Μορφωτικές πρωτοβουλίες παντού…

Του Νίκου Τσούλια

      Η σημερινή κρίση δεν μπορεί να στάζει μόνο θλίψη και μελαγχολία – έχει και σκιρτήματα αισιοδοξίας και θετικών προοπτικών. Δεν είναι μόνο το μαύρο σκηνικό των εκτεταμένων οικονομικών περιορισμών – έχει και αχτίνες φωτός αγώνα και δημιουργικότητας. Κάθε αντίθετη θεώρηση δεν είναι απλά και μόνο αντι-ιστορική αλλά διαμορφώνει και μια αντίληψη παραίτησης από τη συγκρότηση του δικού μας μέλλοντος.

      Και οφείλουν οι άνθρωποι των κοινωνικών κινημάτων, του διανοούμενων και των αγωνιστών της ζωής να ανοίξουν δρόμους υπέρβασης των δυσκολιών. Αν ο κόσμος του Πνεύματος και των Γραμμάτων δεν αναδείξει τον πρωτοποριακό τους ρόλο στους μαύρους καιρούς μας, τότε για ποιο λόγο υπάρχει;

      Η έρευνα δεν επωάζεται μόνο στα ερωτήματα της επιστήμης και της φιλοσοφίας και στις ανησυχίες της τέχνης και της λογοτεχνίας – είναι και μια κοινωνική δραστηριότητα και μια συλλογική δράση. Καλλιεργείται και προάγεται από τις καινοτομίες στον τρόπο ζωής και από τις πρωτοβουλίες που αναδεικνύουν την αλληλεγγύη και τους δεσμούς μεταξύ των ανθρώπων. Ένα απλό παράδειγμα νομίζω ότι είναι πειστικό. Με την εμφάνιση της κρίσης αναπτύχθηκαν σ’ όλη τη χώρα Κοινωνικά Φροντιστήρια με πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών και την οργανωτική στήριξη κυρίως των Δήμων και άλλων δημόσιων φορέων και βοήθησαν και βοηθούν την προσπάθεια δεκάδων χιλιάδων μαθητών και μάλιστα από τα πιο φτωχά κοινωνικά στρώματα.

      «Θα μας λύσει το οικονομικό πρόβλημα το βιβλίο. Θα σωθούμε αν διαβάζουμε»; Είναι αμείλικτα και απολύτως εύλογα ερωτήματα. Η απάντησή μου είναι θετική. Και δεν αναφέρομαι μόνο στο προηγούμενο παράδειγμα των Κοινωνικών Φροντιστηρίων, όπου η επίδραση του βιβλίου και του εκπαιδευτικού είναι προφανής, έστω και αν δεν έχει άμεσο αντίκτυπο και η προβολή του είναι στο μέλλον. Ας δούμε όμως και άλλες ανάλογες πρωτοβουλίες που βοηθούν ψυχικά και πνευματικά αλλά και συνεργούν στη διαμόρφωση ενός άλλου «σχήματος πολίτη», πιο ορθολογικού και πιο ενεργού κοινωνικά, που θα δώσει καινούργιο περιεχόμενο στην πολιτική και μια άλλη δυναμική στη σημερινή ελλειμματική λόγω συγκυβέρνησης με τους δανειστές δημοκρατία μας. Γιατί αράζοντας για δεκαετίες και δεκαετίες στον καναπέ που ήμασταν πριν την κρίση και μετακινούμενοι στον έωλο ξεσηκωμό της οργής και του θυμού, της βίας και των προπηλακισμών των περίφημων συγκεντρώσεων των πλατειών – δηλαδή από τη μια άκρη στην άλλη – δεν είδαμε την ουσιαστική συμμετοχή μας στα κοινωνικά κινήματα και στο συνδικαλισμό.

      Πρώτη πρωτοβουλία. Κάθε χρόνο στο τέλος της σχολικής χρονιάς τα περισσότερα βιβλία πάνε χαμένα. Αντ’ αυτού μπορούν οι Σύλλογοι Διδασκόντων και οι Μαθητικές Κοινότητες να τα συγκεντρώνουν και να τα διανέμουν σε πολίτες είτε έξω από τα σχολεία είτε σε κεντρικές πλατείες και τα βιβλία αυτά μπορούν να διαβαστούν και να ενισχύσουν τη μορφωτική αποσκευή των ανθρώπων, που δεν έχουν σκεφτεί να κάνουν μια κίνηση ανάγνωσης. Δεύτερη πρωτοβουλία. Μπορούν οι Σύλλογοι Διδασκόντων δασκάλων και καθηγητών, οι Διδασκαλικοί Σύλλογοι και οι ΕΛΜΕ με το εκπαιδευτικό τους δίκτυο σ’ όλη τη χώρα να οργανώνουν διαλέξεις και εκδηλώσεις μορφωτικού και πολιτισμικού περιεχομένου στα σχολεία τις απογευματινές και τις βραδινές ώρες για την ποίηση, τη λογοτεχνία, την ιστορία, την αγωγή, τη βιοηθική, τη σεξουαλική αγωγή των παιδιών και των νέων, τον αλκοολισμό κλπ κλπ.

    Ας φανταστούμε τις σκηνές αυτές να ανθοφορούν σ’ όλη την Ελλάδα και να στοχαστούμε επί των συμβολισμών που δημιουργούν. Να βλέπουμε ανθρώπους να ψάχνουν για το «μεδούλι των καιρών» και να αναζητούν την «ψίχα κάθε στιγμής» μέσα από την πνευματική καλλιέργεια και την αναζήτηση. Να προωθούμε τη συμμετοχή στα κοινά με την προαγωγή πολιτών με ορθολογισμό και μορφωτικά προσόντα, με δυνατότητες και απαιτήσεις, γιατί μόνο έτσι θα διαμορφωθούν τα κόμματα ως θεσμοί παραγωγής πολιτικής και το πολιτικό μας σύστημα δεν θα συγκροτείται από «αδειανά πουκάμισα» και από τυχάρπαστους, όπως συμβαίνει κατά κόρο σήμερα, αλλά από πολίτες με άποψη και με αγωνιστική διάθεση.

      Και τι γίνεται με τα καυτά οικονομικά προβλήματα των πολιτών, με τα χρέη τους και κυρίως με τη ανεργία; Θα ρωτήσει κάποιος. Σαφώς και το διάβασμα και οι διαλέξεις δεν θα τα λύσουν, όπως δεν θα τα λύσει προφανώς και η τηλεοπτική παθητικότητα και το κλείσιμο στο σπίτι. Αλλά αυτή η κινητικότητα εκφράζει την ψυχική και τη συλλογική διάθεσή μας να αλλάξουμε, να αλληλοστηριχτούμε πνευματικά και να καλλιεργήσουμε μια άλλη κουλτούρα δημιουργικότητας και κοινωνικής συνοχής. Είναι καιρός να σπείρουμε!

      Μια τέτοια πνευματική άνοιξη δημιουργεί άλλο σκηνικό για τη χειμαζόμενη κοινωνία μας και αναζητεί μια πολιτιστική άνοιξη ανάλογη της δεκαετίας του 1960. Διαμορφώνει μια συλλογική βούληση για να αλλάξουμε τη ζωή μας, να απορρίψουμε την ιδιώτευση και το cocooning, να εγκαταλείψουμε την παθητικότητα και την αναμονή σωτήρων. Μπορεί να θεωρούνται μικρά βήματα, αλλά όταν τα βήματα αυτά γίνονται από πολλούς πολίτες σ’ όλη την Ελλάδα, είναι άλματα προς το μέλλον, το δικό μας μέλλον.

anthologio.wordpress.com

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.