Η φιλολογική επιστήμη ονομάζει την ιστορική διαδικασία με την οποία τα αρχαία κείμενα έφτασαν από το χειρόγραφο του ποιητή στα δικά μας χέρια παράδοση των κειμένων.
Πρόκειται για διαδικασία περίπλοκη και μακραίωνη, που εμπλέκει πολλούς ανθρώπινους, πάνω από όλα, παράγοντες: τους ιδίους τους ποιητές και τα μέλη της οικογένειάς τους (βλ. παρακάτω, σημείο α), τους ηθοποιούς-σταρ του 4ου αιώνα π.Χ. και της μετακλασικής περιόδου (βλ. σημείο β), κρατικούς αξιωματούχους, βασιλείς και αυτοκράτορες (βλ. σημεία γ και δ), γραμματικούς και διδασκάλους (σημεία δ και ε), το εκκλησιαστικό και μοναχικό κατεστημένο της βυζαντινής εποχής (καθώς τα μοναστήρια είναι από μια χρονική στιγμή και έπειτα τα σημαντικότερα πνευματικά κέντρα στα οποία φυλάσσονται και αναπαράγονται χειρόγραφα) και φυσικά, πάνω από όλα, τους ιδίους τους γραφείς. Η πολιτική εξουσία, η εκπαίδευση, οι εκάστοτε συρμοί και τα προσωπικά γούστα των παραγγελιοδόχων είναι οι βασικότεροι παράγοντες που καθορίζουν ποια έργα θα αντιγραφούν. Οι γραφείς, όμως, εγγράμματοι ή ημιεγγράμματοι, κοσμικοί ή κληρικοί, είναι εκείνοι οι οποίοι, με τη μεγαλύτερη ή μικρότερη προσοχή που επιδεικνύουν κατά την πράξη της αντιγραφής, με τα περισσότερα ή λιγότερα λάθη ή σκόπιμες παρεμβάσεις τους στα κείμενα, καθορίζουν την ποιότητα της παράδοσης.
Πέραν του ανθρώπινου παράγοντα, η παράδοση των κειμένων επηρεάστηκε και από σειρά ιστορικών συγκυριών, όπως: η μεταβαλλόμενη ισορροπία δυνάμεων στον ελληνικό κόσμο και γενικότερα οι γεωπολιτικές αλλαγές που επέρχονται σ᾽ αυτόν ανά τους αιώνες· η ανάπτυξη κέντρων γνώσης σε συγκεκριμένες πόλεις υπό συγκεκριμένα καθεστώτα και συνθήκες κάθε φορά (ιδιαίτερα στην Αλεξάνδρεια, την Πέργαμο, την Αντιόχεια, αργότερα την Κωνσταντινούπολη, τη Νίκαια, τη Θεσσαλονίκη, τη Βενετία, τη Φλωρεντία κ.λπ.)· οι διάφορες φυσικές και άλλες καταστροφές που κατατρύχουν τις βιβλιοθήκες (όπως η πυρπόληση της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, η οποία πιθανολογείται βάσιμα ότι επέφερε την απώλεια πάμπολλων αρχαίων έργων)· η αλλαγή της τεχνολογίας της γραφής και του βιβλίου (σημεία στ, ζ και η πιο κάτω) κ.ά.
Η συνέχεια στη σελίδα antonispetrides.wordpress.com
