Με αφορμή την αναβίωση από τον ΘΟΚ φέτος τον Οκτώβριο της ιστορικής “Σαμίας” του Εύη Γαβριηλίδη, η οποία ανέβηκε για πρώτη φορά το 1993-1994, οι “Λωτοφάγοι” επιθυμούν να μεταφέρουν στο θεατρόφιλο κοινό λίγες βασικές πληροφορίες για τον Μένανδρο και το είδος της κωμωδίας που υπηρέτησε, τη λεγόμενη “Νέα” Κωμωδία.

Η παράσταση του Γαβριηλίδη θεωρείται δικαίως ένα από τα ιστορικά επιτεύγματα του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου. Ο Γαβριηλίδης προβληματίστηκε πολύ για τον αποδοτικότερο τρόπο παράστασης των ιδιοσυγκρασιών του Μενάνδρου ενώπιον ενός σύγχρονου κοινού. Κατέληξε στην επιλογή, πρώτον, να μεταγράψει την Αθήνα του 4ου αιώνα π.Χ στην Αθήνα της belle époqueδηλαδή την περίοδο από το τέλος του 19ου αιώνα μέχρι το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και δεύτερον, να ντύσει το είδος της μετακλασικής κωμωδίας που υπηρέτησε ο Μένανδρος με τον “παραστασιακό μανδύα”, κατά την έκφρασή του, του κωμειδυλλίου.

Η παράσταση, αν και σαφώς ελευθεριάζουσα σε σχέση με τα ιστορικά χαρακτηριστικά της Νέας Κωμωδίας ως είδους, σημείωσε λαμπρή επιτυχία. Η μετάφραση του πρόσφατα και πρόωρα χαμένου Γιάννη Βαρβέρη (1955-2011), με τον ειδικά σχεδιασμένο ήπιο καθαρευουσιανισμό της, συνέλαβε αυτό ακριβώς το κλίμα της αστικής, ολίγον τι εστέτ, ελαφρότητας που συνδέεται με την μπελ επόκ. Χαρακτηριστική του ύφους της παράστασης είναι η ακόλουθη ωδή – προσθήκη των Βαρβέρη και Γαβριηλίδη στο πρωτότυπο κείμενο του Μενάνδρου:

Ἄν θὰ γεννηθῇ παιδίον
μόνος γνώστης τὸ αἰδοῖον.
Τὶς εἰσῆλθεν εἰς τὸ αἰδοῖον
τὸ γνωρίζει τὸ παιδίον.
Τίνος εἶναι τὸ παιδίον
ἄς ἐρωτηθῇ τὸ αἰδοῖον.
Προφανῶς αὐτὸ γνωρίζει
ὅταν ἐκ τῆς ἡδονῆς του σφύζῃ.
 

Η επαναφορά των λέξεων αιδοίον και παιδίον, όσο κι αν ακούγεται ομολογουμένως κάπως κιτς, υπογραμμίζει χιουμοριστικά τη θεματική της κωμωδίας, τουλάχιστον όπως την προσέλαβε ο Γαβριηλίδης: ρομαντική κωμωδία ηθών με διακύβευμα τη σεξουαλική ακεραιότητα των γυναικών, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για τη νόμιμη αναπαραγωγή του οἴκου. Υπάρχει βέβαια, όπως μπορείτε να φανταστείτε, πολύ μεγαλύτερο βάθος σε αυτή τη θεματική από ό,τι αντιλαμβάνεται κανείς με γυμνό μάτι – αλλά σε αυτό θα επανέλθουμε σε κατοπινό μας κείμενο. Σε αυτό το κείμενο εδώ θα περιοριστούμε σε κάποιες γενικές ιστορικές πληροφορίες για το είδος της Νέας Κωμωδίας και τις τύχες του στην αρχαία και τη σύγχρονη εποχή.

Διαβάστε τη συνέχεια στη σελίδα antonispetrides.wordpress.com

Προηγούμενο άρθρο2o Διεθνές Συνέδριο: Γραμματισμός και Σύγχρονη Κοινωνία: Χώροι, Λόγοι, Πρακτικές (28-29/11/17)
Επόμενο άρθροΆπειρο και Δικαιοσύνη στη φυσική φιλοσοφία του Αναξίμανδρου
Ο Αντώνης Κ. Πετρίδης (γεν. 1975) είναι αριστούχος απόφοιτος κλασικής φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Cambridge (Trinity College). Υπηρετεί ως Επίκουρος Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο Πρόγραμμα “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό” του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα κινούνται κυρίως γύρω από το αρχαίο ελληνικό θέατρο και την ελληνιστική λογοτεχνία. Από το 2009 ανήκει στην ομάδα που συνέγραψε και εποπτεύει την εφαρμογή του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος για τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών και Λατινικών στη Μέση Εκπαίδευση. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας έχει αναλάβει την πτυχή της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση στις τρεις τάξεις του Γυμνασίου.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.