Του Νίκου Τσούλια
Είναι εκφραστής της ηγεμονικής δύναμης του καπιταλισμού αλλά και θεσμικός πολιτικός παράγοντας της σύγχρονης δύναμης του ιμπεριαλισμού. Αλλά δεν παύει να αποτελεί και μια διαφορετική νότα στο πολιτικό σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών, έναν ξεχωριστό συμβολισμό στο διεθνές πολιτικό σκηνικό της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, μια ζωντανή ελπίδα για «ανοιχτές κοινωνίες».
Χωρίς να παραβλέπουμε τον επεκτατισμό της εξωτερικής πολιτικής της μοναδικής πλέον υπερδύναμης αλλά και βιώνοντας ούτως ή άλλως πολλαπλές αντιφάσεις στη ζωή μας η εκλογή του Ομπάμα στις Η.Π.Α. ήταν θετικό γεγονός. Προφανώς δεν θα άλλαζε – όπως και δεν άλλαξε – η πάγια εξωτερική πολιτική αυτής της χώρας, αλλά αυτό δεν σήμαινε ότι δεν είχε μια θετική σημειολογία στο πώς έβλεπε μια σύγχρονη κοινωνία, μακριά από ρατσισμούς και ξενοφοβίες.
Προσωπικά είχα χαρεί ιδιαίτερα για την εκλογή του Ομπάμα και τηρουμένων των συνθηκών της πολλαπλά θεσμοθετημένης άσκησης της πολιτικής στις Η.Π.Α. η όλη του προεδρική παρουσία ήταν θετική. Προφανώς δεν άλλαξε το πρόσωπο της υπερδύναμης σε σχέση με τους πολέμους που εξάγει και διεξάγει ούτε και με την οικονομική πολιτική του διεθνούς χρηματιστηριακού κεφαλαίου – και δεν θα αλλάξει με καμιά εκλογή Προέδρου, αφού αυτά τα ζητήματα σχετίζονται με το συσχετισμό δυνάμεων τόσο στη διεθνή σκηνή όσο και στο ιδεολογικό και στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Μπορούμε να αποχαιρετήσουμε το τέλος της προεδρίας Ομπάμα και να σημειώσουμε ότι ήταν θετικό γεγονός η επίσκεψή του στην Ελλάδα. Η χώρα μας βρέθηκε στο επίκεντρο της διεθνούς ειδησεογραφίας και του παγκόσμιου ενδιαφέροντος και η δύναμη των εικόνων «ανέδειξε» τα προβλήματα αλλά και τις θέσεις και τις επιλογές της χώρας μας. Θα μπορούσε άλλωστε ποτέ μια ελληνική κυβέρνηση να καλεί στη χώρα μας έναν ηγέτη αυτής της δυναμικής και να μην θεωρεί ότι έχει θετικό περιεχόμενο για τα συμφέροντα της χώρας μας;
Προφανώς και οι πορείες και οι διαδηλώσεις είχαν νόημα και αξία και καταδεικνύουν τον προσανατολισμό των κοινωνικών κινημάτων με τρόπο απόλυτο. Αλλά θα ήταν καλύτερα για τη χώρα μας να μην έλθει στην Ελλάδα ο Ομπάμα; Θα είχε μεγαλύτερο αντιιμπεριαλιστικό προσανατολισμό η χώρα μας, αν δεν τον καλούσαμε γι’ αυτή την επίσκεψη; Μπορεί να θεωρηθεί ότι ήταν λάθος της κυβέρνησης του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.; Κατά τη γνώμη μου, ποτέ! Το μόνο ψεγάδι που βρίσκω ήταν ότι στην άφιξή του τον υποδέχτηκε ο Π. Καμμένος – συμβολισμός εκτρωματικός, αν σκεφτούμε τις δηλώσεις του για την εκλογή του Τραμπ αλλά και όλη την πολιτική του υποκουλτούρα ενός δημαγωγικού εθνικισμού και πολύ φτηνού λαϊκισμού.
Σήμερα διακυβεύονται σοβαρά ζητήματα γεωστρατηγικής στην περιοχή μας. Το ποιες συμμαχίες και ποιες διακρατικές σχέσεις αναπτύσσει η χώρα μας είναι μείζον εθνικό και ιστορικό ζήτημα, που δεν αφήνει περιθώρια για αριστερίστικες ιδεολογικές αφέλειες ούτε και για αυτοσχεδιασμούς, όπως έγινε με την πρώτη κυβέρνηση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στην υπόθεση της δραχμής και της αναζήτησης δανείων στην Ρωσία, στην Κίνα και στη Λατινική Αμερική… Στην ιστορία του τόπου μας πάντα έπαιζαν σημαντικό και μάλλον καθοριστικό ρόλο οι εκάστοτε αποφάσεις των κυβερνήσεών μας στο ζήτημα «με ποιους θα πάμε και ποιους θα αφήσουμε».
Μπορεί να έχουμε μια ιδανική πολιτική και ιδεολογική κοσμοθεωρία είτε προσωπική είτε κομματική, αλλά αυτό δεν μπορεί να συνιστά μοναδικό εργαλείο αντίληψης και πρακτικής για την πορεία της χώρας σε μια δήθεν ιδανική ή ρομαντική αντίληψη των πραγμάτων. Μπορεί να ζούμε με αντιφάσεις, αλλά είναι δυνατόν να μη συμβαίνει αυτό σε έναν κόσμο γεμάτο με αντινομίες και προκλήσεις, με ανατροπές και ριζικές αναθεωρήσεις;
Υπάρχει και κάτι άλλο. Το γεγονός ότι ο Ομπάμα έκανε αρκετές φορές αναφορά για μείωση του ελληνικού χρέους δεν έχει θετικό αντίκτυπο ανεξάρτητα από το όποιο απτό αποτέλεσμα; Και επίσης το γεγονός ότι ο έλληνας πρωθυπουργός τον ευχαριστούσε κάθε φορά γι’ αυτές τις δηλώσεις του δεν ήταν μια απόλυτα θετική πολιτική κίνηση; Γιατί δυστυχώς μέσα στον περίκλειστο και δήθεν αυθεντικό κομματικό μας πατριωτισμό χάνουμε τον ορθολογισμό – και η σκέψη μας μετασχηματίζεται σε μια καρικατούρα συλλογισμού ασυναρτησιών! Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός που έγινε με την κρίση των Ιμίων, όταν ο τότε πρωθυπουργός ευχαρίστησε τον τότε πρόεδρο των Η.Π.Α. για το ρόλο της χώρας του στην αποφυγή πολεμικής σύγκρουσης με την Τουρκία και με αφορμή αυτό το «ευχαριστώ» έπεσαν πάνω στον πρωθυπουργό να τον λεηλατήσουν κάθε λογής δημαγωγοί από ιδεολόγους αντιιμπεριαλιστές μέχρι ακραίους εθνικιστές και ακροδεξιούς λαϊκιστές.
Αποχαιρετισμός λοιπόν στον Ομπάμα, γιατί ανεξάρτητα με την όποια δεδομένη άσκηση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας του εξέπεμπε μια πολιτική αντίληψη «ανοιχτής κοινωνίας» και σεβασμού της διαφορετικότητας μακριά από φοβικά σύνδρομα.
