Ο πάπυρος ήταν το υλικό στο οποίο έγραφαν τα χρόνια της αρχαιότητας (όπως έχουμε εμείς σήμερα το χαρτί). Το υλικό αυτό προερχόταν από το ομώνυμο φυτό, πάπυρος, που βρισκόταν στον ποταμό Νείλο της Αιγύπτου. Οι ιστορικοί το τοποθετούν χρονολογικά γύρω στο 3.000 π. Χ.
Ο πάπυρος δεν έφτασε στην Ελλάδα από εισαγωγές των Αιγυπτίων, αλλά οι Έλληνες το αγόραζαν από τους Φοίνικες. Η λέξη «πάπυρος» έγινε γνωστή στην Ελλάδα κατά την ελληνιστική εποχή. Πιο πριν ήταν γνωστός ως βύβλος. Η ονομασία αυτή προήλθε από την πόλη Βύβλο της Φοινίκης, απ’ όπου ξεκινούσε το εμπόριο.
Η διατήρηση του παπύρου ήταν μια δύσκολη υπόθεση. Ένα ρολό από πάπυρο μπορούσε να διατηρηθεί μέχρι και 300 χρόνια, μόνο αν προφυλαγόταν καλά. Ήταν εύθραυστο ως υλικό και η συχνή χρήση είχε ως αποτέλεσμα την πρόκληση βλαβών, ακόμη και την καταστροφή του. Εάν βρισκόταν αντιμέτωπος με την υγρασία, το μόνο σίγουρο ήταν πως νικητής θα ήταν η .. υγρασία! Τον καθιστούσε ακόμη πιο αδύναμο απ’ ότι ήταν κι έτσι η χρήση του ήταν βραχύτερη. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως τα περισσότερα δείγματα παπύρων βρέθηκαν σε ξηρές περιοχές, όπου απουσίαζε η υγρασία.
Η ευθραυστότητα του παπύρου οδήγησε σε έναν καινούριο τρόπο ανάγνωσής του. Οι συγγραφείς συγκέντρωναν κάποια κομμάτια από πάπυρο, τα δίπλωναν στη μέση, τα έραβαν και δημιουργούσαν ένα τεύχος. Έτσι, τα τέσσερα φύλλα παπύρου διπλωμένα και ραμμένα δημιουργούσαν ένα τεύχος με 8 φύλλα. Το τεύχος αυτό με την πάροδο του χρόνου ονομάστηκε τετράδιο (τετράς διά δύο).
Λόγω της βραχύβιας ύπαρξής του, οι αρχαίοι δεν άργησαν να τον αντικαταστήσουν από κάποιο δέρμα ζώου. Το υλικό αυτό ονομάστηκε περγαμηνή. Η εξελικτική πορεία της περγαμηνής είναι το σημερινό .. βιβλίο!
Η περγαμηνή προερχόταν από δέρμα αίγας ή προβάτου. Ήταν περισσότερο ανθεκτική απ’ ότι ο πάπυρος και αυτό δεν οφείλεται στη βυρσοδεψία, όπως γίνεται σήμερα σε δερμάτινα είδη. Το άφηναν να στεγνώσει μόνο του και με τις μέρες άλλαζε το χρώμα του δέρματος, γινόταν κιτρινωπό. Μετά από μεγάλο διάστημα έφτασε και η σειρά της περγαμηνής να αντικατασταθεί. Από τι άλλο άραγε; Από το χαρτί! Το χαρτί εφευρέθηκε από τους Κινέζους τον 11ο αιώνα.
Μαρία Ρέκλου, Φοιτήτρια του τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας Δ.Π.Θ
Πηγή: Wikipedia
