Του Νίκου Τσούλια
Όταν ένα μαζικό κοινωνικό φαινόμενο διαλύεται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα σαν το πέπλο της ομίχλης στον πρωινό ήλιο, τότε οι ερμηνείες είναι πολύ εύκολες και κοινά αποδεκτές. Όταν ένα γενικό και ορμητικό κοινωνικό «παραλήρημα» εξαφανίζεται και δεν αφήνει κανένα ίχνος θετικής προοπτικής σαν να μην υπήρξε ποτέ, τότε έχει στοιχειώσει, και το φάντασμά του είναι απωθητικό σχεδόν γι’ όλους.
Στην πολιτική και στην ιστορία τα μεγάλα γεγονότα πάντα έχουν εξήγηση και τίποτα δεν μένει ανερμήνευτο. Έτσι, το περιβόητο κύμα του ξεσηκωμού κατά των Μνημονίων που διαλύθηκε τόσο γρήγορα και τόσο άδοξα θύμισε μερικές απλές αλήθειες, στις οποίες η ιστορία έχει προσδώσει σχεδόν μια αξιωματική ισχύ. Να γιατί λοιπόν το κίνημα της πλατείας ήταν μια φενακισμένη εξέγερση, χωρίς κανέναν ουσιαστικό στόχο και έφερε πίσω τις πολιτικές εξελίξεις.
α) Το ιδεολογικό στερέωμα του δήθεν Κινήματος κατά των Μνημονίων ήταν τόσο αντιφατικό και συγκεχυμένο που εμπεριείχε τη διάλυσή του από την ίδια τη στιγμή της γένεσής του. Φασίστες και ακροδεξιοί που διέβλεψαν ότι η βία – το βασικό τους όπλο – θα γίνει η αιχμή του δόρατος της όλης δράσης, δεξιοί που δεν είχαν βγει ποτέ στους δρόμους και δεν ήξεραν ποτέ τι είναι κοινωνικοί αγώνες, «πασόκοι» που οργισμένοι από τα λάθη του κόμματός των νόμισαν ότι θα λύσουν το πρόβλημα της χώρας αν τιμωρήσουν με κάθε τρόπο το κόμμα τους, αριστεροί του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. που εκτίμησαν σωστά ότι θα καρπωθούν κομματικά όλο αυτό το σκηνικό, αριστεριστές που θεώρησαν ότι ήλθε η ώρα να πέσει το καπιταλιστικό σύστημα, όλοι αυτοί μαζί διαμόρφωσαν ένα εκτρωματικό μίγμα πολιτικών στόχων, που η μοναδική επιδίωξή του και ο συνεκτικός ιστός του ήταν η έκφραση βίας και τίποτα άλλο! Σ’ αυτό το μαύρο και απόλυτα λαϊκίστικο ξεσήκωμα που δημαγώγησε επί της αυθεντικής λαϊκής αντίθεσης στα Μνημόνια έμπλεξε και το συνδικαλιστικό κίνημα, το οποίο τελικά δεν μπόρεσε να δώσει κανένα στίγμα της συνείδησης των εργαζομένων. Όχι, οι παραδοσιακοί αριστεροί και η οργανωμένη βάση του Κ.Κ.Ε. δεν είχε καμιά σχέση με όλο αυτό τον συρφετό, αλλά κινήθηκαν με τις πρακτικές του μαζικού και οργανωμένου και πολιτικοποιημένου Κινήματος.
β) Δεν υπήρξε καμιά πολιτική ενότητα στο περιεχόμενο και στους στόχους των εξεγερμένων. Το μεγάλο μέρος της μάζας ήταν ρεύμα αφελών που νόμισαν ότι γράφουν ιστορία, ότι θα λύσουν το οικονομικό πρόβλημα της χώρας κάνοντας διαδηλώσεις και επεισόδια! Η θνητότητα του εγχειρήματος ήταν εξασφαλισμένη, αφού δεν υπήρξε ούτε καν υποψία δημιουργίας πολιτικής και πολύ περισσότερο ταξικής συνείδησης που θα «καθοδηγούσε» αυτόν τον «αγώνα». Οι μόνες ομάδες που είχαν σαφή πολιτικό στόχο ήταν εκείνες του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., που έβλεπαν ότι τα πράγματα οδηγούσαν στη μαζική ενίσχυσή τους, και εκείνες των φασιστικών οργανώσεων, που ήξεραν ότι η οργή και ο θυμός είναι «βούτυρο στο ψωμί» του δόγματός των, «βία για τη βία». Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι τώρα που έσβησαν για τα καλά τα φώτα της εξέγερσης των οργισμένων οι μόνοι που είναι κερδισμένοι είναι ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. που έκανε κυβέρνηση με δεξιούς / εθνικιστές αγανακτισμένους και η «Χρυσή Αυγή» που καθιερώθηκε ως τρίτη «πολιτική δύναμη»! Εδώ ανακύπτουν δύο απλά ερωτήματα: Ποια χώρα της Ευρώπης έχει ταυτόχρονα ως ισχυρά πολιτικά κόμματα ένα (δήθεν) αντισυστημικό αριστερό κόμμα και μια φασιστική οργάνωση; Με αυτά τα δύο στοιχεία ως βασικά σημεία του πολιτικού μας χάρτη είναι δυνατόν η Ελλάδα να βρει δρόμους υπέρβασης της κρίσης και διαμόρφωσης μιας ευοίωνης προοπτικής;
γ) Η αποτίμηση των αιτιών της κρίσης εμπεριείχε και λαθροχειρία, που είχε ως αποτέλεσμα την προσωρινή υποκλοπή του τρόπου δράσης της ιστορίας και της πολιτικής. Όλοι οι παραπάνω επιμέρους «στρατοί» αλλά και η πλειοψηφία του ελληνικού λαού θεώρησαν (τότε…) ως πολιτικά υπεύθυνο το ΠΑ.ΣΟΚ. και πέρασαν το μήνυμα στις τάξεις τους ότι αν τιμωρηθεί αυτό το κόμμα, η λύση θα έλθει σχεδόν μόνη της. Εδώ δεν θέτω ως πρόβλημα το ότι αδικήθηκε ένα κόμμα αλλά το γεγονός ότι όχι μόνο δεν υπήρχε ηθική βάση γι’ όλο αυτό το παραλήρημα αλλά τουναντίον ήταν ανήθικο στη σύστασή του. Πάντα απορούσα στο πώς προκύπτει η ανοησία σ’ έναν άνθρωπο. Ποτέ δεν είχε περάσει από τη σκέψη μου ότι μπορεί να υπάρξει και συλλογική / μαζική ανοησία, που θα διεκδικήσει να παίξει και ενεργό ρόλο στην ιστορία!
Η άκρατη οργή και ο παραληρηματικός θυμός έχουν δώσει τη σκυτάλη τους τώρα στη μη ενεργό και συγκροτημένη δράση, στην απόλυτη καθήλωση, στην αποδοχή των πάντων… Η διάλυση του αντιμνημονιακού στρατοπέδου δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση ότι επιβραβεύονται τα μνημόνια. Κατέδειξε όμως με τον πιο εμφαντικό αλλά και οδυνηρό τρόπο ότι η δημαγωγία και ο λαϊκισμός έχουν πάντα δελεαστικό κάλεσμα αλλά η απόληξή τους είναι πάντα τραγική! Γιατί τελικά το μόνο που κατάφεραν είναι να βαθύνουν περαιτέρω την κρίση…
