Γράφουν οι: Ιωάννης Γιαννακόπουλος, Τελειόφοιτος ΣΕΦΑΑ και
Δρ. Πολύβιος Πρόδρομος, Φιλόλογος
Θυμάμαι χαρακτηριστικά ένα λασπωμένο απόγευμα του Δεκεμβρίου να μου λέει ο προπονητής μου με έντονο ύφος: ‘’φτάσε στα όρια σου και δεν θα χάσεις…’’ Αξίζει τελικά ένας αθλητής να φτάσει στα όρια του και να ακολουθήσει το δρόμο του πρωταθλητισμού πόσο μάλλον όταν αυτός ο δρόμος αρχίζει από τα εφηβικά αλλά ακόμη και από τα παιδικά χρόνια;
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Η αξία του αθλητισμού είναι αδιαμφισβήτητη αφού όχι μόνο εξασκεί το σώμα και ο αθλούμενος γίνεται εύρωστος, αλλά παράλληλα τον οπλίζει με αγωνιστικότητα και αυτοκυριαρχία βοηθώντας τον με τον τρόπο αυτό να αναπτύξει ικανότητες, που θα τον βοηθήσουν και στον αγώνα της ζωής προκειμένου να μπορεί να θέτει υψηλότερους στόχους και να τους υπερασπίζεται με υπομονή και επιμονή, μη εγκαταλείποντας την προσπάθεια. Αξιοσημείωτη επίσης είναι η προσφορά του αθλητισμού ως άσκηση στη μείωση του άγχους και του στρες, όπως έχει καταλήξει με έρευνα του ο McAuley το 1994. Επιπρόσθετα εθίζει το άτομο στον έντιμο αγώνα, στο σεβασμό ακόμα και στο διαφορετικό, ενώ το μαθαίνει να πειθαρχεί σε κανόνες, βοηθώντας το στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας, κοσμημένης με αρετές πνευματικές, κοινωνικές και ηθικές. Η εικόνα αυτού του υγιούς αθλητή, λειτουργεί θετικά για τους νέους αφού υπηρετεί τον υγιή αθλητισμό, ο οποίος αποστεωμένος από συμφέροντα, υλικές εξαρτήσεις, πολιτικές σκοπιμότητες και ανταγωνισμούς αποτελεί ιδανικό και αξία. Με τον τρόπο αυτό ο ίδιος ο αθλητής με τη στάση ζωής του γίνεται πρότυπο.
Οι υπεύθυνη στάση απέναντι στον υγιή αθλητισμό, επιβάλλει να γίνουμε κήνσορες του κακώς εννοούμενου πρωταθλητισμού, ο οποίος ρομποτοποιεί τον αθλητή μετατρέποντας τον σε μία μηχανή επιδόσεων, διακρίσεων και φυσικά χρήματος. Φαίνεται λοιπόν πως και ο αθλητισμός δεν έμεινε ανέπαφος από την γενική κρίση του καιρού μας και του πολιτισμού μας, η οποία μετέτρεψε τις σωστές και γνήσιες ιδέες σε ιδεολογήματα και τους σκοπούς σε σκοπιμότητες. Έτσι λοιπόν, από τη μία μεριά ο αθλητισμός όταν μετατρέπεται σε πρωταθλητισμό, αποψιλωμένος από αξίες και ιδανικά, γίνεται απλά μέσο βιοπορισμού και εύκολου πλουτισμού. Ο πρωταθλητής μπαίνοντας σε ένα φαύλο κύκλο παίζει με την υγεία του(τραυματισμούς, απαγορευμένες ουσίες, κλπ.), όπως ακριβώς οι μονομάχοι των ρωμαϊκών χρόνων έπαιζαν με τη ζωή τους. Θαυμάζουμε ρωμαλέα κορμιά, γυμνασμένους μυώνες, παραβλέποντας τον τρόπο με τον οποίο χτίστηκαν αυτά και όχι το εάν οι επιδόσεις τους είναι στα όρια του ανθρωπίνως δυνατού και όχι της μηχανής. Μάλιστα ο Ουμπέρτο Έκο αναφέρει πως η πιο συναρπαστική πλευρά των σπορ όπως γίνονται σήμερα είναι η ηδονοβλεπτική.΄΄Βλέπεις κάτι πλάσματα τερατώδη(σαν τους ευνουχισμένους στις εικόνες της Καπέλα Σιστίνα), κάτι όντα <<προκάτ>>, άψυχα, που αγωνίζονται να σπάσουν τα ρεκόρ, κάτω από τα άπληστα βλέμματα ενός αλλοπαρμένου πλήθους που εννοεί να παρακολουθεί καταλεπτώς πως <<κουμαντάρουν>> τα δύστυχα κορμιά τους! Έχουμε εδώ μία περίεργη ηθική δικτατορία που επιβάλλει στην πλειονότητα τη λήθη του δικού της κορμιού, προκειμένου να θαυμάζει απερίσπαστη τα κορμιά μιας μειονότητας΄΄. Ίσως αυτό να θέλει να δει και ο θεατής με αποτέλεσμα το γήπεδο να μετατρέπεται σε αντίστοιχη ρωμαϊκή αρένα.
Τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα είναι τεράστια. Ποδοσφαιρικές ομάδες εισάγονται στο χρηματιστήριο και οι πολιτικοί σε ρόλο θεράποντα όχι όμως των ιδεωδών που πρεσβεύει ο αθλητισμός αλλά των μηχανισμών που αυτός υπηρετεί, τον εκμεταλλεύονται. Ο αθλητής έγινε μέσον και ο σκοπός είναι τα χρήματα. Έτσι ο κακός πρωταθλητισμός εντείνει τον ανταγωνισμό και διαφθείρει τον χαρακτήρα του αθλητή, αφού ταυτίζει τη προσπάθεια του αποκλειστικά με τη νίκη και τις απολαβές που την ακολουθούν. Επιπλέον, με τον πρωταθλητισμό καλλιεργείται τεχνηέντως και ο φανατισμός προκειμένου οι οπαδοί-θεατές του να είναι εύκολα χειραγωγήσιμοι, είτε μέσω του πάθους και του δέους που προκαλεί ο συγκεκριμένος αθλητής ή το συγκεκριμένο άθλημα, είτε όταν το είδωλο αυτό αξιοποιηθεί στην πολιτική προς άγραν ψήφων.
Θα ήταν ατόπημα όμως εάν παραβλέπαμε τη θετική πλευρά του πρωταθλητισμού. Ο υγιής πρωταθλητισμός οδηγεί στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων και στη βελτίωση των επιδόσεων των αθλητών, γεγονός που κάνει το άθλημα να έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον και εντονότερες συγκινήσεις για τους θεατές. Επιπλέον, οι αθλητικές εκδηλώσεις και προετοιμασίες γίνονται με τρόπο συστηματικό και οργανωμένο γεγονός που περιορίζει τους κακόβουλους που ρυπαίνουν και λυμαίνονται το χώρο του αθλητισμού. Αξιοσημείωτο είναι ακόμα πως οι παγκόσμιοι αθλητικοί οργανισμοί(FIFA,UEFA,κλπ.) αξιοποιούν τους πρωταθλητές ως πρότυπα προκειμένου να ενημερώσουν, ευαισθητοποιήσουν και να κινητοποιήσουν τον κόσμο για τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα όπως ρατσισμός, ναρκωτικά, πόλεμος.
Ο αθλητισμός και ο πρωταθλητισμός είναι δύο έννοιες που εύκολα-από κακούς χειρισμούς-μπορούν να αποχρωματιστούν από τις αξίες τους και τις αρχές τους. Η Τιμή και η Αξιοπρέπεια του κάθε αθλήματος, ατομικού η ομαδικού, δεν πρέπει να παίρνει υπόσταση από την ‘’τιμή’’ του αθλητή και το ήθος όσων λάθρα διαβιούν στο χώρο.
Εμείς, ως θεατές, κρατάμε τη συγκίνηση που μας προσφέρει και ως αθλητές όσα μας διδάσκει. Και οι δύο πάντως έχουμε πολύτιμο θησαυρό στις αποσκευές μας για το ταξίδι της ζωής μας…
