[Το κείμενο αποτελεί συνέχεια των:
- “Για την ‘Ηλέκτρα’ του Σοφοκλή: (4) Η αντίθεση φίλοι-ἐχθροί“
- “Για την ‘Ηλέκτρα’ του Σοφοκλή: (5) Η αντίθεση λόγος-ἔργον“]
H αντίθεση Ορέστη-Ηλέκτρας εκδιπλώνεται επίσης και γύρω από τις έννοιες φως-σκοτάδι, από τις οποίες εκπορεύονται περαιτέρω αντιθετικά ζεύγη, όπως ζωή-θάνατος, ευτυχία-δυστυχία και κυρίως αλήθεια-ψευδαίσθηση. Από την αρχή μέχρι το αμφίσημο τέλος της η Ηλέκτρα του Σοφοκλή είναι ένα παιγνίδι φωτοσκιάσεων, ένα chiaroscuro, που στηρίζεται στην ασταθή σχέση ανάμεσα σε μια τιμωρητική επιταγή από τη μια, η οποία εκδίδεται μάλιστα από τον θεό του φωτός, τον Λύκειο Απόλλωνα (6-7), και που αναφέρεται σε ένα ζεύγος δολοφόνων, μοιχών και σφετεριστών της εξουσίας, στους οποίους το έργο δεν προσφέρει κανένα ελαφρυντικό· και από την άλλη στην πραγματικότητα της αποξένωσης και την εμμονή του μίσους, η οποία κρατά τόσο πολύ και διεισδύει τόσο βαθιά στους πόρους της ψυχής, που στο τέλος θέτει εν αμφιβόλω την καθαρτική λειτουργία της εκδίκησης.
Ο Ορέστης ορίζεται σαφώς από το πρώτο σκέλος της αντίθεσης: από την αρχή μέχρι το τέλος του έργου ο πατρὶ τιμωρὸς κινείται μέσα στο φως της ηθικής βεβαιότητας, στο λαμπρὸν ἡλίου σέλας (17), που διώχνει τη νύχτα (μέλαινα τ᾽ ἄστρων ἐκλέλοιπεν εὐφρόνη, 19) και εισάγει το δικηφόρον ἦμαρ, τη μέρα της δίκαιης τιμωρίας των ενόχων και της αποκατάστασης του νόμιμου κληρονόμου στον θρόνο και την περιουσία του. Ο Ορέστης είναι το άστρο που ρίχνει τη λάμψη του πάνω στους φονιάδες του πατέρα του (65-6). Ούτε στιγμή δεν αμφιβάλλει, ούτε λεπτό δεν αμφιταλαντεύεται για το δίκαιο των σκοπών του, για το ηθικό των μεθόδων του, για τις πιθανές περιπλοκές των επιλογών του. Λίγο χρόνο έχει να διαθέσει στους ανθρώπους που βρίσκονται στο διάβα του, ακόμη και στην Ηλέκτρα, αν οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να συμβάλουν στην περαίωση του σκοπού του. Ο Ορέστης προέρχεται από το φως (μιας εφηβείας προστατευμένης από τα βάσανα: κρυπτᾷ τ᾽ ἀχέων ἐν ἥβᾳ, 158), κινείται μέσα στο φως (της ηθικής βεβαιότητας, που ενισχύεται από τη θεία επίνευση) και οδεύει προς το φως(μιας εκδίκησης, της οποίας τα ωφελήματα προβάλλουν ξεκάθαρα μπροστά στα μάτια του).
Ολόκληρο το άρθρο μπορείτε να το διαβάσετε στο http://antonispetrides.wordpress.com
