logotexnis-sigrafeasΤου Νίκου Τσούλια

      Με τη λογοτεχνία άρχισε το ταξίδι της γλώσσας και της σκέψης σε κάθε γωνιά της Γης. Και μάλιστα είναι η ποίηση με τους πλούσιους συμβολισμούς και τους ατέλειωτους υπαινιγμούς, με το πολλαπλά διαφοροποιημένο ερμηνευτικό πλαίσιο και με την άφθαστη ονειροπλασία της που θα αναλάβει το ξεκίνημα της εκλογίκευσης του Κόσμου και του εξανθρωπισμού του ανθρώπου.

      Είναι το ηρωικό έπος σε κάθε λαό, σαν να υπήρχε μια απροσδιόριστη συνεννόηση για κοινή πολιτισμική απαρχή στο ούτως ή άλλως κοινής βιολογικής καταγωγής ανθρώπινο γένος. Ιλιάδα καιΟδύσσεια (Ελλάδα, κι κόσμος όλος…), Γκιγκαλμές (Μεσοποταμία), Μπέολγουφ (Αγγλία), Μαχαμπχαράτα (Ινδία), Το τραγούδι των Νιμπελούγκεν (Γερμανία) κλπ θα είναι τα εμβληματικά πνευματικά έργα, τα μεγάλα σύμβολα, οι πρωταρχικές και οι μεγάλες αφηγήσεις επί των οποίων μάλιστα θα θεμελιωθούν πολύ αργότερα οι γενέσεις των Εθνών!

      Η λογοτεχνία θα αναλάβει αποκλειστικά να εκφράσει τον απέραντο κόσμο του συναισθήματοςκαι της αγάπης. Ούτε ο επιστημονικός και ο στείρος ορθολογικός λόγος ούτε πολύ περισσότερο ο τεχνοκρατικός ή ο πολιτικός λόγος δεν μπορούν να μορφοποιήσουν της ψυχής τους πόθους και τα πάθη και του πνεύματος το αντάριασμα και τις αναζητήσεις. Και όχι μόνο αυτό, αλλά ο λόγος λογοτεχνίας θα είναι πάντα σε σύγκρουση με το λόγο της εξουσίας, θα αντιπαρατίθεται στον εμπορευματοποιημένο λόγο της αγοράς αλλά ούτε και θα επιδέχεται το χημικό αναγωγισμό του επιστημονικού λόγου στο παιχνίδι του έρωτα. Άλλωστε ο λόγος της λογοτεχνίας είναι ο μόνος καθολικός λόγος που απευθύνεται παντού και κυρίως εκφράζει όλους τους ανθρώπους. Είναι θεία δωρεά στην ανθρώπινη φύση, γι’ αυτό και είναι πρωτόλειος λόγος.

      Η λογοτεχνία θα υφαίνει διαρκώς το νήμα της μεγάλης αφήγησης του πνεύματος του ανθρώπου. Μέσα από τους μύθους και την ποίηση, από τα παραμύθια και τα μυθιστορήματα θα εξιστορεί το ταξίδεμα του ανθρώπου, θα υποστασιοποιεί κάθε σκίρτημα της φαντασίας, θα γεφυρώνει την αντικειμενικότητα με την υποκειμενικότητα μέσα από μια ερμηνεία που θα καταλαγιάζει την υπαρξιακή μας αγωνία και θα τέρπει την ψυχή μας, και θα ανοίγει διαρκώς νέους ορίζοντες για την υπερχειλίζουσα ονειροπλασία μας, που πάντα προηγείται του ορθού λόγου, για να ξεχερσώνει τους τόσους και τόσους τόπους της άγνοιας και να φωτίζει τις όλο και πιο νέες ανερμήνευτες περιοχές της σκέψης.

      Ακόμα και στην πιο μεγάλη γειτονιά της γλώσσας του σύγχρονου ανθρώπου, της επιστήμης και της τεχνολογίας θα έλθει η λογοτεχνία της επιστημονικής φαντασίας για να επινοήσει τη νέα πραγματικότητα, να της δώσει την ανθρώπινη διάσταση. Πάντα κάποιος Ιούλιος Βερν θα ανιχνεύει τους μελλοντικούς καιρούς και θα στήνει «γέφυρες» στου χρόνου την απροσδιοριστία και στις αβεβαιότητες του ορθολογισμού και θα καλεί όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από τις γνώσεις που κατέχουν να συμμετέχουν στο πανηγύρι της επινόησης του Κόσμου μέσα από τη διαίσθηση και τη φαντασία.

      Είναι βέβαιο ότι βιβλία λογοτεχνίας – και πρώτα – πρώτα την Οδύσσεια– θα πάρουν κοντά τους οι μελλοντικοί ταξιδευτές του σημερινού ονείρου για να αποικίσουν άλλες γωνιές του Σύμπαντος. Τι άλλο θα νοσταλγούν αυτοί που θα εγκαταλείψουν οριστικά τη μικρή γωνιά της Γης; Την αφήγηση του παρελθόντος και της ιστορίας τους, την ιχνογράφηση της εξέλιξης της ζωής και του πολιτισμού για να μπορούν να ισορροπούν ψυχικά στην έλλειψη των σταθερών γήινων σημείων αναφοράς, στη χαοτική απεραντοσύνη. Ας ρωτηθούν οι αστροναύτες μας που δοκιμάζουν τα μικρά διαστημικά «βήματά» τους για το μεγάλο «άλμα» στο χώρο και στο χρόνο, τι διακαώς ποθούν όταν επιστρέφουν στη Γη. Είμαι βέβαιος ότι ένα από τα πράγματα που θα λαχταρούν είναι το διάβασμα ενός μυθιστορήματος, για να νιώσουν την ψυχή τους να επιστρέφει πιο ολοκληρωτικά στην Εστία της.

      Τα αναγνώσματα της λογοτεχνίας είναι εκείνα που φιλοξενούν τις πνευματικές και ψυχαγωγικές αναζητήσεις των περισσότερων ανθρώπων. Μετά τη σχέση τους με τη λειτουργία των εκπαιδευτικών συστημάτων που θεμελιώνεται στη θεσμική εκπαιδευτική υποχρεωτικότητα της νεωτερικής περιόδου είναι κυρίως τα βιβλία της λογοτεχνίας, και πιο πολύ εκείνα του κόσμου του μυθιστορήματος, που θα συγκροτήσουν μια σχέση ζωής μεταξύ ανθρώπων και Γραμμάτων και θα κρατούν πάντα αναμμένη τη φλόγα του Πνεύματος. Στο ερώτημα «γιατί να διαβάζουμε λογοτεχνία», η απάντηση είναι απλή. «Επειδή εμπλουτίζει τη ζωή έτσι όπως τίποτε άλλο δεν μπορεί να την εμπλουτίσει. Μας κάνει πιο ανθρώπινους. Και όσο καλύτερα μαθαίνουμε να τη διαβάζουμε, τόσο καλύτερα θα το καταφέρνει». (J. Sutherland, Μικρή ιστορία της Λογοτεχνίας).

anthologio.wordpress.com

Προηγούμενο άρθροΜαντάλες σε Ανατολή και Δύση: Ιστορία και νόημα
Επόμενο άρθροΆσκηση 2η-(Συνώνυμα-αντώνυμα)
Κατάγεται από την Αυγή Αμαλιάδας και είναι εκπαιδευτικός. Έχει εκλεγεί πρόεδρος της ΟΛΜΕ τέσσερις φορές (1996 – 2003) και έχει εκπονήσει διδακτορική διατριβή στην Ειδική Αγωγή. Έχει εκδώσει δύο βιβλία εκπαιδευτικού περιεχομένου τα: “Σε πρώτο πρόσωπο” και «Παιδείας εγκώμιον». Έχει δημοσιεύσει δεκάδες άρθρα σε επιστημονικά και εκπαιδευτικά περιοδικά. Έχει συνεργαστεί επαγγελματικά με τις εφημερίδες «ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ» (1980 – 1986) και «ΕΞΟΡΜΗΣΗ» (1988 – 1996). Τα τελευταία χρόνια αρθρογραφεί στην εφημερίδα “ΤΟ ΑΡΘΡΟ” και στις εφημερίδες της ΗΛΕΙΑΣ: «ΠΡΩΙΝΗ», “ΑΥΓΗ” και “ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ”.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.