Οι δύο είσοδοι της Βασίλισσας (Άτοσσας) εισάγουν το Πρώτο και το Δεύτερο Επεισόδιο των Περσών αντιστοίχως. Κατά τη συνήθη πρακτική του Αισχύλου — πρακτική με ιδιαίτερη εφαρμογή στους Πέρσες — οι δύο αυτές σκηνές χαρακτηρίζονται από συμμετρία και παραπληρωματικότητα: η μία αποτελεί ουσιαστικά αντεστραμμένο είδωλο της άλλης.
Η πρώτη είσοδος της Βασίλισσας ακολουθεί την Πάροδο-Πρόλογο του Χορού, κατά την οποία οι γέροντες Πέρσες με το τραγούδι και τον χορό τους δημιούργησαν δυσοίωνη ατμόσφαιρα αδημονίας για την επιστροφή του στρατού. Η δεύτερη είσοδος ακολουθεί τη ρήση του Αγγέλου, κατά την οποία τα κακά προαισθήματα επαληθεύτηκαν με τον πιο σκληρό και βίαιο τρόπο. Ακολουθεί επίσης το μακρό μοιρολόι του Χορού για το θερισμένο στάχυ των Περσών (το οποίο αφ’ εαυτού προαναγγέλλει τον Κομμό).
Και στις δύο εισόδους επικρατεί ζοφερή, απειλητική ατμόσφαιρα, η οποία επιτείνεται από τις αναφορές στις πρακτικές της λατρείας χθονίων θεοτήτων και στη μαγεία: στην πρώτη περίπτωση, το προφητικό όνειρο της Βασίλισσας προοιωνίζεται το κακό· στη δεύτερη, η ανάκληση του νεκρού Δαρείου, αν και έχει σκοπό τον εξιλασμό του Αλάστορος, οδηγεί στην αποκάλυψη των νέων συμφορών που έπονται. Στην πρώτη περίπτωση, το διακύβευμα είναι κυρίως η μοίρα της αυτοκρατορίας, όπως αυτή προσωποποιείται από τον δεσπότη της, το ὄμμα δόμων· στη δεύτερη, η Βασίλισσα στρέφει την προσοχή της αποκλειστικά στην ανθρώπινη μοίρα του παιδιού της, σχεδόν αγνοώντας την εκατόμβη της περσικής στρατιάς και ασχολούμενη ελάχιστα με την πολιτική διάσταση της συμφοράς.
Η παρουσία της Βασίλισσας και στις δύο σκηνές υπογραμμίζει το κένανδρον του άστεως των Περσών (βασικό μοτίβο της τραγωδίας είναι άδειασμα της Ασίας από τους άνδρες), αλλά και το κενό εξουσίας που οδήγησε στην πανωλεθρία αυτή. Και στις δύο περιπτώσεις η Βασίλισσα είναι κάτι που δεν υπήρξε ο γιος της ποτέ, ηγέτης. Η διερμήνευση του ονείρου είναι πράξη πολιτική και πρακτική, εφόσον θα οδηγήσει σε λήψη μέτρων προς αποφυγή της συμφοράς που το όνειρο προαναγγέλλει. Και απευθυνόμενη προς τα γηραλέα πιστώματα του Χορού πράττει κάτι που επίσης ο Ξέρξης παρέλειψε μέσα στον καταστροφικό του αυθορμητισμό: απευθύνεται σε συνετούς και σώφρονες συμβούλους. Επίσης πρακτική στόχευση έχει η ανάκληση του νεκρού Δαρείου: είναι πράξη εξιλασμού των χθονίων θεών — ένας από αυτούς είναι πια κατά κάποιο τρόπο και ο Δαρείος — με σκοπό πάλι την αποτροπή περαιτέρω συμφορών, αν και αυτή τη φορά προτεραιότητα της Βασίλισσας είναι πια ο γιος της. Όσο περισσότερο δεσπόζει η μορφή της Βασίλισσας, τόσο περισσότερο χλομιάζει ο Ξέρξης ως παντοκράτωρ βασιλεύς.
Ολόκληρο το άρθρο στη σελίδα antonispetrides.wordpress.com
