Του Νίκου Τσούλια
Θεωρώ ότι δεν εκτιμούμε σωστά και πλήρως όλες τις επιπτώσεις της σημερινής κρίσης στη χώρα μας. Ίσως γιατί σε καμιά φάση της δεν συμπεριφερθήκαμε ορθολογικά. Φουσκώσαμε από θυμό και οργή. Εκδηλώσαμε και εκδηλώνουμε – σε μικρότερο βαθμό ευτυχώς – πολλές μορφές βίας και προπηλακισμών εναντίον όποιων θεωρούσαμε και θεωρούμε εντελώς αυθαίρετα ως υπεύθυνους για το «κακό που μας βρήκε».
Αντιπαλέψαμε μεταξύ μας στο ποιοι δεν θα χάσουν περισσότερο. Αλλάξαμε κυβερνήσεις τη μία μετά την άλλη και πήγαμε πίσω από κάθε «σωτήρα» / δημαγωγό. Μέχρι εκεί. Και τώρα τι; Το απόλυτο κενό. Καμιά βασική ιδέα, καμιά πρόταση. Απλώς παρακολουθούμε ως θεατές τα δρώμενα, που άλλοι διαμορφώνουν για εμάς. Το απόλυτο έλλειμμα της πολιτικής πρότασης για έξοδο από την κρίση αντανακλά ευθέως την αδυναμία της κοινωνίας μας να αναλύσει ορθολογικά τις αιτίες της κρίσης και να διαμορφώσει μια ουσιαστική και ρεαλιστική δυνατότητα σταδιακής υπέρβασης της σημερινής παρακμής.
Οι πολιτικοί ηγέτες και τα κόμματα έγιναν οπαδοί των οπαδών τους, των αγανακτισμένων οπαδών. Και τι με αυτό; Πότε στην ιστορία η αγανάκτηση έγινε όχημα για πρόοδο; Είμαστε στο απόλυτο μηδέν. Δεν μένουμε ικανοποιημένοι από την κυβέρνηση αλλά ούτε και από την αντιπολίτευση. Και πώς να γίνει αυτό, όταν συνολικά ως λαός, ως πολιτεία και ως πολιτικό σύστημα δεν μπορέσαμε να διαμορφώσουμε μια συνθετική και ενωτική πρόταση διεξόδου και όλα αυτά τα χρόνια ερίζαμε στο ότι ο «άλλος» έχει τη μαγική λύση;
Παρ’ όλα αυτά και σε συνέχεια αυτών. Η περισυλλογή και η ορθοκρισία, η διάθεση για εθνική συνεννόηση και κοινωνική συνεργασία έστω και τόσο καθυστερημένα πρέπει να γίνουν τα βασικά σημεία της μεθόδου για την εξεύρεση ελπιδοφόρου προοπτικής. Σ’ αυτό το σημείο θέλω να καταθέσω μια απλή πρόταση για το ζήτημα των ιδιωτικοποιήσεων ξεκινώντας από την απόλυτα λανθασμένη ιδέα ότι το βασικό πεδίο της μέχρι τώρα αγωνίας μας ήταν οι περικοπές στους μισθούς και στις συντάξεις και γενικότερα στο συνολικότερο οικογενειακό προϋπολογισμό μας.
Το σκηνικό είναι καλοστημένο. Το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο έχει συσσωρεύσει στα χέρια του το μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πλούτου μέσα από τις λειτουργίες των χρηματιστηρίων, χωρίς να υπάρχει αντιστοίχηση επί της πραγματικής οικονομίας. Η «κρίση χρέους» για τη χώρα μας και για τις περισσότερες χώρες έχει ως βασική αιτία την «κρίση κέρδους» του μεγάλου κεφαλαίου, που δεν έχει πλέον πεδία επενδύσεων και επιζητεί την άλωση κάθε φυσικού αγαθού. Η βασική πολιτική είναι σχετικά απλή. «Παλαιότερα, κατακτούσαν και διοικούσαν χώρες. Σήμερα, οι χώρες αγοράζονται κομμάτι κομμάτι, τομέα τομέα. Μήπως η Κίνα κάνει κάτι διαφορετικό από τις άλλες μεγάλες δυνάμεις, όταν διεισδύει οικονομικά ακόμα και σε ευρωπαϊκές χώρες; Το παράδειγμα με τις λιμενικές εγκαταστάσεις του Πειραιά στην Ελλάδα, είναι ενδεικτικό». (Α. Badiou, M. Gauchet, Τι να κάνουμε;).
Όμως το ζήτημα των ιδιωτικοποιήσεων είναι στρατηγικής σημασίας για την εθνική οικονομία και για την παραγωγή της χώρας και επομένως είναι κομβικό σημείο για την ανάπτυξη και την προοπτική της χώρας. Η αφετηρία της ιδιωτικοποίησης εμφανίζεται λίγο πολύ ως αιτιολογημένη, αφού τη θεωρούμε ως τελευταία και αναπόφευκτη λύση για να πληρωθούν οι δανειστές. Αλλά μήπως υπονομεύεται ακόμα περισσότερο η δυνατότητα εξόδου από την κρίση εξ αιτίας του γενικού κλίματος ιδιωτικοποίηση των πάντων; Γιατί ξεπουλάμε κάθε στοιχείο της δημόσιας περιουσίας; Έχει γίνει ανάλυση επί των μελλοντικών επιπτώσεων του ξεπουλήματος λιμανιών, αεροδρομίων, δρόμων, νερού, μέσων μαζικής μεταφοράς και ό,τι άλλο βάλει ο «νους του ανθρώπου» δηλαδή οι αγορές και οι δανειστές της τοκογλυφίας; Τι σημαίνει να μην έχουμε τον έλεγχο μεγάλου μέρους της δημόσιας περιουσίας μας για 99 χρόνια;
Η περίπτωση του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού είναι παράδειγμα της πλήρους κατίσχυσης του λαϊκισμού στη χώρα μας. «Αν θέλετε να ιδιωτικοποιηθεί το Ελληνικό, καλύτερα να ψηφίσετε το Σαμαρά», ήταν η εμβληματική πρόταση του μέγα δημαγωγού της εποχής, Α. Τσίπρα, που χάρη και μόνο στη δημαγωγία του και στην αντίστοιχη του λαού έγινε πρωθυπουργός για να σώσει την Ελλάδα από τους «προσκυνημένους» με την ίδια την πολιτική των «πουλημένων» και μάλιστα σε πολύ χειρότερη εκδοχή. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η βασική αιτία της κρίσης, η γενεσιουργός αιτία του σημερινού μας αδιεξόδου είναι η κρίση του καπιταλισμού και η ανευθυνότητα των ελληνικών κυβερνήσεων. Όμως αν και αυτές οι αιτίες είναι υπαρκτές και σωστά καταλογίζονται ως υπεύθυνες, υπάρχει άλλη πιο βασική αιτία, η πολιτισμική κρίση μας, η κρίση του ορθολογισμού μας, η προσωπική και συλλογική αδυναμία μας να σκεφτόμαστε και να λειτουργούμε ορθολογικά.
«Το πρόταγμα της εποχής είναι η μέγιστη δυνατή αποσύνδεση του ατόμου από τους κανόνες της συλλογικότητας. Το νομικό καθεστώς, που κάποτε αποτελούσε το πλαίσιο του συλλογικού βίου, τείνει σήμερα να μετατραπεί σε ισχυρό βραχίονα της θριαμβεύουσας ‘ιδιωτικοποίησης’». (Α. Badiou, M. Gauchet, Τι να κάνουμε;). Οι εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις φέρνουν τη σφραγίδα της ιδεολογικής κυριαρχίας του κεφαλαίου επί του κόσμου της εργασίας και των συμφερόντων των λαών. Και όσο δεν αμφισβητούνται κανένα ευοίωνο μέλλον για τις κοινωνικές δυνάμεις δεν μπορεί να υπάρξει…
