Του Νίκου Τσούλια
Το παρόν κείμενο είναι συνέχεια του πρώτου μέρους: 10+1 Σημεία ανάλυσης επί των «σαρωτικών αλλαγών στην Παιδεία»
6) Νέο Λύκειο και εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τι προτείνεται εδώ στον πολύπαθο θεσμό του Λυκείου; «Το σύστημα εισαγωγής στα Πανεπιστήμια βασίζεται στις πανελλαδικές εξετάσεις, ένα σύστημα που με τα χρόνια έχει κερδίσει τη συναίνεση της κοινωνίας ως λειτουργικό και μάλλον αδιάβλητο. Το σύστημα αυτό, ωστόσο, έχει εξαντλήσει τις ωφέλιμες δυνατότητές του και παίζει ελάχιστο παιδαγωγικό και εκπαιδευτικό ρόλο, αφού δεν μπορεί να εξασφαλίσει ότι οι μαθητές θα σπουδάσουν το αντικείμενο που τους ενδιαφέρει πραγματικά. Μια από τις πολλές αρνητικές επιπτώσεις του είναι επίσης ότι σταδιακά υπονόμευσε (έως και ακύρωσε) την εκπαιδευτική διαδικασία στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου και σχεδόν όλοι οι υποψήφιοι παρακολουθούν φροντιστηριακά μαθήματα έξω από το σχολείο και μελετούν αποκλειστικά τα μαθήματα που εξετάζονται για την εισαγωγή τους στα ΑΕΙ».
Τα ερωτήματα και οι ενστάσεις είναι αυτονόητα και απλά. α) Γιατί το σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων είναι «μάλλον αδιάβλητο» και όχι αδιάβλητο; Και αν δεν είναι αδιάβλητο, τι κάνει το Υπουργείο προς τούτο – απλώς παρατηρεί και θεωρητικολογεί; Μήπως αυτή η προσέγγισή του εξυπηρετεί την σκοπιμότητά του, για να εμφανιστεί η αμφισβήτηση του συστήματος ως ανάγκη και ως φυσική συνέπεια;
β) Για να υπάρξει σύστημα – που θα εισάγει τους μαθητές μόνο στην πρώτη τους επιλογή – μια λύση υπάρχει, να διενεργούν τη διαδικασία εισαγωγής τα ίδια τα πανεπιστήμια. Υπάρχει τέτοια δυνατότητα σήμερα στη χώρα μας με ένα μαζικό σύστημα πρόσβασης;
γ) Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι ένας υποψήφιος θέλει μόνο την πρώτη του επιλογή; Αν δηλαδή δεν εισάγεται στην Ιατρική, γιατί να μην έχει τη δυνατότητα να σπουδάζει κάτι παρεμφερές επιστημονικά που σε κάθε περίπτωση θα το επιλέγει ο ίδιος; Μπορεί να υπάρξει σύστημα με βάση τη σημερινή πραγματικότητα, στο οποίο ο υποψήφιος ή θα εισάγεται στην πρώτη του επιλογή ή θα μένει εκτός κάθε τομέα σπουδών. Υπάρχει περίπτωση να πάρει τέτοια ευθύνη το Υπουργείο και ο όποιος Υπουργός;
δ) Ποιο είναι το μαγικό ραβδί με το οποίο θα καταργήσει τα φροντιστήρια; Σχεδόν όλοι οι Υπουργοί Παιδείας στη μεταπολίτευση έβαζαν στο στόχαστρό τους το ίδιο πρόβλημα. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; διαρκής επιβεβαίωση, μετεξέλιξη και μάλλον ενίσχυση των φροντιστηρίων. Εδώ για έναν απλό μελετητή της εκπαίδευσης μια ερμηνεία υπάρχει. Οι Υπουργοί δεν έχουν καν κατανοήσει το πώς προκύπτουν τα φροντιστήρια. Και είναι κρίμα, γιατί με αυτό τον τρόπο καταδεικνύουν τη γύμνια της πολιτικής τους και τη ρηχότητα της σκέψης τους. Ωστόσο, είναι αιτιολογημένη η σχετική αναφορά από τον κ. Γαβρόγου, αφού πρόκειται για το μεγαλύτερο δημαγωγό Υπουργό που πέρασε από την εκπαίδευση.
Συνεχίζουμε τη θεώρησή μας στο ίδιο θέμα παραθέτοντας τα επόμενα βήματα. «Προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι να αναβαθμίσει το Λύκειο και να αποκαταστήσει την ενδεδειγμένη λειτουργία του και τον παιδαγωγικό του ρόλο. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εισαγωγικές εξετάσεις όπως ισχύουν αυτή την στιγμή θα καταργηθούν και η εισαγωγή στα ΑΕΙ θα γίνεται με βάση την επίδοση στο Λύκειο. Η εφαρμογή αυτής της μεταρρύθμισης προϋποθέτει ριζικές αλλαγές στα ΑΕΙ, που θα πρέπει να προγραμματιστούν παράλληλα με τις αλλαγές στο Λύκειο».
Ώστε η εισαγωγή των μαθητών θα γίνεται με βάση την επίδοση στο Λύκειο! Και πώς θα προκύπτει αυτή η επίδοση; Όσο δεν αναφέρει τίποτα σχετικό ο Υπουργός θα έπρεπε να μη δίνουμε καμιά σημασία. Γιατί από τη στιγμή που έγινε Υπουργός σχεδόν κάθε εβδομάδα «καταργεί τις Πανελλαδικές εξετάσεις». Αλλά είναι τόσο καθοριστικό για τους μαθητές και για το εκπαιδευτικό μας σύστημα και για την κοινωνία το όλο ζήτημα που δεν μπορούμε να σιωπούμε στη συνεχιζόμενη δημαγωγία του κ. Γαβρόγλου.
Το πρώτο – και ίσως το κύριο – που θέλω να σημειώσω είναι ότι οι μαθητές μας να μην ακούνε «τα ψεύτικα, τα λόγια, τα μεγάλα» και να διαβάζουν όσο πιο έντονα και πιο συστηματικά μπορούν, γιατί οι Πανελλαδικές δεν μπορούν να καταργηθούν από κανέναν Υπουργό. Το μόνο που μπορεί να γίνει είναι να μεταφερθούν στο Απολυτήριο του Λυκείου, στο Εθνικό Απολυτήριο. Ακόμα και σε μια «συζήτηση για τη συζήτηση», δεν υπάρχει ποτέ περίπτωση κανένας καθηγητής και καμιά καθηγήτρια και κανένας Σύλλογος Διδασκόντων και σε κανένα δημόσιο τουλάχιστον λύκειο να πάρει την ευθύνη της εισαγωγής των μαθητών στο Πανεπιστήμιο με βάση τη δική του βαθμολογία ή τις δικές του ενδοσχολικές εξετάσεις.
7) «Το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων σχεδιάζει μια σειρά από μεταρρυθμίσεις τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στόχος είναι να εξορθολογιστεί το παρόν σύστημα, ώστε να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητά του. Στο επίκεντρο της προσπάθειας βρίσκεται η διασφάλιση της παιδαγωγικής αυτονομίας της σχολικής μονάδας, η απαλλαγή της από το βάρος της γραφειοκρατίας και η αυτοξιολόγηση του έργου της σχολικής μονάδας – επιλογές που βρίσκονται στο πνεύμα των προσεγγίσεων του ΟΟΣΑ…».
Εδώ εμφανίζεται ο εξορθολογισμός, η αποτελεσματικότητα και η αξιολόγηση, όπως τα προσδιορίζει ο Ο.Ο.Σ.Α. και η αγορά. Δεν χρειάζεται καμιά σχετική αναφορά. Σίγουρα θα γελάει ο πάλαι ποτέ «Συνασπισμός» και ο προκυβερνητικός ΣΥ.ΡΙΖ.Α. με το σημερινό ευαγγέλιο του μνημονιακού ΣΥ.ΡΙΖ.Α., την εργαλειοθήκη του βασικού θεσμού του μεγάλου ιδεολογικού και ταξικού αντίπαλου, του διεθνούς κεφαλαίου και του καπιταλισμού! Άλλωστε έχει αλλάξει και η άποψη του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. τώρα ως προς το ποιος είναι ο ταξικός εχθρός και θα την ξανααλλάξει όταν βρεθεί στην αντιπολίτευση…
8) «Συνένωση των ειδικοτήτων / τομέων των εκπαιδευτικών». Και εδώ δεν αναφέρεται τίποτα το συγκεκριμένο. Αοριστολογία και γενικολογία και κυρίως καλά λόγια για την πολιτική που θα κάνουν. Δηλαδή καθρεφτίζονται στο κάτοπτρο της αυταρέσκειας και της δημαγωγίας και βλέπουν είδωλα πιο όμορφα από τα αντικείμενα! Εδώ υπάρχει και το πρόβλημα των εκλογικών διαδικασιών των Συνεδρίων των δύο εκπαιδευτικών Ομοσπονδιών με την αυτονόητη σκοπιμότητα, για να μη «θιγεί» περαιτέρω η ούτως ή άλλως καταρρέουσα συνδικαλιστική παράταξη του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.
9) «Αναβάθμιση της ειδικής αγωγής με τη θέσπιση εσωτερικών κανονιστικών διαδικασιών για τα σχολεία Ειδικής Αγωγής, τα Τμήματα Ενσωμάτωσης, την Επιτροπή Διαγνωστικής Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης και Υποστήριξης, τη Διαφορική Διάγνωση, τα Κέντρα Αξιολόγησης και Υποστήριξης για Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες κλπ., καθώς και για τα καθήκοντα των εκπαιδευτικών και άλλων εξειδικευμένων στελεχών που εργάζονται σε δομές ειδικής αγωγής και για τα καθήκοντα των σχολικών συμβούλων, με την προοπτική να επαναπροσδιοριστεί ο ρόλος των δύο (2) καθηγητών (ενός γενικού και ενός ειδικού) στην τάξη και να αναπτυχθούν συνεργατικές πρακτικές. Διεπιστημονική προσέγγιση της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης σε συνεργατικό πλαίσιο…».
Όλα αυτά τα σπουδαία και τα όμορφα θα πραγματοποιήσει το Υπουργείο μας. Φυσικά και δεν έχει καμιά σημασία και αξία η εν τοις πράγμασι ασκούμενη πολιτική του που αποδομεί τον όλο θεσμό της Ειδικής Αγωγής και εκτός αυτού δεν ανταποκρίνεται ούτε στις στοιχειώδεις ανάγκες της λειτουργίας της. Τι να πρωτο- αναφερθεί εδώ που ρημάζονται όλα: αναλογίες μαθητών προς εκπαιδευτικούς, διαμόρφωση τμημάτων, επιστημονικά προσόντα, ειδικότητες εκπαιδευτικών, επιδόματα, κοινωνικές πολιτικές;
10) Επαγγελματική Εκπαίδευση και Εκπαίδευση Ενηλίκων. «Η επαγγελματική εκπαίδευση και η εκπαίδευση ενηλίκων αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του εκπαιδευτικού συστήματος και διαδραματίζουν διττό ρόλο: Αφενός, ενισχύουν την ικανότητα και επιτρέπουν στους νέους αποφοίτους και ενήλικες να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις που εμφανίζονται στην αγορά εργασίας. Από την άλλη πλευρά, μετριάζουν τις κοινωνικές ανισότητες και εξισορροπούν τη μαθησιακή διαδικασία. Όπως ορίζεται στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Επαγγελματική Εκπαίδευση, το υπάρχον σύστημα πρέπει και θα βελτιωθεί σε όλα τα επίπεδα. Οι ειδικές διατάξεις και τα άμεσα μέτρα περιλαμβάνουν: Καθιέρωση ενός νέου συστήματος για την επαγγελματική εκπαίδευση. Η εθνική και τεχνική επιτροπή που προβλέπεται στο πρόγραμμα-πλαίσιο θα τεθεί σε εφαρμογή το 2017… Εισαγωγή νέων προγραμμάτων σπουδών και οδηγών σπουδών στο ΕΠΑΛ / IEK το 2017. Καθορισμός κανόνων για την ενίσχυση της κινητικότητας των πτυχιούχων ΕΠΑΛ / ΙΕΚ και διευκόλυνση της πρόσβασης στα ΑΕΙ».
Εδώ, έστω και σημειολογικά, αποκαλύπτεται η βασική γραμμή του Υπουργείου. Αποκαλύπτεται η μετακόμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης από τη λυκειακή βαθμίδα στον αδιαβάθμητο θεσμό της κατάρτισης. Γι’ αυτό και συνεξετάζεται η επαγγελματική εκπαίδευση με την εκπαίδευση ενηλίκων και γίνεται ταυτόχρονη αναφορά σε ΕΠΑΛ και ΙΕΚ, σαν να είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Συμπερασματικά, μέχρι τη λαοσωτήρια συγκυβέρνηση ΣΥ.ΡΙΖ.Α. – ΑΝ.ΕΛ. είχαμε την μνημονιακή πολιτική επί των εξωτερικών και δομικών στοιχείων της εκπαίδευσης. Τώρα αυτή αλλά και πιο σκληρή πολιτική χτυπάει τον πυρήνα της εκπαίδευσης. Εισέρχεται στο περιεχόμενο του σχολείου, στη λειτουργία της αίθουσας διδασκαλίας, στο παιδαγωγικό και μορφωτικό έργο του εκπαιδευτικού. Αν εφαρμοστούν όλα αυτά, τίποτα δεν θα θυμίζει το χθες. Θα εισαγάγουν ένα εφιαλτικό αύριο φτιαγμένο με υλικά μνημονίων. Θα τιτλοφορείται δε ως «μεταρρύθμιση»!
10+1) Και ενώ έχουμε σαρωτικές αλλά βαθιά συντηρητικές αλλαγές, το οργανωμένο εκπαιδευτικό κίνημα είναι κάπου αλλού – όχι πάντως στην Ελλάδα του 2015 – 2017. Είναι απόλυτα προφανές ότι στις συνειδήσεις των εκπαιδευτικών αλλά και στην ιστορία της εκπαίδευσης δεν θα καταγραφεί μόνο η αντικπαιδευτική πολιτική του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. αλλά και η ένοχη σιωπή και αδράνεια του Δ.Σ. της αριστερής / δεξιάς ΟΛΜΕ!
Και οι εκπαιδευτικοί προσπαθούν να περισώσουν την παρέμβαση του κλάδου τους για όλα αυτά με την προσωπική γνώμη τους κατά μόνας μέσα από τις ιστοσελίδες και από τις προσωπικές τους συζητήσεις! Γιατί όλα τα πεδία της συλλογικής αναφοράς τους του πάλαι ποτέ κραταιού εκπαιδευτικού κινήματος έχουν ακυρωθεί από την ίδια την ηγεσία του…
Και για να παραφράσω τον Χαρίλαο Φλωράκη, «οι ζευγάδες θα φύγουν και όχι μόνο δεν θα αφήσουν ούτε έναν κόκκο σπόρου για δείγμα», αλλά και θα ερημώσουν τα χωράφια και θα χρειαστούν χρόνοι και καιροί για το ξελόγγιασμα και το ξεχέρσωμά τους.
Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν ξέρει τι γίνεται σήμερα και, πολύ περισσότερο, ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν τον αφορούν και μπορεί να παρατηρεί όλα αυτά που γίνονται στην πεδιάδα από το μακρινό λόφο;
