mathitesΤου Νίκου Τσούλια

Ποτέ δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι το τόσο κλασικό ερώτημα «τι θα γίνεις όταν τελειώσεις το σχολείο;», το οποίο μάς απεύθυναν τόσο συχνά οι μεγάλοι όταν κοντεύαμε να τελειώσουμε το σχολείο και το οποίο συνδεόταν με τα φτερουγίσματα της παιδικής μας φαντασίας και φιλοδοξίας, θα γινόταν μετασχηματισμένο στο «τι θα απογίνω όταν τελειώσω το σχολείο;» σε έναν εφιάλτη του εργασιακού μου τέλους. Γιατί αυτό είναι το πιο βασανιστικό ερώτημα για το μέλλον μου: τι θα κάνω όταν πάρω σύνταξη και δεν θα μπορώ να είμαι και να διδάσκω στο λύκειο.

Και το βάσανο είναι διπλό, γιατί αφενός θα λείπει η εργασία ως βασικό στοιχείο της ζωής, ως πολύτιμο αγαθό και ως άσκηση επαγγελματική και αφετέρου θα λείπει το σχολείο ως μοναδικό πεδίο ικανοποίησης μιας αυτόνομης πια ψυχολογικής ανάγκης (του εκπαιδευτικού) και ως δημιουργική έκφραση της συναισθηματικότητας. Γιατί το σχολείο δεν είναι ένας συνηθισμένος χώρος εργασίας, δεν έχει μια τυποποιημένη λειτουργία, δεν έχει ωράριο, δεν εντάσσεται στην πεζότητα μιας ρηχής καθημερινότητας. Το σχολείο είναι πηγή ζωής, γιατί ξεχειλίζει από νιότη και ζωτικότητα, είναι ξέφωτο προσωπικής και κοινωνικής έκφρασης γιατί κάθε χρονιά, κάθε μήνα, κάθε εβδομάδα, κάθε μέρα, κάθε ώρα απαιτούν το καινούργιο, το ξεχωριστό. Το σχολείο είναι καταφύγιο γιατί η αύρα και η δωρεά της μόνιμης εφηβικής ηλικίας των μαθητών σου – που έχεις πάντα «προ οφθαλμών» – δεν αφήνει να σε αγγίζει το πέρασμα του χρόνου, να σε οξειδώνει η σκουριά του χρόνου, είναι εστία δημιουργικότητας, γιατί βιώνεις τα όνειρα και τους σχεδιασμούς των νέων, που βλέπουν μόνο το μέλλον, το πολύ μακρινό μέλλον.

Αλλά το τέλος της εργασιακής σου διαδρομής φοβίζει και ως διακοπή της όποιας επαγγελματικής ενασχόλησης. Φοβίζει γιατί προαναγγέλλει την αποστράτευση από την ενεργό δράση, φοβίζει γιατί σου βάζει φράχτες στους σχεδιασμούς και στις φιλοδοξίες και σου στομώνει την ιδέα ενός άρτιου σχεδιασμού του μέλλοντός σου, φοβίζει γιατί σου δείχνει το λυκόφως της ίδιας σου της ύπαρξης. Και οφείλεις να βρεις αντίβαρα για να έχει το μέλλον σου ορίζοντα, να επινοήσεις αντιπερισπασμούς για να μην καθηλωθείς στη νωχελικότητα της αδράνειας, να δημιουργήσεις μικρές αναλαμπές για την επαπειλούμενη σκοτεινιά. Υπάρχει και ένα πολύ απλό αλλά και κρίσιμο ερώτημα. Μπορείς να κάθεσαι το πρωί στο σπίτι σου σα να είσαι άρρωστος ή μήπως τελικά θα αρρωστήσεις και μόνο εξ αυτού του στοιχείου;

Η ιδανικότερη λύση θα ήταν η επιστροφή μου στην αρθρογραφία σε εφημερίδες και περιοδικά, μια ενασχόληση που έχει φοβερό ενδιαφέρον, που σου οργανώνει το διάβασμα και το γράψιμο. Και εδώ το διάβασμα και το γράψιμο εντάσσονται και αντιστοιχούν στην απαιτητικότητα της επαγγελματικής στάθμης. Πάντα είχα αυτή την εναλλακτική λύση στο μυαλό μου, άλλωστε την είχα και ως παράλληλη και νόμιμη απασχόληση κατά τα πρώτα χρόνια της εκπαιδευτικής μου καριέρας. Ωστόσο, τα μαντάτα από αυτό τον χώρο δεν είναι καθόλου καλά. Η ειδησεογραφία έχει μοριοποιηθεί, η αρθρογραφία βαστάει ακόμα – ο τομέας που με ενδιαφέρει -, αλλά η οικονομική προοπτική των εφημερίδων δεν είναι καθόλου ρόδινη. Οπότε εδώ υπάρχει ασαφές σκηνικό.

Δεύτερη επιλογή είναι το κοινωνικό φροντιστήριο. Εκτιμώ ότι αυτός ο θεσμός που γεννήθηκε στην περίοδο της κρίσης μπορεί να ευδοκιμήσει και πέραν της περιόδου αυτής. Γιατί είναι θεσμός έμπρακτης αλληλεγγύης, γιατί σε κάθε περίπτωση – ακόμα και μετά την υπέρβαση της κρίσης – οι γονείς δεν θα έχουν περίσσεια χρημάτων. Αλλά και αυτή η επιλογή έχει τρωτά σημεία. Πρώτον, άλλο το σχολείο και άλλο το φροντιστήριο, το σχολείο είναι άσκηση ζωής για την ίδια τη ζωή, ενώ το φροντιστήριο έρχεται να θεραπεύσει επιμέρους αδυναμίες των παιδιών. Δεύτερον, το φροντιστήριο λειτουργεί απόγευμα, ενώ σε έναν επαγγελματία που θα διακόψει την εργασία του το πρόβλημα είναι να μην κάθεται το πρωί στο σπίτι του.

Τρίτη επιλογή μπορεί να αποτελεί η αγροτική ενασχόληση. Είναι μια εργασία που ξέρω να κάνω, έχω βιωματική σχέση μαζί της, με ικανοποιεί εν μέρει και συναισθηματικά. Ωστόσο, η ζωή στην επαρχία σε καθηλώνει, σου αφαιρεί πιθανές δυνατότητες και επιλογές – και κυρίως πνευματικές επιλογές – που μόνο η Αθήνα και οι μεγάλες πόλεις μπορεί να σου προσφέρουν. Ως εκ τούτου, η αγροτική ενασχόληση μπορεί να αναπτυχθεί μόνο ως εναλλακτικό, ως ερασιτεχνικό και ως ευκαιριακό πεδίο.

Τέταρτη επιλογή μπορεί να αποτελεί το διάβασμα και το γράψιμο. Εδώ υπάρχει βασική ένσταση, γιατί το διάβασμα και το γράψιμο είναι στοιχεία της ζωής που δεν μπορούν να μετασχηματιστούν απλά και μόνο ως στοιχεία μιας επαγγελματικής ενασχόλησης. Αυτά αποτελούν το μόνιμο και το πιο όμορφο πεδίο ολόκληρης της προσωπικής μου ζωής από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Άλλωστε, αυτά τα στοιχεία έχουν τη γοητεία τους όταν συλλειτουργούν με ένα αυτόνομο επαγγελματικό πεδίο, όπως με βοήθησαν και με βοηθούν καταλυτικά τόσο στην καριέρα της αρθρογραφίας όσο και στην αντίστοιχη εκπαιδευτική.

Η ιστοσελίδα μου εξ άλλου θα είναι σταθερή γραμμή πλεύσης και θα εκφράζει τον μόνιμο πόθο μου, το αδιάλειπτο πάθος μου: τον έρωτά μου για τη γνώση. Και εδώ συγκεντρώνω την κύρια αιχμή των ενδιαφερόντων μου και σε επόμενη φάση η ιστοσελίδα θα μετασχηματιστεί και θα αποκτήσει περισσότερες δυνατότητες, θα εκφράσει περισσότερες φιλοδοξίες.

Η γνώση θα είναι για μια ακόμη φορά ο ορίζοντας που θα δημιουργεί το μέλλον, το δικό σου μακρινό μέλλον, έστω κι αν ξέρεις ότι δεν θα είναι τόσο μακρινό όσο ήταν κάποτε, έστω κι αν σκέπτεσαι στιγμές – στιγμές ότι μπορεί να μην έχεις καθόλου μέλλον. Η γνώση θα είναι πάντα η ανάσα της ζωής και θα σου χαρίζει γενναιόδωρα περισσότερα πράγματα από όσα μπορείς να ονειρευτείς…

Υ.Γ.

Μπορείς να γράψεις διήγημα για το μέλλον, μπορείς να αφηγηθείς το μέλλον σου; Μάλλον όχι. Μπορείς όμως να σχεδιάζεις το μέλλον σου και να αφηγείσαι αυτό τον σχεδιασμό ελπίζοντας κάποια κομμάτια αυτού του σχεδιασμού ότι θα είναι και κομμάτια της αυριανής σου αφήγησης. Μπορεί όλα αυτά να είναι μια ψευδαίσθηση και μια αυταπάτη. Δεν νομίζω ότι είναι κακό, γιατί τόσες και τόσες ψευδαισθήσεις έχει και η ίδια η ζωή. Γιατί να είναι κακό αν προσθέτεις και εσύ τις δικές σου;

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.