Του Νίκου Τσούλια

      Το πρώτο προγεφύρωμα στη σχέση του παιδιού με το διαδίκτυο είναι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, που αρχίζουν πολύ νωρίς στην ηλικία του παιδιού. Εδώ γίνεται η πρώτη ήττα για τη μη ορθολογική χρησιμοποίηση του διαδικτύου που θα αναπτυχθεί αμέσως μετά στην επόμενη φάση ή και παράλληλα.

      Τα παιχνίδια – που αλώνουν πολύ εύκολα τον χρόνο και τη σκέψη των παιδιών – είναι ίσως το πιο επίμαχο σημείο του θέματός μας. Σήμερα στην ελληνική κοινωνία συνυπάρχουν γενιές με αγεφύρωτες διαφορές στα παιδικά βιώματα των παιχνιδιών. Υπάρχει γενιά – η παλιότερη – που δεν έπαιξε στην παιδική της ηλικία, γιατί τα παιδιά τότε ήταν στις δουλειές. Υπάρχει γενιά – η μεσαία – που έπαιξε στο χώμα και στους δρόμους, στις αλάνες των πόλεων και στις πλατείες και στα χωράφια των χωριών και που τα παιχνίδια της ήταν σχεδόν όλα αυτοσχέδια. Υπάρχει γενιά – η νέα που βαδίζει προς το μέσο της ηλικίας – η οποία έπαιξε κυρίως με πλαστικά παιχνίδια στα διαμερίσματα και στα σπίτια. Υπάρχει και η πιο νέα γενιά – η αναδυόμενη νέα -, η οποία παίζει στην οθόνη δηλαδή επί του εικονικού πεδίου. Οι διαφορές μεταξύ όλων αυτών των πεδίων είναι τρομακτικές. Το να ωραιοποιήσεις κάποια εικόνα απ’ όλες αυτές είναι εύκολο. Το δύσκολο είναι να σχετικοποιήσεις τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα όλων και να τα συσχετίσεις με το εκάστοτε κοινωνικό συγκείμενο και το πολιτισμικό περιβάλλον. Πρέπει να δεχτούμε απλά και όμορφα την πραγματικότητα. Έτσι, για παράδειγμα, η νέα γενιά δεν μπορεί να παίξει στο χώμα, δεν μπορεί να παίξει με το χώμα. Δεν υπάρχει το χώμα.

      Το διαδίκτυο δεν είναι απλά και μόνο ένα στοιχείο της νέας εποχής, δημιουργεί σε μεγάλο βαθμό τη νέα εποχή, είναι συστατικό στοιχείο του μέλλοντος. Ποιος μπορεί να αρνηθεί αυτή την πρόδηλη εικόνα; Το διαδίκτυο εμφανίζεται στα μάτια των παιδιών και ως πεδίο ολοκλήρωσης. Είναι το ίδιο ένα πεδίο προκλήσεων και δυνατοτήτων. Και τα παιδιά και οι έφηβοι το γνωρίζουν αυτό. πολύ καλά. Το διαδίκτυο ανατρέπει παραδοσιακά σχήματα και νοοτροπίες. Ας δούμε ένα μέρος απ’ αυτά. «Το Διαδίκτυο έχει την ικανότητα να καλύψει συγκεκριμένες ψυχολογικές ανάγκες ενός ατόμου. Ένα από τα χαρακτηριστικά του μέσου που προκύπτει από τη φύση του είναι ότι μπορεί να δημιουργήσει μια «ιδανική κατάσταση εαυτού», όπου το άτομο μπορεί να εξερευνήσει διάφορες πτυχές της προσωπικότητας του χωρίς να έχει περιορισμούς και συνέπειες. Στο Διαδίκτυο δεν υπάρχουν άμεσες συνέπειες των πράξεων, ο χρήστης μπορεί να μπει και να βγει όποτε θέλει, ενώ μπορεί να καλύψει την όποια εξωτερική εμφάνιση, αφού δεν υπάρχει οπτική επαφή. Ταυτόχρονα, ο έφηβος μπορεί να ενσαρκώσει διαφορετικούς ρόλους, ή να υιοθετήσει διαφορετικές ταυτότητες ανάλογα με την εκάστοτε διαδικτυακή εμπειρία, εξαιτίας της ανωνυμίας, που συνιστά κατεξοχήν χαρακτηριστικό του Διαδικτύου»[i].

      Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι να στοχαστούμε χωρίς αφορισμούς στη νέα πραγματικότητα και να την αντιμετωπίσουμε κριτικά και αποτελεσματικά. Να μη δώσουμε μάχες χαρακωμάτων, να μη δώσουμε μάχες επί των ανεμόμυλων, να μη δώσουμε μάχες από τα πριν χαμένες. Να δώσουμε μάχες επί της ουσίας και με σύνεση. Έτσι και επί του πρακτέου, τα ζητήματα που πρέπει να ιεραρχήσουμε είναι η πνευματική καλλιέργεια του παιδιού, η άρτια ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης του, η προαγωγή της αυτό-εκτίμησής του και της αυτό-πεποίθησής του, η δεξιότητα στάθμισης του «σωστού» και του «λάθους», η κοινωνικοποίησή του, η ανάπτυξη σχέσεων και φιλίας, η δημιουργικότητά του.

      Αλλά το μεγάλο πρόβλημα της μη ορθολογικής χρησιμοποίησης του διαδικτύου από τα παιδιά και τους νέους ξεκινά από το θέμα της λειψής ή και της ανύπαρκτης διαπαιδαγώγησης. Οι γονείς αφιερώνουν λίγο χρόνο παιδαγωγικού περιεχομένου στα παιδιά τους. Λίγοι γονείς ξέρουν ότι μεγάλη πνευματική ανάπτυξη των παιδιών γίνεται στα πρώτα χρόνια της ζωής των. Λίγοι γονείς γνωρίζουν ότι υπάρχει έλλειμμα αφήγησης μεταξύ των γενεών και αυτό δημιουργεί τη συναισθηματική αποξένωση των παιδιών και την εσωστρέφεια. Και το διαδίκτυο πάνω στην εσωστρέφεια θα βρει το καλύτερο και γονιμότερο έδαφος για να φουντώσει και να θεριέψει. Πόσοι και πόσοι γονείς, ταυτόχρονα, δεν αφήνουν τα παιδιά τους να παίζουν με το «game boy» και τα διάφορα ηλεκτρονικά παιχνίδια για να ησυχάζουν; Αλλά εδώ θα αναπτυχθεί το υπόστρωμα για την προσκόλληση στο διαδίκτυο.

      Οι κίνδυνοι στο διαδίκτυο είναι πολλοί και μεγάλοι. Απαιτείται, ως εκ τούτου, γνώση του πεδίου. Γνώση δεν απαιτείται μόνο για την απλή χρήση του αλλά και για το πώς θα αποφύγουμε τους κινδύνους. Η εικόνα που τείνει να δημιουργηθεί σ’ αυτόν τομέα είναι εικόνα γκρίζα. Το πρόβλημα είναι υπαρκτό, είναι πρόβλημα του παρόντος. «Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι τρία στα δέκα παιδιά έχουν δεχθεί απειλές και εκφοβισμούς μέσω internet, ενώ οι δράστες είναι συνήθως άτομα, που κρύβονται πίσω από ψεύτικα προφίλ. Ο τρόπος που δρουν οι κυβερνο-τσαμπουκάδες, είναι απλός: Χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πλήττουν τα θύματά τους κυκλοφορώντας προσβλητικές φωτογραφίες, δημιουργώντας ψεύτικα προφίλ ή ακόμη και ψεύτικες ομάδες εναντίον του θύματος. Η Ελλάδα μαζί με τη Ρουμανία είναι οι δυο χώρες με το μεγαλύτερο ποσοστό θυμάτων cyber bullying στην Ευρώπη με 27% ανάμεσα σε παιδιά και εφήβους, από τα οποία η μεγάλη πλειονότητα των θυμάτων είναι κορίτσια και των θυτών αγόρια»[ii].

Θα συνεχίσουμε.

Προηγούμενο άρθροΌσο πιο επιδεικτικό το «ΦΑΙΝΕΣΘΑΙ»… τόσο πιο ευτελές το «ΕΙΝΑΙ»!
Επόμενο άρθροΓκρίζο το σχολικό “τοπίο”
Κατάγεται από την Αυγή Αμαλιάδας και είναι εκπαιδευτικός. Έχει εκλεγεί πρόεδρος της ΟΛΜΕ τέσσερις φορές (1996 – 2003) και έχει εκπονήσει διδακτορική διατριβή στην Ειδική Αγωγή. Έχει εκδώσει δύο βιβλία εκπαιδευτικού περιεχομένου τα: “Σε πρώτο πρόσωπο” και «Παιδείας εγκώμιον». Έχει δημοσιεύσει δεκάδες άρθρα σε επιστημονικά και εκπαιδευτικά περιοδικά. Έχει συνεργαστεί επαγγελματικά με τις εφημερίδες «ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ» (1980 – 1986) και «ΕΞΟΡΜΗΣΗ» (1988 – 1996). Τα τελευταία χρόνια αρθρογραφεί στην εφημερίδα “ΤΟ ΑΡΘΡΟ” και στις εφημερίδες της ΗΛΕΙΑΣ: «ΠΡΩΙΝΗ», “ΑΥΓΗ” και “ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ”.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.