frontistirioΤου Νίκου Τσούλια

 

      Εδώ και αρκετά χρόνια οι μαθητές ιδιαίτερα προς το τέλος του λυκείου κινούνται κυριολεκτικά και συμβολικά μεταξύ σχολείου και φροντιστηρίου συρρικνώνοντας με αυτόν τον τρόπο το χρόνο του προσωπικού διαβάσματος σε πολύ οριακά επίπεδα˙ ουσιαστικά δεν ασκούνται στη διαδικασία της μάθησης και πολύ περισσότερο της αγωγής και της διαπαιδαγώγησης.

      Όχι, το φροντιστήριο δεν έχει αναπτυχθεί σ’ αυτό το βαθμό λόγω των ελλείψεων της θεσμικής εκπαίδευσης. Η προσφυγή στο φροντιστήριο έχει πάρει στη χώρα μας πλέον όψη κοινωνικού ζητήματος και όχι απλά και μόνο εκπαιδευτικού. Έχουμε αναφερθεί κατ’ επανάληψη στο όλο φαινόμενο και απλώς στο παρόν κείμενο θέτω μερικά ερωτήματα. Αλλά πριν θέσω τα ερωτήματα οφείλω να σημειώσω ότι οι μαθητές δεν είναι μια ομοιογενής με ενιαία μαθησιακά και μορφωτικά στοιχεία και με τα ίδια πολιτισμικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά. Έτσι αν αθροιστούν όλες οι παρακάτω επιμέρους υπο-ομάδες των μαθητών – που καταφανώς δεν χρειάζονται φροντιστήριο -, τότε δεν θα είχαμε το σημερινό φροντιστηριακό παροξυσμό αλλά μια επιμέρους μαθησιακή συμπεριφορά ενός τμήματος των μαθητών, όπως ήταν παλιότερα και στη χώρα μας και όπως είναι σήμερα ως κρατούσα τάση στην υπόλοιπη Ευρώπη.

      α) Έχουν ανάγκη το φροντιστήριο οι μαθητές βαθμολογίας του 18, του 19, του 20 ακόμα και εκείνοι που είναι πάνω από το 20; β) Γιατί πάνε στο φροντιστήριο μαθητές πολύ χαμηλών βαθμολογιών που επιχειρούν να δώσουν εξετάσεις σε Σχολές που είναι πέραν των πραγματικών δυνατοτήτων τους και ουσιαστικά δεν καταφέρνουν απολύτως τίποτα; γ) Γιατί υπάρχουν μαθητές που κάνουν πέραν των τυπικών / νόμιμων φροντιστηρίων επιπλέον και ιδιαίτερα μαθήματα; δ) Γιατί η προσφυγή στα φροντιστήρια είναι μεγαλύτερης έκτασης στα ιδιωτικά σχολεία από ό,τι στα δημόσια; ε) Γιατί γενικεύεται το φροντιστήριο στις τελευταίες τάξεις του λυκείου και όχι στο Δημοτικό σχολείο, εκεί που τίθενται ουσιαστικά οι βάσεις της μάθησης; στ) Αν δεν υπήρχε η εν πολλοίς πλασματική πανεπιστημιακή ζήτηση, θα υπήρχε αυτή η ανάγκη για φροντιστήριο; ζ) Γιατί στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν την επιδημικής μορφής προσφυγή στο φροντιστήριο˙ εκεί δεν υπάρχουν ελλείψεις μαθησιακές στη θεσμική τους εκπαίδευση; Θεωρώ ότι οι απαντήσεις στα ανωτέρω ερωτήματα είναι μάλλον προφανείς.

      Κινούμενοι οι μαθητές μεταξύ σχολείου και φροντιστηρίου χάνουν την ουσία και τη γοητεία της μάθησης. Γιατί ο χρόνος που τους απομένει για συστηματικό διάβασμα από τα δύο «παράλληλα δίκτυα» (;) είναι πολύ λίγος. Έτσι, δεν ασκούνται στη διαδικασία της δικής τους αναζήτησης, αλλά επιδιώκουν και βρίσκουν έτοιμες λύσεις και απαντήσεις. Κοντολογίς, οι μαθητές δεν αναπτύσσουν τις πνευματικές τους δεξιότητες, την κριτική σκέψη, την έρευνα, την ορθοκρισία, τη συστηματική προσπάθεια, την αυτενέργεια κλπ παρά μόνο την απομνημόνευση και την τεχνική του εξεταστικού συστήματος.

      Πού είναι οι γονείς σ’ όλη αυτή την ιστορία; Οι γονείς επιζητούν πρωτίστως την εισαγωγή των παιδιών τους στην καλύτερη Σχολή του Πανεπιστημίου δηλαδή εκείνη που δίνει περισσότερες προοπτικές οικονομικής εμβέλειας και θεωρούν ότι έχουν κάνει το καθήκον τους εξασφαλίζοντας το φροντιστηριακό συμπλήρωμα. Μάλιστα συμβαίνει και το εξής νεοελληνικό παράδοξο. Από το σχολείο ζητούν για τα παιδιά τους μια καλή βαθμολογία ειδικά όταν πρόκειται για το Απολυτήριο του Λυκείου και από το φροντιστήριο ζητούν την τεχνική των πανελλαδικών εξετάσεων. Και επειδή αισθάνονται ότι πληρώνουν άμεσα το φροντιστήριο – ενώ το σχολείο το πληρώνουν μέσω του προϋπολογισμού του Κράτους και …χάνεται η σχετική συνάρτηση -, δίνουν μεγαλύτερο βάρος στο γίγνεσθαι του φροντιστηρίου! Αυτό που ακριβοπληρώνουν αυτό εκτιμούν!

      Φυσικά λίγοι γονείς συνειδητοποιούν ότι η όλη υπόθεση είναι παίγνιο μηδενικού αθροίσματος,αφού τα παιδιά τους με όλο αυτό το αντιμορφωτικό σκηνικό δεν ασκούνται στη μάθηση και δεν αγαπούν τα γράμματα. Δεν πάει η σκέψη τους βέβαια στην έννοια της διαπαιδαγώγησης, στη διαμόρφωση άρτιου χαρακτήρα, στην προαγωγή ενός ουμανιστικού κώδικα αξιών, στην πνευματική καλλιέργεια, στον εξανθρωπισμό. Κινούνται με έναν στενά χρησιμοθηρικό και κοντόφθαλμο τρόπο χάνοντας την ουσία της παιδείας. Γίνεται και κάτι άλλο. Το φροντιστήριο προκειμένου να νομιμοποιηθεί στις συνειδήσεις των μαθητών αφενός ξεκινάει τα μαθήματά του – ιδιαίτερα εκείνα της προετοιμασίας για τη Β΄ και τη Γ΄ λυκείου – πολύ πριν από το σχολείο και έτσι βρίσκεται μπροστά στη διδασκαλία της ύλης και αφετέρου διαμορφώνει μαθησιακά επίπεδα μεταξύ των μαθητών. Αλλά ποια απ’ αυτές τις επιλογές είναι παιδαγωγικά και επιστημονικά ορθολογική;

      Μέσα στο διαμορφωμένο καλοστημένο σκηνικό της διαδρομής των μαθητών μεταξύ σχολείου και φροντιστηρίου δεν υπάρχει καθόλου προβληματισμός για το αν κάτι δεν πάει καλά. Και έτσι ποτέ δεν τίθεται προς συλλογισμό το κρίσιμο ερώτημα: Διαμορφώνεται τελικά στα παιδιά ένα πεδίο ουσιαστικής μάθησης και παιδείας, προάγεται η αγάπη στη γνώση, καλλιεργείται η πνευματικότητα του ανθρώπου;

anthologio.wordpress.com

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.