικών ηρώων -παιχνίδι ρόλων, αγώνας λόγων-, η επαλήθευση μιας άποψης για το έργο του Σοφοκλή, η διαθεματική προσέγγιση, η θεατρική απόδοση του έργου από τους μαθητές κ.ά.)
• υιοθετούνται καινοτόμες διδακτικές πρακτικές με τη χρήση Τ.Π.Ε. ως μέσων κατάκτησης και μετάδοσης της γνώσης
• προτείνονται η κατασκευή εννοιολογικού χάρτη, το θεατρικό δρώμενο και η βιντεοσκόπησή του, η αξιοποίηση αγγειογραφιών, η εικονογράφηση του δράματος, η χρήση διαδραστικού πίνακα, η ηλεκτρονική συζήτηση, η σύνθεση μικροσεναρίων που υλοποιούνται με Τ.Π.Ε. κ.λπ. του πρωτοτύπου με τον ίδιο τρόπο που προτείνεται και παραπάνω για τον Επιτάφιο.
(Η δομολειτουργική προσέγγιση του κειμένου ακολουθείται σε επιλεγμένα σημεία και σχήματα λόγου μέσω των οποίων αναδεικνύονται υφολογικές επιλογές του ποιητή και όχι σε όλη την έκταση της διδακτέας ύλης από το πρωτότυπο).
Αξιολόγηση:
Πέραν των όσων προβλέπονται στο σχετικό π.δ. για την αξιολόγηση του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών στο Γενικό Λύκειο επισημαίνεται ότι τα συγκεκριμένα έργα προσφέρονται για την εκπόνηση συνθετικών – δημιουργικών εργασιών, ομαδικών και ατομικών, από πλευράς μαθητών/τριών με σκοπό την αξιολόγησή τους, με τη χρήση παράλληλων κειμένων, την αξιοποίηση των ΤΠΕ, με θεατρικά δρώμενα κ.ά.
Η ισχύς αυτής της απόφασης αρχίζει από το σχολικό έτος 2017-2018.
