I.ΕΙΣΑΓΩΓΗ- II.ΟΙ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ
Η σημερινή συνεδρίαση του Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Σ.Π.Δ.Ε.) είχε προγραμματιστεί από τον Νοέμβριο. Όπως και η αντίστοιχη την ερχόμενη Δευτέρα, των Συμβουλίων της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Σήμερα ολοκληρώνεται ο κύκλος των διαβουλεύσεων για τις αλλαγές στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και κατατίθενται οι σχετικές προτάσεις από την πλευρά του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων. Οι προτάσεις αυτές διακρίνονται : α) σε αυτές που μπορούν να εφαρμοστούν αμέσως, από το σχολικό έτος 2015 – 2016, β) και σε εκείνες που η εφαρμογή τους τελεί υπό προϋποθέσεις. Μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου η ηγεσία του ΥΠΑΙΘ θα έχει μια καλά προετοιμασμένη διαρθρωτική αλλαγή, που επιδοκιμάστηκε στις βασικές της γραμμές από το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας μετά τις ανακοινώσεις του προηγούμενου ΣΠΔΕ.
Το νέο δημοτικό σχολείο αποτελεί το μεγάλο μας θέμα και είναι ο χώρος που επιθυμούμε να αναγεννηθεί μέσα από συγκεκριμένες διαρθρωτικές αλλαγές, με το βλέμμα στραμμένο στις γενιές που έρχονται και με την απόλυτη συναίσθηση ότι κάθε αλλαγή μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά το μέλλον τους.
Η προτεραιότητα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και στις δομικές και οργανωτικές αλλαγές που προτείνουμε έχει ως αφετηρία την πεποίθησή μας, ότι όλοι οι μαθητές μπορούν να μάθουν, αλλά και πρωτίστως να μάθουν να ρωτάνε, αν τους δοθούν οι κατάλληλες ευκαιρίες και η υποστήριξη.
Μία δεύτερη παραδοχή είναι ότι οι μαθητές διαφέρουν μεταξύ τους και το να μαθαίνουν μέσα απο τις διαφορές αυτές αποτελεί εκπαιδευτικό στόχο, σε ένα δημοκρατικό σχολείο που προωθεί την κοινωνική δικαιοσύνη.
Τρίτον, αυτό που καθορίζει την επιτυχία των αλλαγών στην εκπαίδευση είναι η επικέντρωση των προσπαθειών στα βασικά, στα μείζονα θέματα, που επηρεάζουν αρνητικά την επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων.
Τέλος, τέταρτον, αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση της επιτυχίας των δομικών αλλαγών η θεμελίωσή τους στη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση.
Μια ακόμη πεποίθηση που διαπερνά την πολιτική μας είναι, ότι κανένα εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να μεταφυτευτεί από μια χώρα σε μία άλλη. Τα εκπαιδευτικά συστήματα μεταρρυθμίζονται, δεν εισάγονται αυτούσια και στις διαδικασίες αυτές είναι προφανώς ωφέλιμο να εμπνέεται κανείς από τις προσεγγίσεις και τις επιτυχίες των άλλων.
Πολιτική μας απόφαση είναι στην Κοινωνία της Γνώσης να συμμετέχουν ισότιμα όλοι οι μαθητές της χώρας, όχι μόνο τα προνομιούχα παιδιά. Αυτό σημαίνει ότι η Δημόσια Εκπαίδευση θα προσφέρει στον μαθητή τις ικανότητες- κλειδιά του 21ου αιώνα –δημιουργικότητα, συνεργατικότητα, εξεύρεση λύσεων, σύνθεση πληροφοριών, παραγωγή καινοτομιών- ώστε εφαρμόζοντάς τες να διασφαλίζει την ευημερία την αυτονομία και την ασφάλεια του σε μια ευτυχισμένη και ολοκληρωμένη ζωή.
Για να το πετύχουμε αυτό πρέπει η διαδικασία του μαθήματος να αλλάξει. Ο δάσκαλος δεν θα «παραδίδει ύλη» και οι μαθητές θα την «αποθηκεύουν» στο μυαλό τους. Λιγότερες πληροφορίες περισσότερη γνώση είναι ο στόχος. Οι μαθητές θα έχουν τον χρόνο να αναζητούν, να βρίσκουν τη γνώση που τους χρειάζεται με συνοδοιπόρους τους δασκάλους και τις δασκάλες τους.
Το ζητούμενο του νέου ωρολόγιου προγράμματος με τον εξορθολογισμό της ύλης και την εισαγωγή μίας ώρας μελέτης στο ημερήσιο πρόγραμμα, είναι οι μαθητές και οι μαθήτριες να έχουν κάθε μέρα να προετοιμαστούν για λιγότερα μαθήματα, ώστε να έχουν χρόνο να σκέφτονται, να συνεργάζονται, να διατυπώνουν απόψεις, να χρησιμοποιούν την τεχνολογία, να διεξάγουν πειράματα, να κάνουν δηλαδή ό,τι τους ενδιαφέρει πραγματικά. Στόχος τα παιδιά να αποκτήσουν ένα επαρκές σώμα γνώσεων μέχρι το τέλος της φοίτησής τους στην υποχρεωτική εκπαίδευση, ένα θεμέλιο που θα τους οδηγήσει αργότερα στην εξειδίκευση των σπουδών τους.
Αυτό προετοιμάζει τα παιδιά στον κόσμο του 21ου αιώνα, αλλά ταυτόχρονα κάνει το σχολείο ευχάριστο και ανθρώπινο.
Οι δράσεις του Κοινωνικού Σχολείου και η έμφαση στη Φυσική Αγωγή, διαμορφώνουν δημοκρατικό, δραστήριο, υγειή πολίτη, που εναρμονίζεται με την πολυπολιτισμική κοινωνία. Η πρόταση ένταξης των δράσεων του προγράμματος «Κοινωνικό Σχολείο» γίνεται με στόχο να εφαρμοστεί αμέσως και να προσαρμοστεί στο αναλυτικό πρόγραμμα.
Για παράδειγμα η μία από τις τέσσερις ώρες μαθήματος της Φυσικής Αγωγής (Α΄- Δ΄τάξη) μπορεί να διατεθεί για τις βασικές δράσεις του προγράμματος «Κοινωνικό Σχολείο»(π.χ. διατροφή, κανόνες υγιεινής, προστασία από μολυσματικές ασθένειες, αντιμετώπιση ξενοφοβίας και ρατσισμού). Επίσης, στην ώρα του μαθήματος «Μελέτη Περιβάλλοντος» (Α’ – Δ’ τάξη) ο εκπαιδευτικός μπορεί να επιλέξει μία από τις δράσεις του «Κοινωνικού Σχολείου», π.χ. «Προαγωγή της υγείας και πρόληψη μολυσματικών ασθενειών».
Όλοι οι μαθητές δικαιούνται ισότιμη εκπαίδευση και γι΄αυτό προτείνουμε την ενοποίηση των διαφορετικών τύπων δημοτικών σχολείων σε δύο:
α) Ολοήμερο σχολείο (ΕΑΕΠ) με: i) «κλειστού τύπου» πρόγραμμα σπουδών συνολικής εβδομαδιαίας διάρκειας 30-35 ωρών, που να αφορά όλα τα δημοτικά σχολεία από εξαθέσια και πάνω και ii) «ανοικτού τύπου» πρόγραμμα προαιρετικών σπουδών συνολικής εβδομαδιαίας διάρκειας έως 10 ωρών (από 14.15 έως 16.00 μ.μ.). Στα μαθήματα επιλογής του προγράμματος προαιρετικών σπουδών περιλαμβάνονται η δεύτερη ξένη γλώσσα, η μουσική, τα εικαστικά, η θεατρολογία, η φυσική αγωγή και εν γένει βιωματικές και πολιτιστικές δράσεις.
β) Κλασικό σχολείο με «κλειστού τύπου» πρόγραμμα σπουδών συνολικής εβδομαδιαίας διάρκειας 25-30 ωρών (από 8 π.μ έως 13.00 μ.μ.), το οποίο αφορά όλα τα υπόλοιπα (με λιγότερα από έξι τμήματα) δημοτικά σχολεία.
- III.Συνοψίζοντας προτείνουμε:
1. Καθιέρωση δύο τύπων δημοτικού σχολείου:
α) Ολοήμερο σχολείο (ΕΑΕΠ) 30-35 ωρών για εξαθέσια σχολεία και άνω.
β) Κλασικό σχολείο 25-30 ωρών (από 8 π.μ έως 13.00 μ.μ.) για τα υπόλοιπα.
2.Αναμόρφωση του ωρολογίου προγράμματος και εξορθολογισμός του περιεχομένου σπουδών με δραστικό περιορισμό της διδακτέας ύλης, ώστε να ολοκληρώνεται αλλά και να εμπεδώνεται στον πραγματικά διατιθέμενο διδακτικό χρόνο. Ανακατανομή της ύλης από τάξη σε τάξη, ή και από βαθμίδα σε βαθμίδα, όπου χρειάζεται.
3. Δυνατότητα διαμόρφωσης μέρους του Ωρολογίου Προγράμματος από τη σχολική μονάδα, (ποσοστό περίπου 10%) με βάση τις ανάγκες, τις δυνατότητες, τη σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού, τις ιδιαίτερες συνθήκες λειτουργίας της κλπ.
4. Η τσάντα στο σχολείο. Προς τούτο: i) μελέτη στο σχολείο στα μαθήματα της γλώσσας, των μαθηματικών και της φυσικής. Η μελέτη αυτή αναπτύσσεται και ολοκληρώνεται στο πλαίσιο της «διδακτικής περιόδου» από τον ίδιο τον διδάσκοντα και ii) περιορισμός στο ελάχιστο και μόνο στα βασικά μαθήματα των εργασιών που ανατίθενται στους μαθητές για το σπίτι. Στόχος να ολοκληρώνονται στο σχολείο όλες οι μαθησιακές διαδικασίες, ώστε να απαλλάσσονται μαθητές και γονείς από την «κατ’ οίκον» διδασκαλία.
5. Ένταξη των δράσεων του κοινωνικού σχολείου στην εκπαιδευτική διαδικασία του αναλυτικού προγράμματος μέσω του μαθήματος της φυσικής αγωγής.
Εώς εδώ οι προτάσεις μπορεί και πρέπει να εφαρμοστούν αμέσως, δηλαδή από το σχολικό έτος 2015-2016. Οι υπόλοιπες προτάσεις τελούν υπό προϋποθέσεις γι’ αυτό και σπεύδουμε να κάνουμε τη σχετική διευκρίνιση.
6.Βελτίωση της σχολικής επίδοσης με εφαρμογή προγραμμάτων εγγραμματισμού και ενίσχυσης των μαθητών που υστερούν, με στόχο τη μείωση μέχρι και εξάλειψη του φαινομένου της σχολικής διαρροής.
7.Αξιολόγηση ανά τακτά διαστήματα της μαθησιακής διαδικασίας σε κάθε σχολική μονάδα, για τη διαπίστωση αδυναμιών και ελλείψεων και για τη λήψη μέτρων βελτίωσης και στήριξης των μαθητών.
8.Πιστοποίηση της Αγγλικής (επίπεδο Α2) στην τελευταία τάξη του Δημοτικού Σχολείου, μέσω του κρατικού πιστοποιητικού γλωσσομάθειας και του κρατικού πιστοποιητικού πληροφορικής και της χρήσης ΗΥ στην τελευταία τάξη του γυμνασίου.
9.Αναβάθμιση του ρόλου των εκπαιδευτικών μέσα και από διαρκή επιμόρφωση (δια ζώσης και εξ αποστάσεως) στις νέες μεθόδους διδασκαλίας, σε νέα προγράμματα και βιβλία, στη χρήση των μέσων διαδραστικής μάθησης, στην αντιμετώπιση θεμάτων σχολικής κρίσης (φαινόμενα βίας κ.ά) και αποτυχίας, στην ανάπτυξη δράσεων στο πλαίσιο του «κοινωνικού σχολείου». Ιδιαίτερη μέριμνα για την επιμόρφωση σε θέματα βασικής παιδαγωγικής λειτουργίας για τους εκπαιδευτικούς που μετατάχθηκαν από τη δευτεροβάθμια στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Επιμόρφωση των διευθυντών σχολικών μονάδων σε διοικητικά θέματα, αλλά και στις πρακτικές που συνοδεύουν τα διάφορα προγράμματα.
10.Επανακαθορισμός της φυσιογνωμίας και διεύρυνση των επιμορφωτικών δράσεων των Περιφερειακών Επιμορφωτικών Κέντρων (Π.Ε.Κ.), ιδιαίτερα μετά την εφαρμογή της αξιολόγησης στην εκπαίδευση.
11.Ενότητα όμορων σχολικών μονάδων για την εφαρμογή προγραμμάτων διασχολικής επιμόρφωσης, τη δημιουργία Ομίλων & Κοινωνικού Φροντιστηρίου, την οργανική τοποθέτηση σε ένα σχολείο των εκπαιδευτικών ειδικότητας που τοποθετήθηκαν στα Δημοτικά σχολεία, γεγονός που θα βελτιώσει τις αρνητικές επιπτώσεις από την εναλλαγή πολλών προσώπων σε ρόλο διδάσκοντα.
12.Ενίσχυση της αυτονομίας της σχολικής μονάδας και της δυνατότητάς της να προγραμματίζει, να οργανώνει, να υλοποιεί, να αξιολογεί το έργο της. Οργανική σύνδεση Νηπιαγωγείου–Δημοτικού.
13.Οικονομία μέσων, αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, ολοκλήρωση ηλεκτρονικής σύγκλισης, απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών.
Για το Δελτίο Τύπου πατήστε εδώ.
