Του Νίκου Τσούλια
Να μου δοθεί αυτή η χάρη θέλω. Να νιώσω ένα προσωρινό μα τόσο πηγαίο συναίσθημα χαράς και ομορφιάς, πληρότητας και αυτοπραγμάτωσης. Να γευθώ με περισσή ευκολία την ακτινοβολία της διδασκαλίας και της παιδαγωγικής σχέσης.
Ξέρω, υπάρχουν τυπικές και θεσμικές δυσκολίες. Δεν μπορώ να υπογράψω ούτε στο Απουσιολόγιο ούτε στο Βιβλίο Ύλης. Μπορεί ωστόσο να ξεπεραστεί το τυπικό πρόβλημα. Να μοιραστώ μια ώρα διδασκαλίας με έναν άλλο συνάδελφο. Να κάνει αυτός όλα τα τυπικά, που έχει τη δυνατότητα, να κάνει το μάθημά του χωρίς εξέταση των μαθητών και εγώ να πάρω το υπόλοιπο της ώρας.
Υπάρχει και άλλο τυπικό πρόβλημα. «Οι μαθητές δεν είναι υποχρεωμένοι να με ακούσουν», θα πει κάποιος που δεν ξέρει… Αυτό δεν είναι στη σκέψη κανενός. Μου έχουν ζητήσει οι μαθητές τόσες και τόσες φορές να μπω στη σχολική αίθουσα με τρόπο ιδιαίτερα απαιτητικό κάθε φορά που πηγαίνω ως επισκέπτης στο λύκειο.
Άλλωστε μου το απέδειξαν τόσο έντονα οι μαθητές και οι μαθήτριες του Θετικού Προσανατολισμού, όταν έκαναν εκπαιδευτική επίσκεψη στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην οποία είχαν την καλοσύνη και την αγάπη οι συνοδοί καθηγητές να με καλέσουν. Εκεί λοιπόν, όταν κάποιος μαθητής ή κάποια μαθήτρια ήθελε κάτι, ερχόταν και με ρωτούσε εμένα. Ακόμα και όταν τους έλεγα ότι έχω πάψει να είμαι καθηγητής τους, γελούσαν και τους φαινόταν πολύ παράξενο αυτό που τους έλεγα. Έτσι, και όταν ήταν για να αναχωρήσουμε, και πάλι έρχονταν να με ρωτήσουν το πότε ακριβώς. «Εμείς είχαμε πάντα εσάς αρχηγό στις εκδρομές πώς να το αλλάξουμε»;
Αλλά και όταν συνάντησαν δυσκολία για να βρουν συνοδούς καθηγητές για να τους πάνε στο σχολικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, σκέφτηκαν εμένα. Και παρά το γεγονός ότι η Διευθύντρια τους είπε ότι εγώ δεν είχα εγώ τέτοια δυνατότητα, αυτοί επέμεναν ξέροντας τη φοβερή αδυναμία που είχα στο ποδόσφαιρο και το θαυμασμό μου για κάποιους μαθητές της Α΄ λυκείου που ήταν ποδοσφαιρικά ταλέντα – και έτσι με πήρε τηλέφωνο η Διευθύντρια για να με προετοιμάσει για την κρούση που θα μου έκαναν.
Απολάμβανα αυτή τη συναισθηματική σχέση που είχε δημιουργηθεί και ένιωθα τόσο μεγάλη χαρά γιατί συνειδητοποιούσα ότι δεν αλλοιωνόταν η εκπαιδευτική μου ταυτότητα. Άλλωστε τα παιδιά της Α΄ λυκείου, που δεν πρόλαβα καλά – καλά να τα γνωρίσω γιατί ήμουνα μαζί τους μόνο ένα τετράμηνο, μου είχαν δείξει μια αδυναμία – αντίχαρη της δικής μου αδυναμίας – και είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την ένταξή τους στο δικό μου Project σε υπερδιπλάσιο αριθμό από εκείνον που μπορούσα να πάρω…
Να κάνω μια ώρα μάθημα. Αλλά τι να πρωτοπρολάβω να πω; Θα κοιτάζω έναν έναν και θα τους ρωτώ τι κάνουν, πώς περνάνε, τι έχει συμβεί από τότε που έφυγα, αν τους λείπω (!) – κυρίως αυτό. Θα πρέπει να τους πω το πώς αισθάνομαι και για τα ανακατωμένα συναισθήματά μου από την αποκοπή μου από το σχολείο και για το μετασχηματισμό της εικόνας που έχω για τον εαυτό μου. Θα πρέπει να τους εξηγήσω το πόσο έχει αλλάξει η ζωή μου, ότι νιώθω πρώτη φορά στη ζωή μου από τότε που ήμουνα μαθητής στο Δημοτικό σχολείο μια αίσθηση ελευθερίας και ξεγνοισιάς, που ποτέ δεν φανταζόμουνα, και ταυτόχρονα μια φοβερή πίκρα που δεν έχω μαθητές και μαθήτριες, ότι κόπηκαν κάποιες βασικές ρίζες μου και δεν ξέρω το πώς θα είναι η ζωή μου στη συνέχεια.
Θα πρέπει να τους πω τόσες και τόσες αναφορές από τα κοινωνικά και επιστημονικά, από τα εκπαιδευτικά και πολιτισμικά δρώμενα, όπως έκανα πάντα στην εισαγωγή του μαθήματός μου για να τους κεντρίσω το αρχικό ενδιαφέρον και κυρίως για να δημιουργήσω ένα σύμπαν που θα περιλαμβάνει όλους και όλες ανεξάρτητα από τις μαθησιακές τους δυνατότητες. Και έχω μαζέψει τόσα πολλά στοιχεία, αφού διαρκώς εξασκούμουνα στο να βρίσκω από την εκτός σχολείου ζωή μου «δεδομένα» που μπορούσαν να συνδέονται με το μάθημα και με το σχολείο – το δικό μας ή γενικότερα -, με την αγωγή τους και με το μέλλον τους, με τη ζωή και την κοινωνία ή και ακόμα να τους καταθέτω εμπειρίες από την πλούσια εκπαιδευτική μου διαδρομή σε συλλογικούς θεσμούς.
Όχι, δεν μου αρκεί μια ώρα μαθήματος. Μπορεί να είναι ξύσιμο της πληγής. Μπορεί να είναι δεσμά, που να με δυσκολεύουν να γυρίσω σελίδα στην ψυχή μου, όταν η ίδια η ζωή μου και η πραγματικότητα έχουν αλλάξει ολόκληρο το βιβλίο τους. Αλλά δεν είναι τα όμορφα γεγονότα και οι λατρεμένες σκηνές του παρελθόντος μας, που μένουν διαμάντια παντοτινά και ειρωνεύονται την επιδρομή του χρόνου, που σου δωρίζουν ένα μόνιμο τόπο νοσταλγίας, ένα απάγκιο κατακτημένης ασφάλειας στις τόσες και τόσες αβεβαιότητες του μέλλοντος;
Ναι, θα διδάξω μια ώρα μαθήματος και ας είναι χαοτικό το όλο σκηνικό. Ας με πάει η σχολική αίθουσα όπου εκείνη νομίζει. Τόσα χρόνια ήταν υποταγμένη στην τυπική πρόβλεψη και στη δική μου σκοπιμότητα. Ας ελευθερωθεί πλήρως. Σίγουρα έχει πολλά να δώσει. Το διαισθάνομαι. Το ξέρω. Είμαι βέβαιος ότι θα με πάει σε άγνωστους καιρούς, που δεν θα τους βρω πουθενά αλλού.
Θα τη ζητάω αυτή την ώρα και τον επόμενο χρόνο και τον μεθεπόμενο. Όσο θα υπάρχουν μαθητές μου και μαθήτριες μου μέχρι να πάνε στην Γ΄ τάξη, η επιθυμία μου θα είναι πάντα ζωντανή και θα μπορεί να ικανοποιηθεί. Θέλω να μου δοθεί η χάρη να «διδάξω» μια ώρα. Και θα μου δοθεί! Η ίδια η αγάπη μου για τη διδασκαλία θα μου τη δώσει γενναιόδωρα…
